Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R17nrDdUcMtpE1

Wielka Msza h-moll J.S. Bacha

Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Ważne daty

1349‑1369 - przyjęty czas powstawania Mszy Notre‑Dame Guillaume'a de Machaut

1685 - narodziny Jana Sebastiana Bacha w Eisenach

1733 - powstanie Kyrie oraz Gloria z Wielkiej mszy h‑moll

1750 - śmierć Jana Sebastiana Bacha w Lipsku

1859 - pierwsze wykonanie Wielkiej mszy h‑moll w całości

mf9bff21e2a597cb7_0000000000028
1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

R1HjHpz1uqqEk1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
mf9bff21e2a597cb7_0000000000031

I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.

3. Średniowiecze. Uczeń:

2) omawia chorał gregoriański:

g) formy i gatunki z nim związane: hymn, psalm, antyfona, msza, dramat liturgiczny (misterium) i in.;

6) omawia cechy wybranych form muzycznych (msza i jej stałe części, organum, motet, pieśń, rondo, ballada);

5. Barok. Uczeń:

1) charakteryzuje muzykę barokową w kontekście estetyki epoki, uwzględniając:

c) szczyt rozwoju polifonii związany z twórczością Jana Sebastiana Bacha,

2) omawia cechy wybranych form muzycznych (fuga, preludium, toccata, suita i partita, tańce: menuet, gawot; koncert, concerto grosso, sonata barokowa, uwertura, opera, oratorium, pasja, kantata);

3) wymienia i klasyfikuje barokowe instrumenty muzyczne (klawesyn, organy, skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas, obój, waltornia, fortepian, flet poprzeczny);

4) wymienia i charakteryzuje twórczość kompozytorów (Claudio Monteverdi, Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Haendel, Antonio Vivaldi, Arcangelo Corelli, klawesyniści francuscy: Jean Philippe Rameau, François Couperin);

6) zna pojęcia: system dur‑moll, polifonia imitacyjna, bas cyfrowany (basso continuo), kontrapunkt, forma ewolucyjna, orkiestra barokowa, improwizacja, forma wariacyjna, ostinato, system równomiernie temperowany, bel canto.

II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:

1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;

2. nazywa i porządkuje główne nurty, gatunki i style muzyczne, wskazuje formy wypowiedzi artystycznej spoza tradycyjnej klasyfikacji, uzasadniając swoją wypowiedź;

4. dokonuje analizy percepcyjnej, uwzględniając:

a) elementy muzyki,

b) podstawowe techniki kompozytorskie,

c) cechy stylów muzycznych,

d) strukturę gatunków i form muzycznych, ich zmiany i rozwój,

e) funkcje: np. religijna, społeczna, użytkowa, artystyczna i in..

III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:

1. wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata) i/lub pisemnej (np. esej, referat) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię;

2. przybliża twórczość i działalność przedstawicieli różnych obszarów kultury muzycznej, np. dyrygent, leader zespołu, koncertmistrz, reżyser spektaklu muzyczno‑teatralnego, kompozytor, wykonawca, wirtuoz, primadonna, primabalerina, performer, klezmer, muzykant, pieśniarz;

3. interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne.

mf9bff21e2a597cb7_0000000000038
Nauczysz się

opisywać mszę kantatowo‑oratoryjną;

opisywać związki mszy kantatowo‑oratoryjnej ze współczynnikami formy operowej;

rozpoznawać stile antico i moderno w mszach epoki baroku;

określać stile antico i moderno w mszach epoki baroku;

analizować fragmenty Mszy h‑moll J. S. Bacha.

mf9bff21e2a597cb7_0000000000073

Msza w muzyce

Budowa mszy - stałe i zmienne części

Muzyczne części mszy można podzielić na części stałe, czyli ordinarium missaeOrdinarium missaeordinarium missae oraz części zmienne, czyli proprium missaeProprium missaeproprium missae. Ustalenie części nastąpiło na przełomie V i VI wieku. W skład ordinarium missae wchodzą:

