Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RKbywHyQsNyO2
Zdjęcie przedstawia fragment hali fabrycznej. Z lewej strony siedzi kobieta ubrana w strój roboczy. Po prawej przy tokarce stoi inna kobieta, również ubrana w strój roboczy oraz przepaskę na głowie.

Działaj zdecydowanie, mów głośno, mierz wysoko! – Eliza Orzeszkowa o kobietach

Kobiety pracujące w fabryce pocisków w Londynie, ok. 1917 r.
Źródło: David Holt, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 2.0.

XIX‑wieczne przemiany społeczne związane z rozprzestrzeniającymi się w Europie ideami demokratyzmu wpłynęły także na to, że kobiety coraz odważniej zaczęły upominać się o zmianę sposobu postrzegania ich roli społecznej. Polskie emancypantki oburzały się, że głosować mogą analfabeci, ale nie kobiety z tytułem doktora zdobytym na zagranicznych uczelniach. Mówiły o prawie kobiet do samodecydowania o sobie, konieczności brania odpowiedzialności za swój los. Mężczyźni złośliwie nazywali je kurami, które zamiast spędzać czas na wysiadywaniu kurcząt, zaczęły zwoływać kurze kongresy i radzić o poprawie kurzego bytu. Jedną z najbardziej zaangażowanych w działalność na rzecz poprawy sytuacji XIX‑wiecznych kobiet była pisarka i publicystka Eliza Orzeszkowa, która za cel postawiła sobie przekonanie polskiego społeczeństwa, że kobiety mogą decydować o kształcie własnego życia. Kiedy w 1918 roku Polki uzyskały prawa wyborcze, to właśnie do pism Orzeszkowej najczęściej się odwoływały, opowiadając o drodze prowadzącej do wolności.

Twoje cele
  • Przedstawisz postulaty wysuwane przez Elizę Orzeszkową dotyczące równouprawnienia polskich kobiet. 

  • Zbierzesz informacje o sytuacji kobiet w XIX wieku: ich edukacji, podejmowanej przez nie pracy zarobkowej oraz możliwości decydowania o sobie.  

  • Przeanalizujesz fragmenty powieści Marta oraz tekstów publicystycznych autorstwa Elizy Orzeszkowej, w których pisarka podjęła kwestie dotyczące emancypacji kobiet.

  • Porównasz sytuację kobiet w XIX wieku i obecnie.