Na banerze grupa młodych ludzi uczestniczących w imprezie masowej. Młodzież obsypuje się kolorowymi proszkami, barwiącymi włosy, skórę i ubrania. Tytuł lekcji: Zabawa i żart w muzyce.
Na banerze grupa młodych ludzi uczestniczących w imprezie masowej. Młodzież obsypuje się kolorowymi proszkami, barwiącymi włosy, skórę i ubrania. Tytuł lekcji: Zabawa i żart w muzyce.
1886 – skomponowanie cyklu miniatur Karnawał zwierząt przez Camille'a Saint‑Saënsa.
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RmY7uekA3o2Vp1
W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji - dokument w formacie pdf.
W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji - dokument w formacie pdf.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna
4. W zakresie słuchania i percepcji muzyki. Uczeń:
1) świadomie słucha wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości lub fragmentów):
a) reprezentatywnych dla kolejnych epok (od średniowiecza do XX w.);
2) rozpoznaje ze słuchu:
a) brzmienie instrumentów muzycznych;
b) brzmienie głosów ludzkich: sopran, alt, tenor, bas;
Nauczysz się
omawiać zabawę oraz żart w muzyce;
wskazywać kompozytorów, zamieszczających żarty w swoich dziełach;
charakteryzować takie utwory, jak Duet Kotów Gioacchino Rossiniego, Lot trzmiela Mikołaja Rimskiego‑Korsakowa oraz Słoń z cyklu Karnawał zwierząt Camille'a Saint‑Saënsa.
Muzyka a rozrywka
Muzyka dla wielu ludzi stanowi pracę, pasję oraz spełnienie. Z tego względu sporo osób podchodzi do tej dziedziny sztuki bardzo nabożnie, ze sporą powagą oraz szacunkiem. Jest to prawidłowa postawa, jednak ważne, aby przy tym nie utracić umiejętności bawienia się oraz cieszenia muzyką. Wybitni kompozytorzy, którzy są dziś znani na całym świecie, starali się tworzyć dzieła, które będą dawały radość oraz rozrywkę. Część z nich pozwoliła sobie nawet na napisanie kompozycji, których głównym celem był żart bądź zaproszenie do zabawy.
RLQdAZoyxqqjs1
Ilustracja przedstawia grupkę przyjaciół na łonie natury. Jeden z mężczyzn po lewej stronie siedzi na krześle ogrodowym i gra na gitarze, wokół niego znajdują się nastolatkowie, którzy się uśmiechają i klaszczą.
Grupa przyjaciół, online-skills, CC BY 3.0
R18qgPN9xgTAZ
Ilustracja interaktywna przedstawia portret Gioacchino Rossiniego. Kompozytor to potężny mężczyzna, z dłuższymi włosami sięgającymi do
ucha. Mężczyzna ubrany jest w koszulę, kamizelkę i surdut, pod szyją zawiązaną ma chustę. W prawej dłoni trzyma otwartą książkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Utwór: Cats’ Duet. Duetto buffo di due gatti) Wykonawca: Dame Felicity Lott, Ann Murray, Graham Johson oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu dwie śpiewaczki z towarzyszeniem fortepianu wykonują zabawny duet. Obie śpiewaczki naśladują swoim śpiewem rozmowę dwóch kotów. W pierwszej części koty rozmawiają spokojnie, trochę zawodzą. Później przez chwilę śpiewają razem. W ostatniej części muzyka przyspiesza, śpiew staje się bardziej ruchliwy i jeszcze zabawniejszy.
Ilustracja interaktywna przedstawia portret Gioacchino Rossiniego. Kompozytor to potężny mężczyzna, z dłuższymi włosami sięgającymi do
ucha. Mężczyzna ubrany jest w koszulę, kamizelkę i surdut, pod szyją zawiązaną ma chustę. W prawej dłoni trzyma otwartą książkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Utwór: Cats’ Duet. Duetto buffo di due gatti) Wykonawca: Dame Felicity Lott, Ann Murray, Graham Johson oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu dwie śpiewaczki z towarzyszeniem fortepianu wykonują zabawny duet. Obie śpiewaczki naśladują swoim śpiewem rozmowę dwóch kotów. W pierwszej części koty rozmawiają spokojnie, trochę zawodzą. Później przez chwilę śpiewają razem. W ostatniej części muzyka przyspiesza, śpiew staje się bardziej ruchliwy i jeszcze zabawniejszy.