- Kyrie (Panie, zmiłuj się);

- Gloria (Chwała na wysokościach Bogu);

- Credo (Wyznanie wiary; od XI wieku);

- Sanctus i Benedictus (ŚwiętyBłogosławiony);

- Agnus Dei (Baranek Boży);

- Ite missa est (Idźcie, ofiara spełniona; dopiero od wprowadzenia mszy trydenckiej w XVI wieku; czasem zastępowane przez Benedicamus Domino, czyli Błogosławmy Panu).

Do części zmiennych należą:

- Introit;

- Graduale;

- Alleluja (czasem zastępowana przez Tractus lub sekwencję);

- Offertorium;

- Communio.

RREvDcYQnEXxf1
Ordinarium missae, blogspot.com, CC BY 3.0

Msza w okresie średniowiecza była najważniejszą formą liturgii i stanowiła odwzorowanie ostatniej wieczerzy Chrystusa. Składała się z trzech grup śpiewów chorałowych: części stałych, części zmiennych oraz solowych śpiewów celebransa.

Warto pamiętać, iż termin msza może być stosowany w odniesieniu liturgicznym oraz muzycznym. Msza muzyczna to opracowanie ordinarium missae w artystyczny sposób. W średniowieczu początkowo muzycznie opracowywano poszczególne części mszy osobno, grupując je w osobnych zbiorach, np. w zbiorze Kyrie, zbiorze Gloria etc. Dzięki temu osoba, która przygotowywała część muzyczną mszy w danym dniu mogła wybrać z każdego zbioru dane opracowanie części i skompletować całą ceremonię. Pierwsze opracowanie całego cyklu mszy dokonane przez jednego kompozytora to La messe de Nostre Dame, czyli Msza Notre‑Dame autorstwa Guillaume'a de Machaut. Jest to dzieło polifoniczne, czterogłosowe, które w zamyśle jest integralne, co dodatkowo ukazuje jego wyjątkowość na tle epoki. Za czas jego powstania przyjmuje się 1349‑1363 rok.

RBlGVLG3yWHrI1
Guillaume de Machaut (z prawej) na francuskiej rycinie z XIV wieku, static.prsa.pl, CC BY 3.0

Podczas renesansu podstawą nadal było ordinarium missae, jednak pojawiła się także tzw. msza krótka - missa brevisMissa brevismissa brevis, która zawierała opracowanie tylko wybranych części (najczęściej Kyrie oraz Gloria). Najbardziej popularne były msza oparta na cantus firmusCantus firmuscantus firmus, msza parodiowanaMsza parodiowanamsza parodiowana oraz msza przeimitowanaImitacjaprzeimitowana. Istnieje też określenie mszy w stylu palestrinowskim, odnoszące się do kompozytora Giovanni'ego Pierluigi'ego da Palestriny. Tworzył on msze przeznaczone na chór a cappella, z prostą diatoniczną melodyką oraz uproszczoną techniką polifoniczną.

RZBDzQoR8FSgZ1
Giovanni Pierluigi da Palestrina, ytimg.com, CC BY 3.0

W okresie baroku dwa podstawowe kierunku rozwoju mszy to stile anticoStile anticostile antico oraz stile novoStile novo (moderno)stile novo (także moderno). Pierwszy z nich zakładał nawiązywanie do twórczości renesansowych kompozytorów, w szczególności Palestriny; drugi zakładał użycie nowych środków technicznych (głównie techniki koncertującej). Istniała także grupa mszy określanych jako stile mistoStile mistostile misto, czyli styl mieszany, które łączyły cechy obu kierunków. Często polegał on na wprowadzeniu wstawek opartych o concertatoConcertatoconcertato do utworów a cappella. Msza o charakterze koncertująca była dość popularna wśród twórców muzyki baroku; pojawiły się też msze kantatowe, wykazujący mocne wpływy kantaty. Wielu kompozytorów opracowywało też renesansowe msze dodając do nich basso continuoBasso continuobasso continuo oraz instrumentalne zespoły. W ośrodku rzymskim powstała msza monumentalnaMsza monumentalnamsza monumentalna, która miała mocno rozbudowaną obsadę wokalną oraz instrumentalną; przykładem może być twórczość kompozytora Orazio Benevoli'ego, który przyczynił się do rozwoju tego gatunku.

