Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
RpvsJdKP8ctPz1

Wspólna pieśń

zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Gdyby szukać łączących wszystkich Polaków elementów kultury, jako jeden z ważniejszych moglibyśmy wskazać polski hymn narodowy. Śpiewamy go nie tylko w podniosłych i poważnych momentach, ale i w chwilach wielkiej radości, np. sportowych sukcesów Polaków.

Ćwiczenie 1

Obejrzyj zdjęcia i odpowiedz na pytania:

  • Co przedstawiają te fotografie?

  • Jakie uczucia można zauważyć u ludzi uczestniczących w prezentowanych wydarzeniach?

  • Czy zdarzyło ci się brać udział w podobnych imprezach? Jeśli tak, opowiedz o swoich wrażeniach i odczuciach.

  • Jak zachowujesz się podczas słuchania lub śpiewania hymnu? Dlaczego?

Ćwiczenie 2

Wysłuchaj nagrania hymnu, a następnie przeczytaj tekst pieśni. Opowiedz jej treść tak, jak ją rozumiesz. Pomogą ci w tym objaśnienia trudnych słów.

R1RHSgzRcMqM9
Mazurek Dąbrowskiego, nasz hymn narodowy Mazurek Dąbrowskiego, nasz hymn narodowy Źródło: domena publiczna.
Mazurek DąbrowskiegoJózef Wybicki
Józef Wybicki Mazurek Dąbrowskiego

Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.

Ref. Marsz, marsz, DąbrowskitygrGfVI2d_000tp001Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodemtygrGfVI2d_000tp002przewodem
Złączym siętygrGfVI2d_000tp003Złączym się z narodem.

PrzejdziemtygrGfVI2d_000tp004Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
BędziemtygrGfVI2d_000tp005Będziem Polakami.
Dał nam przykład BonapartetygrGfVI2d_000tp006Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.

Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski…

Jak CzarnieckitygrGfVI2d_000tp007Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.

Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski…

Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany –
Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabanytygrGfVI2d_000tp008tarabany.

Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski…

tygrGfVI2d_00000_BIB_001Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego.
tygrGfVI2d_000tp001
tygrGfVI2d_000tp002
tygrGfVI2d_000tp003
tygrGfVI2d_000tp004
tygrGfVI2d_000tp005
tygrGfVI2d_000tp006
tygrGfVI2d_000tp007
tygrGfVI2d_000tp008
Józef Wybicki

Józef Wybicki

Polski pisarz, polityk, poseł na sejm i autor słów „MazurkatygrGfVI2d_000tp009Mazurka Dąbrowskiego”.

R1SLWWT6pj6Vx1
domena publiczna
Ćwiczenie 3

Czy wiesz, w jakich okolicznościach powstał nasz hymn? Przeczytaj tekst o „Mazurku Dąbrowskiego”.

Dzieje naszego hymnu

Jak to często z pieśniami bywa, powstają w trudnych czasach: wtedy, gdy ich autorom jest źle, gdy cierpią i tęsknią. Powstają ku pokrzepieniu serc, po to, by podnieść słuchaczy (i samego autora) na duchu, tchnąć w nich nadzieję i wiarę w lepsze jutro. Nie inaczej było z „Mazurkiem Dąbrowskiego”. Ale po kolei.

Jak dowiecie się z lekcji historii, losy naszego kraju toczyły się różnie. Był okres świetności, ale też i taki, gdy Polska przestała istnieć na mapie Europy. Stało się to w XVIII wieku, kiedy nasi dawni sąsiedzi, Rosja, Prusy i Austria, postanowili zagarnąć polskie ziemie i podzielić je między siebie. Dokonali tego w trzech rozbiorach. Po ostatnim, w 1795 roku, do Polski nie należała już ani jedna najmniejsza wieś.

Polacy nie pogodzili się jednak z utratą państwa. Ich serca nigdy nie przestały być polskie: waleczne i pełne oddania utraconej ojczyźnie. Wielu Polaków wyjechało wtedy do Francji, Włoch i innych krajów Europy. Tam zaczęli organizować własną armię. Jej główny obóz powstał we Włoszech, w Reggio nell’Emilia [czyt. redżdżio nel emilia], a na jej czele stanął generał Jan Henryk Dąbrowski.

