Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1IZd8bcqQAZx
Zdjęcie okładkowe (poglądowe) przedstawia aparaturę Canberra, stosowaną do identyfikacji oraz pomiarów ilościowych nuklidów gamma i alfa promieniotwórczych otrzymywanych sztucznie w cyklotronie.

Niepewność całkowita

Źródło: Politechnika Warszawska Wydział Fizyki, licencja: CC BY 4.0.

Czy to nie ciekawe?

Niepewność całkowita - można powiedzieć - zawiera w sobie rezultat całego trudu oraz nakładów materialnych włożonych w wykonanie pomiarów i pokazuje całemu światu wartość wyniku. Powiesz zapewne, że przesadzam, ale zauważ dwa fakty:

  1. W fizyce (i nie tylko) pomiary stanowią podstawowe źródło informacji i wykonywane są na całym świecie.

  2. Wynik pomiaru bez informacji o jego niepewności jest bezwartościowy.

Oznacza to, że musi istnieć jednolity system obliczania i zapisu niepewności pomiarowych, stosowany wszędzie, na całym świecie. Bez tego byłaby ... wieża Babel (Rys. a.).

RjllOmQx09kpf
Rys. a. Wieża Babel (Pieter Bruegel, 1563). Według Księgi Rodzaju, wieżę Babel próbowała wznieść zjednoczona, mówiąca jednym językiem ludzkość. Ponieważ wieża była wyrazem pychy i buntu przeciwko Stwórcy, Bóg sprzeciwił się tym zamiarom ludzi i „pomieszał ich języki”, przez co nie mogli oni ukończyć budowli. Obecnie określenie „wieża Babel” oznacza ideę lub przedsięwzięcie niemożliwe do zrealizowania i prowadzące jedynie do powstania zamętu.
Źródło: dostępny w internecie: https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pieter_Bruegel_the_Elder_-_The_Tower_of_Babel_(Vienna)_-_Google_Art_Project_-_edited.jpg [dostęp 24.03.2022 r.], domena publiczna.

Na szczęście jest taki system, a jego opis pod tytułem „Guide to the expression of uncertainty in measurement” został opracowany przez międzynarodowy zespół ekspertów. Polskie tłumaczenie tego opisu pt. „Przewodnik wyrażania niepewności pomiaru” można odnaleźć na stronie Głównego Urzędu Miar (GUM) (https://www.gum.gov.pl/) w zakładce „Publikacje”.

O tym, jak w oparciu o różnego rodzaju niepewności pomiarowe oblicza się niepewność całkowitą i jak zapisuje się ją w sposób zgodny z międzynarodowym systemem zapisu wyników pomiaru, dowiesz się z tego materiału.

Twoje cele
  • poznasz jednolity system wyznaczania i zapisu niepewności pomiarowych,

  • nauczysz się wyznaczać i zapisywać niepewności pomiarowe zgodnie z systemem opracowanym przez międzynarodowy zespół ekspertów,

  • wyznaczysz niepewność całkowitą pomiaru uwzględniając zarówno błędy przypadkowe, jak i systematyczne,

  • przeanalizujesz i zinterpretujesz wyznaczone wartości niepewności całkowitej oraz rozstrzygniesz, który rodzaj błędów (przypadkowe, czy systematyczne) ma większy wpływ na wartość niepewności całkowitej.