Wygaśnięcie dynastii Piastów w Polsce przyczyniło się do umocnienia pozycji politycznej stanu szlacheckiego. Wykorzystując problemy związane z przejęciem sukcesji, szlachta uzależniała formalne poparcie dla kandydatów do tronu – najpierw Andegawenów, a później Jagiellonów – od nadania jej nowych przywilejów. Pierwsze przywileje uzyskane na przełomie XIV i XV w. zagwarantowały prawa osobiste szlachty. Na mocy przywileju koszyckiego szlachta uzyskała ograniczenie obowiązku służby wojskowej, Władysław Jagiełło zagwarantował nietykalność majątku szlacheckiego i wolności osobistej; odtąd szlachcic bez wyroku sądowego nie mógł być pozbawiony majątku i zostać uwięziony. Jednocześnie szlachta stopniowo monopolizowała w swoim ręku władzę polityczną.