R1esXASytnTQm1
Orazio Benevoli, akamaized.net, CC BY 3.0
mf9bff21e2a597cb7_0000000000092

Wielka msza h‑moll

R5MRRwTgHjzCr1
Lipsk z czasów życia Bacha - miejsce powstania „Wielkiej mszy h-moll” (oraz jej późniejszej premiery), online-skills, CC BY 3.0
R1W4sy3xYcifF
Utwór muzyczny: Wielka msza h-moll BWV 232 - część 17: Crucifixus z sekcji III: Credo (Symbolum Nicaenum) Autor: Jan Sebastian Bach Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się mistycznym, poruszającym charakterem.

Wielka msza h‑moll jest jedyną mszą uwzględniającą ordinarium missae w twórczości Jana Sebastiana Bacha. Wszystkie pozostałe są przykładem typowej dla protestantyzmu missa brevis. Początkowo msza h‑moll również była zawarta w skróconej formie i składała się wyłącznie z Kyrie oraz Gloria, które Bach napisał w 1733 roku. Wysłał on swoje dzieło do Augusta III Sasa (króla Polski), ubiegając się o posadę nadwornego kompozytora. Z czasem Bach zaczął pracować nad pełnym cyklem ordinarium missae, który był gotowy dopiero pod koniec jego życia. W latach 1748‑1749 pogrupował on poszczególne części, rozdzielając je na cztery zeszyty. Sam nigdy nie nazwał swojego dzieła - Wielka msza h‑moll zyskała obecną nazwę dopiero pod koniec XVIII wieku. Bardzo nietypową cechą utworu jest czerpanie zarówno z tradycji katolickiej, jak i luterańskiej; spowodowało to, iż nie był on nigdy wykonywany za życia kompozytora, gdyż nie mógł być wykorzystany w żadnym z obrządków. Część historyków wskazuje na monumentalność mszy i jej odwołanie bezpośrednio do Boga, z pominięciem Kościoła jako pośrednika.

RGFYVk3K5yw4t
Ilustracja przedstawia: Kościół św. Tomasza w Lipsku - miejsce pracy Bacha przez ponad ćwierć wieku. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Utwór muzyczny: Wielka msza h-moll BWV 232 - część 23: Osanna in excelsis z sekcji IV: Sanctus/Osanna/Agnus Dei/Dona nobis pacem Autor: Jan Sebastian Bach. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym, wesołym charakterem.
Kościół św. Tomasza w Lipsku - miejsce pracy Bacha przez ponad ćwierć wieku; na odwrocie utwór: Jan Sebastian Bach, „Wielka msza h-moll” BWV 232 - część 23: „Osanna in excelsis” z sekcji IV: Sanctus/Osanna/Agnus Dei/Dona nobis pacem, online-skills, CC BY 3.0

