Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
RkKvpin0TPGHJ

Współpraca i konflikt, czyli jak przeżyć wśród ludzi?

Pałac Narodów (Biuro Narodów Zjednoczonych w Genewie)
Tom Page, Pałac Narodów (Biuro Narodów Zjednoczonych w Genewie), 2012, fotografia, licencja: CC BY-SA 2.0

Wprowadzenie

Między 1 rokiem n.e. a czasami współczesnymi liczba ludzi zwiększyła się ponad 35 razy. W XX w. tempo przyrostu liczby ludzi było tak duże, że co kilkanaście lat przybywał 1 miliard mieszkańców. Jednocześnie XX w. jest okresem wyjątkowo szybko rozwijającej się gospodarki, której rozwój opierał się o wykorzystanie nieodnawialnych zasobów naturalnychj0000008O1B6v32_000tp001nieodnawialnych zasobów naturalnych Ziemi.

j0000008O1B6v32_000tp001

Zadanie na rozgrzewkę

Polecenie 1

Wyobraź sobie, że mieszkasz wraz z rodziną w niewielkim, 4‑pokojowym domu. Co kilkanaście dni wprowadza się do niego nowa rodzina. Wkrótce obok Twojej rodziny jest 35 razy więcej ludzi. Wszyscy mieszkają w tym samym domu... Wypisz podstawowe problemy, z jakimi muszą borykać się wszyscy mieszkańcy w związku z tą trudną sytuacją mieszkaniową.

Masz do wyboru – porozumieć się ze współmieszkańcami, czy walczyć z nimi, by mieć pierwszeństwo w korzystaniu z urządzeń sanitarnych. Którą drogę wybierzesz?

j0000008O1B6v32_0000000K

Podziały w społeczeństwie. Ekonomika

Spójrz na mapę świata przedstawiającą dochód na głowę mieszkańca kraju wyrażoną w fikcyjnych jednostkach. Nie wyrażają one dochodów w dolarach lub euro, lecz możliwości zakupu towarów przez mieszkańców w ich własnych krajach (tzw. siła nabywczaj0000008O1B6v32_000tp002siła nabywcza).

R188R9zLPJYib1
Poziom rozwoju gospodarczego państw
Krystian Chariza i zespół,
Polecenie 2

Na jakim kontynencie jest najwięcej państw o niskiej lub najniższej sile nabywczej obywateli? Odpowiedź zapisz tutaj lub w zeszycie.

R13EHxKyTsDr91
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3

Poszukaj informacji o krajach, w których panuje stałe niedożywienie mieszkańców. Czy istnieje zależność między siłą nabywczą mieszkańców, a tym zjawiskiem? Swoje odpowiedzi zapisz w zeszycie.

Polecenie 4

Jak sądzisz, czy istnieje jakaś zależność między faktem, że większość krajów, które miały niegdyś swoje kolonie w innych regionach Ziemi, jest dziś najbogatszymi krajami świata? Jak wygląda obecna sytuacja gospodarcza tych kolonii?

j0000008O1B6v32_000tp002
j0000008O1B6v32_00000017

Kultura i etniczność

Ludzie czują się raźniej w grupie. Dotyczy to także dużych i wielkich grup społecznych. Odwołując się do wspólnej przeszłości, wartości, języka, modeli zachowań – to jest kultury – oraz terytorium i związanych z nimi wspólnych interesów politycznych tworzą wspólnoty etniczne. Od XIX w. funkcjonują one w ścisłym związku z istnieniem konkretnych państw i przekształcają w nowoczesne, powszechne narody.

RpuWPSqvt50qM1
Człowiek z plemienia Korowai (Nowa Gwinea) słynącego z budowy domów na drzewach
710928003, Człowiek z plemienia Korowai (Nowa Gwinea) słynącego z budowy domów na drzewach , 2006, fotografia, licencja: CC BY 2.0

Grupy etniczne mają różną wielkość. Niektóre, jak Hindusi lub Chińczycy Han liczą po kilkaset milionów członków. Ale najmniejsze, jak lud Korowai z Papui liczą po kilkaset osób.

Nie wszystkie grupy uznające się za narody miały lub mają swoje państwo. Nie wszystkie narody składają się tylko z jednej grupy etnicznej. Zarówno najbogatsze kraje świata (USA, kraje Unii Europejskiej), jak i najuboższe (środkowa Afryka) są zamieszkiwane przez społeczeństwa wieloetniczne.

