Państwo, aby sprawnie działało i realizowało ważne z punktu widzenia wszystkich obywateli zadania, ma monopol na korzystanie z zasady przymusowości. Ściąganie podatków, realizację obowiązku szkolnego, obowiązku obrony państwa i innych obowiązków musi być zabezpieczone możliwością ich przymusowej egzekucji (realizacji) – do tego właśnie służy wskazana zasada.

Przymus państwowy różni się od innych jego form. Jest skupiony, a zatem mogą go stosować wyłącznie organy państwa, które działają zgodnie z prawem. Jest również sformalizowany, tzn. ujęty w ścisłe ramy procedur przewidzianych przez prawo. Poza tym dotyczy wszystkich osób, które znajdują się na terytorium danego państwa, zarówno obywateli, jak i cudzoziemców.