Wielka msza h‑moll jest mszą kantatową, zawierającą techniki koncertującą oraz fugowanąFugafugowaną. Składa się z dwudziestu siedmiu ogniw wokalno‑instrumentalnych, pogrupowanych na cztery sekcje: Missa (Kyrie oraz Gloria), Credo (Symbolum Nicenum), Sanctus oraz Osanna/Agnus Dei/Dona nobis pacem. Wśród ogniw znajduje się osiemnaście chórów, trzy duety oraz sześć arii; stanowią one zamknięte całości, które mogą być wykonywane osobno. Podstawą mszy są polifoniczne partie chóralne, nawiązujące do twórczości Palestriny (czyli utrzymane w stile antico), ale też korzystające ze wspomnianych nowych technik. Ważną częścią dzieła jest część Credo, oparta na gregoriańskim cantus firmus; zawiera ona symboliczne liczby: 7 oraz 12. Pierwsza, 7, oznacza Boga oraz jego akt stworzenia świata; wyraz Credo pojawia się w tej części 49 razy, czyli 7x7. Liczba 12 symbolizuje Kościół jako wspólnotę wiernych (odwołując się do liczby apostołów, pierwszych uczniów Chrystusa); zwrot In unum Deum, oznaczający w jednego Boga pojawia się w Credo 84 razy, czyli 7x12. Celowość tych zabiegów jest podkreślona w notatkach kompozytora.

RG2Lqrfx6qTbq
Utwór muzyczny: Wielka msza h-moll BWV 232 - część 7: Gratias agimus tibi z sekcji II: Missa (Gloria). Autor: Jan Sebastian Bach. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym, sentymentalnym charakterem.

Poza częścią Missa (czyli Kyrie i Gloria) materiał muzyczny Bach oparł na swoich wcześniejszych dziełach (głównie kantatach), które zostały przetworzone. Niektórzy historycy oceniają nawet, iż msza jako dzieło miała na celu być kompilacją najlepszych fragmentów twórczości Bacha, swoistym cyklem stanowiącym syntezę jego stylu, niczym Sztuka fugi.

R1O9BwumefXVV
Ilustracja interaktywna przedstawia Jana Sebastiana Bacha. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Utwór: Jan Sebastian Bach, „Wielka msza h-moll” BWV 232 - część 3: „Kyrie eleison” z sekcji I: Missa (Kyrie). Kompozycja posiada spokojne tempo. Cechuje się spokojnym, mistycznym charakterem. Fotografia jest czarno-biała. Przedstawia grubszego mężczyznę ubranego w stroj zgodny z epoką.
Jan Sebastian Bach, na odwrocie utwór: Jan Sebastian Bach, „Wielka msza h-moll” BWV 232 - część 3: „Kyrie eleison” z sekcji I: Missa (Kyrie), online-skills, CC BY 3.0
mf9bff21e2a597cb7_0000000000097

Film pt. Wielka msza h‑moll

RhMqC6fAbVZcv
Film pod tytułem Wielka msza h-moll. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym, hymnicznym charakterem. Ten materiał dotyczy poszczególnych sekcji Wielkiej mszy h-moll Jana Sebastiana Bacha. Sam Bach pogrupował je na cztery zeszyty. Całe dzieło składa się z dwudziestu siedmiu ogniw, które łączą się w cykl; stanowią one jednak małe, zamknięte całości. Pierwszą częścią mszy jest Kyrie. Składa się z trzech ogniw: pierwszego Kyrie eleison, Christe eleison oraz drugiego Kyrie eleison. Oba Kyrie są chórami utrzymanymi w formie fugi, natomiast Christe to duet dwóch sopranów. Pierwsze ogniwo jest w tonacji h-moll, drugie w D-dur, a trzecie fis-moll; dźwięki h, d oraz fis tworzą razem trójdźwięk h-moll. Prezentowany materiał to fragment pierwszego Kyrie. Gloria jest drugą częścią mszy. Składa się z dziewięciu ogniw, które tworzą niemalże symetryczną sekwencję chórów oraz arii z duetem w centrum. Pierwsze oraz ostatnie ogniwa to fugi w tonacji D-dur, z użyciem pięciogłosowego chóru i wyraźną techniką koncertującą, którą można zaobserwować w przytoczonym materiale, czyli fragmencie Gloria in excelsis. Credo to inaczej wyznanie wiary. Zawiera dziewięć ogniw, podzielonych na trzy części: dwa pierwsze odnoszą się do Boga Ojca, kolejne pięć do Syna Bożego oraz dwa ostatnie do Ducha Świętego. W centralnym punkcie Credo znajduje się część Crucifixus, który opowiada o ukrzyżowaniu Chrystusa; jest to kulminacja tej sekcji mszy. Ostatnia z sekcji mszy to połączenie ostatnich sześciu ogniw, z czego Osanna powtarza się dwukrotnie, stąd w wielu źródłach informacja, iż cała msza ma dwadzieścia sześć, a nie dwadzieścia siedem ogniw. W tej części znajdują się cztery chóry oraz dwie arie. Prezentowany fragment do Osanna in excelsis w tonacji D-dur, przeznaczona na dwa czterogłosowe chóry.
mf9bff21e2a597cb7_0000000000014
mf9bff21e2a597cb7_0000000000179

