Człowiek późnej nowoczesności poszukuje prawdy o sobie, dlatego zagląda we własną podświadomość. Bada swoje stłumione traumy, kompleksy, przesądy i wiary – próbuje w nich znaleźć odpowiedź na pytanie o to, co go ukształtowało i wpłynęło na jego zachowania oraz postrzeganie świata. W sytuacji, gdy tożsamość okazuje się niestabilna i niejednoznaczna, właśnie w głębokich pokładach psychiki trzeba szukać tego, co trwałe. Tam też rodzi się nowa duchowość ponowoczesnego człowieka, który – choć zanurzony w cywilizacji konsumpcyjnej – poszukuje odpowiedzi na pytania metafizyczne. Często jednak staje wobec nieprzeniknionej tajemnicy. Literatura opisuje jego niepokoje i zmagania z tym, co wymyka się racjonalnemu wytłumaczeniu.