Polecenie 5

Podzielcie się na grupy złożone z 3‑4 osób. Jedna z nich będzie prezydentem państwa, pozostałe przywódcami większościowej grupy etnicznej i mniejszości etnicznych. Przynajmniej jedna z mniejszości reprezentuje naród zamieszkujący sąsiednie, potężniejsze państwo. Waszym zadaniem jest wspólne napisanie tej części konstytucji kraju, która określa prawa i obowiązki obywatela. Waszym celem jest napisanie takiego prawa, które zapewni poczucie bezpieczeństwa wszystkim obywatelom, a państwu da możliwość sprawnego funkcjonowania w warunkach pokoju i zagrożenia konfliktem. Prezydent pełni rolę moderatora procesu tworzenia prawa.

j0000008O1B6v32_0000001L

Dyskryminacja ze względu na płeć

Analizując wykresy z tej strony internetowej przedstawiające różnicę średnich wynagrodzeń kobiet i mężczyzn w Polsce w 2012 r., zwróć uwagę, jak zmienia się ta różnica w zależności od wykształcenia badanych osób.

Polecenie 6

Jak myślisz, dlaczego tak wyraźna jest zbieżność między wykształceniem, a różnicami w dochodach kobiet i mężczyzn? Swoje odpowiedzi zapiszcie tutaj lub w zeszycie.

uzupełnij treść

Różnice w podejściu do praw kobiet i mężczyzn w Europie, Ameryce Północnej i Australii są mniej drastyczne, niż w krajach azjatyckich i afrykańskich. Szczególnie w krajach, gdzie obowiązuje muzułmańskie prawo wyznaniowe, podkreśla się podporządkowanie kobiet mężczyznom.

j0000008O1B6v32_0000001T

Wojna i pokój

Różnice zdań i próba skłonienia drugiej strony do akceptacji naszego stanowiska są zjawiskami naturalnymi wśród ludzi. Gdy jednak jedna ze stron nie chce długich rozmów, lecz szuka szybkiego rozwiązania, może uciec się do przemocy. Wojny wybuchające między państwami i narodami rzadko jednak kończą się szybkim rozstrzygnięciem. Zawsze prowadzą do tragedii i krzywdy tysięcy niewinnych osób.

Polecenie 7

Spójrz na mapę aktualnych (2014) konfliktów zbrojnych i tabelę z liczbami ofiar największych konfliktów. Czy rzeczywiście można liczyć, że wojna przyniesie szybkie rozstrzygnięcie politycznych sporów?

R1WOjlId21zjy
Legenda: brązowy kolor – duże wojny, ponad 10000. ofiar rocznie; czerwony kolor – wojny, 1000-9999 ofiar rocznie; pomarańczowy kolor – mniejsze konflikty, 100-999 ofiar rocznie; żółty kolor – potyczki i starcia, poniżej 100 ofiar rocznie.
Futuretrillionaire, Obecne konflikty na świecie (2014), 2014, licencja: CC BY-SA 3.0

Tabela z konfliktami powyżej 1000 ofiar śmiertelnych rocznie

Początek konfliktu

Konflikt

Miejsce

Ofiary śmiertelne łącznie

Ofiary śmiertelne w 2014

Ofiary śmiertelne w 2015

1964

Izraelsko‑palestyński

Izrael
Palestyna

24,000

2,365

110

1984

Turecko‑kurdyjski

Turcja
Irak

45,000+

57+

1,131‑2,174

1991

Wojna domowa w Somalii

Somalia
Kenia

500,000

2,983

3,307

1998

Gminny konflikt w Nigerii

Nigeria

15,936

1,822

757

2003

Konflikt w Darfurze

Sudan

178,363+

2,101

1,108

2004

Wojna w Pakistanie

Pakistan

59,317

5,496

3,305

2006

Meksykańska wojna narkotykowa

Meksyk

150,000+

7,504

3,814

2011

Sudański konflikt graniczny

Sudan

5,200+

746

1,020

2011

Rebelia islamska na Synaju

Egipt

2,907

981

2,145

2011

Kryzys jemeński

Jemen
Arabia Saudyjska

6,800‑11,000

1,500‑7,700

5,430

2011

Libijska wojna domowa

Libia

13,482

2,825

2,365

2012

Wojna domowa w Republice Środkowoafrykańskiej

Republika Środkowoafrykańska

6,212

3,347

355

2013

Wojna domowa w Sudanie Południowym

Sudan Południowy

10,400+-50,000+

6,383‑40,000+

2,624

2014

Konflikt we wschodniej Ukrainie

Ukraina

7,883

4,771

3,112

(Źródło tabeli: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_ongoing_armed_conflicts)

j0000008O1B6v32_0000005B

Podsumowanie

Zapamiętaj!

Konflikty między ludźmi są zjawiskiem naturalnym. Każdy dąży bowiem do realizacji własnych celów. Ważne jest, jak te problemy są rozwiązywane? Jak społeczeństwo stara się je przewidywać i zapobiegać ich negatywnym skutkom?

Polecenie 8

Podzielcie się na zespoły i spróbujcie opracować „strategię pokoju”, która będzie opisywać środki zapobiegające konfliktom we wskazanych wyżej, trudnych relacjach między ludźmi. Jeśli widzicie także inne, ważne konflikty do rozwiązania – zaproponujcie sposób ich zażegnania! Swoje pomysły zapiszcie tutaj lub w zeszycie.

R13EHxKyTsDr91
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.