Zadania

Rxc6GfNBjwYv5
Ćwiczenie 1
Jak nazywa się pierwsze opracowanie polifoniczne pełnego cyklu mszy, stworzone Guillaume de Machauta? Możliwe odpowiedzi: 1. La messe de Nostre Dame, 2. Missa Papae Marcelli, 3. Missa solemnis
RVvH5DJ7zFv8D
Ćwiczenie 2
Które dwie części ordinarium missae wchodzą najczęściej w skład missa brevis? Możliwe odpowiedzi: 1. Kyrie, 2. Sanctus, 3. Gloria
R1BrLnkCfYygm
Ćwiczenie 3
Przyporządkuj określone częsci mszy do ordinarium missae lub proprium missae. Ordinarium missae. Możliwe odpowiedzi: 1. Credo, 2. Introit, 3. Benedictus, 4. Sanctus, 5. Offertorium, 6. Gloria, 7. Comunnio, 8. Kyrie, 9. Ite missa est., 10. Graduale, 11. Agnus Dei, 12. Alleluja. Proprium missae. Możliwe odpowiedzi: 1. Credo, 2. Introit, 3. Benedictus, 4. Sanctus, 5. Offertorium, 6. Gloria, 7. Comunnio, 8. Kyrie, 9. Ite missa est., 10. Graduale, 11. Agnus Dei, 12. Alleluja.
RjqVkIie2DVPR
Ćwiczenie 4
Z którego roku pochodzi sekcja Messe, czyli KyrieGloria? Możliwe odpowiedzi: 1. Z 1733, 2. Z 1748, 3. Z 1749
R1W4sy3xYcifF
Utwór muzyczny: Wielka msza h-moll BWV 232 - część 17: Crucifixus z sekcji III: Credo (Symbolum Nicaenum) Autor: Jan Sebastian Bach Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się mistycznym, poruszającym charakterem.
Rgb0eXGxtUabY
Ćwiczenie 5
Jak nazywa się kierunek rozwoju mszy w epoce baroku, który zakładał odwołanie się do twórczości renesansowych kompozytorów? Był on stosowany przez Bacha w części Crucifixus. Możliwe odpowiedzi: 1. Stile novo, 2. Stile moderno, 3. Stile antico
RAJv5MNShOedE
Ćwiczenie 6
Z tradycji jakich religii czerpał Bach przy tworzeniu Wielkiej mszy h-moll? Możliwe odpowiedzi: 1. anglikańskiej, 2. luterańskiej, 3. katolickiej
RW3vSxWBZBcbi
Ćwiczenie 7
Na której formie wokalno-instrumentalnej Bach oparł Wielką mszę h-moll? Możliwe odpowiedzi: 1. ballada, 2. kantata, 3. pieśń
mf9bff21e2a597cb7_0000000000219

Słownik pojęć

Basso continuo
Basso continuo

bas cyfrowany, generałbas, b.c., muz. typ instrumentalnego towarzyszenia, stanowiącego harmoniczną podstawę utworu, stosowany we wszystkich gatunkach muzyki 1600 – ok. 1750. Nad nutami głosu basowego były umieszczone cyfry i znaki chromatyczne wskazujące, jakie akordy należy zbudować na dźwiękach basu; basso continuo, realizowane gł. na instrumentach klawiszowych (także strunowych szarpanych), wymagało kunsztu improwizacji; basso ostinato: ostinato; basso profondo: bas.