Pewnego dnia polski obóz w Reggio nell’Emilia odwiedził Józef Wybicki, polityk i współpracownik generała Dąbrowskiego, wielbiciel muzyki. Wzruszony niezłomną wiarą żołnierzy w odzyskanie kraju, stworzył dla nich pieśń. Rytmiczną i prostą, idealną do marszu. Melodię wypełniały słowa otuchy, że oto jeszcze Polska nie zginęła, choć zniknęła z mapy. I że wszystko jest możliwe, bo nadzieja umiera ostatnia. Po 123 latach niewoli Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku.

Ćwiczenie 4

Sprawdźcie, co już wiecie o polskim hymnie. Odpowiedzcie na pytania. Pomoże wam w tym oś czasu.

  • Ile lat nie było Polski na mapie Europy?

  • W którym roku powstał „Mazurek Dąbrowskiego”?

  • Jak myślisz, jaki to był czas dla Polaków?

  • Dlaczego w pieśni autor przywołuje nazwisko Dąbrowskiego?

  • W jakim kraju gen. Jan Henryk Dąbrowski organizował wojsko polskie?

  • Po ilu latach od powstania pieśni nadano jej miano hymnu narodowego?

RYBB3AOaERIfE11
Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0
1
Ćwiczenie 5
RDIexHJMdrG2P1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6

Zaznacz w wierszu te fragmenty, które – twoim zdaniem – wyrażają nadzieję Polaków, że ich ojczyzna będzie wolna. Uzasadnij swój wybór.

1
Ćwiczenie 7
R1ELVAkHQzIiw1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8

Zastanów się nad znaczeniami słów „ojczyzna” i „obczyzna”. Jak je rozumiesz? Napisz o tym tutaj lub w zeszycie.
Porównaj swoje notatki z innymi uczniami. Czy wasze opinie są podobne, a może się różnią? Porozmawiaj o tym w klasie.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 9

Zbadajcie nasz hymn narodowy pod kątem literackim. Odpowiedzcie na pytania.

  • Kim jest osoba mówiąca w utworze?

  • Jakie emocje przekazuje? Opiszcie je.

  • Czy ten tekst jest smutny, czy pełen energii, radosny? Uzasadnijcie swoje zdanie.

  • Jak myślicie, dlaczego w tytule jest nazwisko Dąbrowskiego, a nie autora tekstu Józefa Wybickiego?

  • Wskażcie w tekście hymnu zdania rozkazujące. Jakie znaczenie może mieć użycie takiego trybu?

Ćwiczenie 10

Zwróćcie uwagę na budowę pieśni i przeczytajcie tę część, która powtarza się po każdej zwrotce. Jak nazywamy taką część tekstu? Zapiszcie tutaj lub w zeszycie swoją propozycję definicji tego elementu utworu.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 11

Obejrzyjcie rysunki malarza Juliusza Kossaka do tekstu „Mazurka Dąbrowskiego”. Powstały one pod koniec XIX wieku.

  • Czy waszym zdaniem artysta dobrze oddał nastrój tej pieśni?

  • Czy ilustracje pokrywają się z waszymi wyobrażeniami?

  • Czy tekst pod ilustracjami odpowiada współczesnej wersji hymnu? Jakie zauważacie różnice?

Porozmawiajcie o tym.

Ćwiczenie 12

Włączcie muzykę i zaśpiewajcie razem hymn. Wykonajcie go na stojąco przez szacunek do samych siebie, przecież to nasza wspólna pieśń.

Rxe1YumsqcYU9
Mazurek Dąbrowskiego – linia melodyczna Mazurek Dąbrowskiego – linia melodyczna Źródło: domena publiczna.
Ćwiczenie 13

Jakie uczucia towarzyszyły ci w czasie śpiewania „Mazurka Dąbrowskiego”? Opisz je tutaj lub w zeszycie. Podziel się swoimi odczuciami z innymi.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 14

Naucz się słów „Mazurka Dąbrowskiego” na pamięć.

tygrGfVI2d_000tp009