Czy to nie ciekawe?

Tarcie statyczne pomiędzy dwiema powierzchniami występuje w bardzo wielu codziennych zjawiskach. Przejście piechura od bezruchu do marszu na poziomym chodniku następuje dzięki sile tarcia statycznego podeszwy buta o podłoże. Jadący samochód – podobnie – w typowej sytuacji zatrzymuje się dzięki sile tarcia statycznego opon o jezdnię. Gdy chcesz przesunąć biurko lub szafę po podłodze, musisz doprowadzić do zerwania tarcia statycznego (siła tarcia statycznego przestaje działać). Zanim to osiągniesz, siła tarcia statycznego uniemożliwia wprawienie przedmiotu w ruch. Zdarza się, że zerwanie tarcia statycznego, któremu towarzyszy wprawienie obu powierzchni we względny ruch, jest bardzo niepożądane. Na przykład, dzieje się tak wtedy, gdy samochód wpada w poślizg podczas hamowania lub kiedy turysta w górach „traci przyczepność” na zboczu i... z powodu skręconej nogi, kończy wycieczkę w szpitalnej izbie przyjęć.

RAyNTtnrdpndc

Rys. a. Zdjęcie przedstawia skrzypka grającego na instrumencie. Jest tak skadrowane, że widoczny jest tylko fragment instrumentu i ręka muzyka trzymająca gryf skrzypiec. W rozmytym kolorystycznie tle widać zarys innego instrumentu i muzyka.

Bardzo ciekawa sekwencja zrywania tarcia statycznego następuje przy grze na instrumentach smyczkowych. Muzyk przyciska smyczek do struny i przemieszcza go. W pierwszej fazie ruchu smyczka struna się napina, po czym dochodzi do zerwania tarcia statycznego. Struna wykonuje, przez bardzo krótki czas, silnie tłumione drgania – instrument wydaje dźwięk. Po wytłumieniu drgań smyczek ponownie „zaczepia” znieruchomiałą strunę – ponownie pojawia się tarcie statyczne, struna zostaje napięta, tarcie statyczne zerwane, struna drga. Takie szybko po sobie następujące sekwencje zapewniają instrumentom smyczkowym bardzo specyficzne brzmienie, niemożliwe do uzyskania w instrumentach strunowych szarpanych (np. gitara) czy młoteczkowych (np. pianino).

Nie ma wątpliwości: warto wykonać eksperyment, w którym zbadasz, pod pełną kontrolą, jeden z aspektów zrywania tarcia statycznego.