Cantus firmus
Cantus firmus

muz. struktura melodyczna stanowiąca podstawę kompozycji wielogłosowej, najczęściej zapożyczona z wcześniej istniejącego utworu jedno- lub wielogłosowego, rzadziej — napisana specjalnie dla mającej powstać kompozycji.

Concertato
Concertato

styl muzyki barok., polegający na współdziałaniu zespołów instrumentalnego i wokalnego.

Fuga
Fuga

muz. forma imitacyjna (imitacja), zarówno instrumentalna, jak i wokalna, o ściśle ustalonej liczbie głosów (2–8, najczęściej jednak 3-, 4- lub 5‑głosowa), wykorzystująca różnorodne środki techniki polifonicznej, podporządkowane określonym założeniom tonalnym; rozwinięta w XVIII w. z różnych form przeimitowanych, jak ricercar, capriccio, fantazja; w XIV–XV w. nazwa fuga oznaczała kanon, imitację. Fuga rozpoczyna jeden głos tematem (dux, proposta) podjętym imitacyjnie w odpowiedzi (comes, risposta) głosu drugiego przy jednoczesnym kontrapunkcie głosu pierwszego; podobnie wchodzą pozostałe głosy, tworzące ekspozycję fugi, czyli pierwsze przeprowadzenie; między tematem a odpowiedzią zachodzi stosunek harmoniczny toniczno‑dominantowy; w dalszych przeprowadzeniach następują często zmiany tonacji, kontrapunktów, różne rodzaje imitacji i ich kombinacje (w końcowym ogniwie fugi często stretto); między przeprowadzeniami występują łączniki (także między wystąpieniami tematu) lub epizody; fugi mogą być 1-, 2- i wielotematowe; fuga występuje jako utwór samodzielny, bądź w cyklu z poprzedzającym ją preludium, toccatą, fantazją, także jako część cyklu sonatowego, wariacji, oratorium, opery, mszy; doskonały kształt artyst. osiągnęła fuga w dziełach J.S. Bacha (Kunst der Fuge); posługiwali się nią także kompozytorzy XIX i XX w., zwłaszcza w cyklicznych formach wok.-instrumentalnych; fugato, odcinek utworu muz., wprowadzający imitację tematu w poszczególnych głosach na wzór fugi, będący najczęściej jednym przeprowadzeniem; fughetta, mała fuga.

Imitacja
Imitacja

muz. środek techniki polifonicznej (polifonia), polegający na powtórzeniu całości lub fragmentu melodii jednego głosu przez głos drugi, podczas gdy głos pierwszy kontynuuje swoją linię melodyczną; najczęściej stosowana jest imitacja 2–5‑głosowa; gdy są imitowane jednocześnie 2, 3, 4 melodie, powstaje imitacja podwójna, potrójna, poczwórna; głos imitujący może wejść w unisonie, oktawie, kwincie i kwarcie (fuga) lub innym interwale; rodzaje imitacji ścisłej: imitacja prosta, z zachowaniem interwałów i wartości rytmicznych, imitacja w odwróceniu (inwersja), w ruchu retrogradalnym (rak), w augmentacji (powiększenie wartości rytmicznych) i dyminucji (pomniejszenie wartości rytmicznych); imitacja swobodna dopuszcza zmiany interwałowe i rytmiczne nie regulowane określonymi zasadami. Imitacja jest stosowana w muzyce różnych kultur; w muzyce eur. znana od XII w.; stała się podstawą form imitacyjnych (kanon, motet, fuga) i przeimitowanych (XVI–XVII w.), w których poszczególne odcinki rozpoczynały się imitacjami; imitację stosuje się też w dodekafonii.

Missa brevis
Missa brevis

inaczej msza krótka, zawierająca najczęściej tylko części Kyrie oraz Gloria.

Msza monumentalna
Msza monumentalna

msza o bardzo rozbudowanej obsadzie wokalnej i instrumentalnej.

Msza parodiowana
Msza parodiowana

muz. forma mszy w XVI w. wykorzystująca jako materiał tematyczny kompozycję wielogłosową (motet, madrygał), w odróżnieniu od mszy wykorzystującej samą melodię (cantus firmus).

Ordinarium missae
Ordinarium missae

części stałe mszy: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Benedictus, Agnus Dei, Ite missa est.

Proprium missae
Proprium missae

części zmienne mszy: Introit, Graduale, Alleluja (czasem Tractus lub sekwencja), Offertorium, Communio.

Stile antico
Stile antico

jeden z kierunków rozwoju mszy w epoce baroku, zakładający nawiązywanie do kompozytorów renesansu.

Stile misto
Stile misto

tzw. styl mieszany, czyli łączenie cech stile antico oraz novo.

Stile novo (moderno)
Stile novo (moderno)

jeden z kierunków rozwoju mszy w epoce baroku, zakładający wykorzystanie nowoczesnych technik kompozytorskich (głównie stylu koncertującego).

mf9bff21e2a597cb7_0000000000228

Galeria dzieł sztuki

mf9bff21e2a597cb7_0000000000244

Biblioteka muzyczna

R1WLTwqHq8UdC
Utwór muzyczny: instrumentalna wersja KyrieMszy Notre-Dame Autor: Guillaume de Machaut. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
R1W4sy3xYcifF
Utwór muzyczny: Wielka msza h-moll BWV 232 - część 17: Crucifixus z sekcji III: Credo (Symbolum Nicaenum) Autor: Jan Sebastian Bach Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się mistycznym, poruszającym charakterem.
RGFYVk3K5yw4t
Ilustracja przedstawia: Kościół św. Tomasza w Lipsku - miejsce pracy Bacha przez ponad ćwierć wieku. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: Utwór muzyczny: Wielka msza h-moll BWV 232 - część 23: Osanna in excelsis z sekcji IV: Sanctus/Osanna/Agnus Dei/Dona nobis pacem Autor: Jan Sebastian Bach. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym, wesołym charakterem.
Kościół św. Tomasza w Lipsku - miejsce pracy Bacha przez ponad ćwierć wieku; na odwrocie utwór: Jan Sebastian Bach, „Wielka msza h-moll” BWV 232 - część 23: „Osanna in excelsis” z sekcji IV: Sanctus/Osanna/Agnus Dei/Dona nobis pacem, online-skills, CC BY 3.0
RG2Lqrfx6qTbq
Utwór muzyczny: Wielka msza h-moll BWV 232 - część 7: Gratias agimus tibi z sekcji II: Missa (Gloria). Autor: Jan Sebastian Bach. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym, sentymentalnym charakterem.
R1O9BwumefXVV
Ilustracja interaktywna przedstawia Jana Sebastiana Bacha. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Utwór: Jan Sebastian Bach, „Wielka msza h-moll” BWV 232 - część 3: „Kyrie eleison” z sekcji I: Missa (Kyrie). Kompozycja posiada spokojne tempo. Cechuje się spokojnym, mistycznym charakterem. Fotografia jest czarno-biała. Przedstawia grubszego mężczyznę ubranego w stroj zgodny z epoką.
Jan Sebastian Bach, na odwrocie utwór: Jan Sebastian Bach, „Wielka msza h-moll” BWV 232 - część 3: „Kyrie eleison” z sekcji I: Missa (Kyrie), online-skills, CC BY 3.0
mf9bff21e2a597cb7_0000000000247

Bibliografia

encyklopedia.pwn.pl

sjp.pl