Autor nieznany, Gioacchino Rossini, online-skills, CC BY 3.0 (ilustracja); Gioacchino Rossini, „Duetto Buffo Di Due Gatti” (Duet dwóch kotów), online-skills, CC BY 3.0
RdXEe6eO1TPb1
Zapis nutowy utworu „Duetto buffo di due gatti”. W partyturze zamieszczono partie: pierwszego kota, drugiego kota i fortepianu. Akompaniament oparty jest na akordach granych w rytmie ćwierćnut. Śpiew rozpoczyna pierwszy kot , odpowiada mu drugi , jego partia rozpoczyna się tak samo ale kończy wyżej.
Gioacchino Rossini, widok nutowy utworu „Duetto buffo di due gatti”, (Duet dwóch kotów) (fragment), imslp.org, CC BY 4.0
Duetto buffo di due gatti
[czyt.: dułetto buffo di dułe gatti]
Materiał muzyczny przedstawia utwór o nazwie Duetto buffo di due gattiDuetto buffo di due gattiDuetto buffo di due gatti, znany w Polsce pod nazwą Duet kotów bądź duet dwóch kotów. Dzieło jest przypisywane kompozytorowi Gioacchino Rossiniemu. Część historyków wskazuje, iż prawdopodobnie zostało stworzone przez kogoś innego, kto zaadaptował fragmenty utworów Rossiniego oraz dodał humorystyczny wydźwięk. Duet kotów jest zazwyczaj wykonywany przez dwa soprany, a jego tekst składa się z powtarzanego na wiele sposobów słowa miau, mającego imitować miauczenie kota. Kompozycja jest bardzo chętnie wykonywana podczas bisów w czasie koncertów i stanowi przykład popularnego dzieła, które zachwyca nie tylko swoim artyzmem, ale także pozwala na uśmiech oraz zabawę podczas występów.
Nun liebes Weibchen
[czyt.: nun libes wajbśien]
Der Stein der Weisen, oder die Zauberinsel
[czyt.: der sztajn der wajsen, oder di całberynsel]
Co ciekawe, omawiany utwór nie jest jedynym, który odnosi się do kotów. Innym przykładem może być skomponowany przez Wolfganga Amadeusza Mozarta duet Nun liebes WeibchenNun liebes WeibchenNun liebes Weibchen pochodzący z singspieluSingspielsingspieluDer Stein der Weisen, oder die ZauberinselDer Stein der Weisen, oder die ZauberinselDer Stein der Weisen, oder die Zauberinsel (polska nazwa to Kamień filozoficzny albo zaczarowana wyspa). W nim również pojawia się imitacja miauczenia kota, wykonywana przez głos ludzki. Kolejnym dziełem, w którym można odnaleźć podobny fragment, jest opera L'enfant et les sortilèges: Fantaisie lyrique en deux partiesL'enfant et les sortileges: Fantaisie lyrique en deux partiesL'enfant et les sortilèges: Fantaisie lyrique en deux partiesL'enfant et les sortileges: Fantaisie lyrique en deux partiesL'enfant et les sortileges: Fantaisie lyrique en deux parties (polska nazwa to Dziecko i czary) Maurice Ravela wraz z duetem Duo miauléDuo miauleDuo miaulé.
Duo miaule
[czyt,: du mjole]
L'enfant et les sortileges: Fantaisie lyrique en deux parties
[czyt.: le enfą et el sortileż: fantasi lyrik ą du parti]
R16WTSkBmvsRU1
Ilustracja przedstawia dwa koty. Kot po lewej stronie jest szarej maści, a po prawej brązowo-biało-czarny. Przymilają się do siebie.
Koty, online-skills, CC BY 3.0
RxGXbB6RP6uOF
Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy duetu „Nun liebes Weibchen”. W partyturze umieszczono partie: fletu, oboju, fagotu, rogu, instrumentów smyczkowych, sopranu i basu. Utwór rozpoczyna się ośmiotaktowym wstępem. Później śpiew rozpoczyna bas. Śpiewak śpiewa przez osiem taktów. Potem odpowiada mu śpiewaczka. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Mozart: Nun liebes Weibchen, ziehst mit mir wykonawca: Eva Lind, Anton Scharinger, Dresdner Philharmonie oraz odtwarza się muzyka. Utwór jest pogodny wesoły. Śpiewak śpiewa tekst , a śpiewaczka naśladuje kota.
Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy duetu „Nun liebes Weibchen”. W partyturze umieszczono partie: fletu, oboju, fagotu, rogu, instrumentów smyczkowych, sopranu i basu. Utwór rozpoczyna się ośmiotaktowym wstępem. Później śpiew rozpoczyna bas. Śpiewak śpiewa przez osiem taktów. Potem odpowiada mu śpiewaczka. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Mozart: Nun liebes Weibchen, ziehst mit mir wykonawca: Eva Lind, Anton Scharinger, Dresdner Philharmonie oraz odtwarza się muzyka. Utwór jest pogodny wesoły. Śpiewak śpiewa tekst , a śpiewaczka naśladuje kota.
Wolfgang Amadeusz Mozart, widok nutowy duetu „Nun liebes Weibchen” pochodzącego z singspielu „Der Stein der Weisen, oder die Zauberinsel„ („Kamień filozoficzny albo zaczarowana wyspa”), imslp.org, CC BY 4.0 (ilustracja); Wolfgang Amadeusz Mozart, duet „Nun liebes Weibchen” pochodzący z singspielu „Der Stein der Weisen, oder die Zauberinsel” (Kamień filozoficzny albo zaczarowana wyspa), online‑skills, CC BY 3.0
RyloUIGkv5EX3
Na zdjęciu Maurice Ravel. Kompozytor jest starszym, siwym mężczyzną o łagodnym spojrzeniu. Mężczyzna ma ciemne oczy, lekkie zmarszczki , siwe włosy ma zaczesane do tyłu. Ubrany jest w białą koszulę i tweedową marynarkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Maurice Ravel, „Duo miaulé” z opery „L'Enfant et les sortilège”, wykonawcy: David Wilson- Johnson, Jacqueline Miura, London Symphony Orchestra, Andre Previn oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu dramatyczna muzyczna rozmowa dwóch kotów. Zaczyna się mruczeniem jednego z kotów (mężczyzny), później miauczy kot (kobieta) towarzyszy im zawodząca gra instrumentów orkiestry symfonicznej. Muzyka narasta staje się coraz bardziej dramatyczna. Koty coraz bardziej zawodzą. Na końcu pojawia się glissando puzonu i utwór dramatycznie się kończy.
Na zdjęciu Maurice Ravel. Kompozytor jest starszym, siwym mężczyzną o łagodnym spojrzeniu. Mężczyzna ma ciemne oczy, lekkie zmarszczki , siwe włosy ma zaczesane do tyłu. Ubrany jest w białą koszulę i tweedową marynarkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Maurice Ravel, „Duo miaulé” z opery „L'Enfant et les sortilège”, wykonawcy: David Wilson- Johnson, Jacqueline Miura, London Symphony Orchestra, Andre Previn oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu dramatyczna muzyczna rozmowa dwóch kotów. Zaczyna się mruczeniem jednego z kotów (mężczyzny), później miauczy kot (kobieta) towarzyszy im zawodząca gra instrumentów orkiestry symfonicznej. Muzyka narasta staje się coraz bardziej dramatyczna. Koty coraz bardziej zawodzą. Na końcu pojawia się glissando puzonu i utwór dramatycznie się kończy.
Autor nieznany, fotografia Maurice Ravela, 1925, Francuska Biblioteka Narodowa, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna (ilustracja); Maurice Ravel, „Duo miaulé” z opery „L'Enfant et les sortilège”, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
RrWFabEa6maeC
Zapis nutowy pierwszych 4 taktów utworu “Lot trzmiela”. Partytura przeznaczona jest na orkiestrę symfoniczną. W partii fletu i skrzypiec gęsto zapisane nuty, same ósemki. Między nutami małe interwały, najczęściej półtony. Tempo określono jako vivace. Pozostałe instrumenty grają pojedyncze dźwięki raz na dwa takty. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetli się napis: „Lot Trzmiela” z opery autorstwa Nikołaja Rimskiego‑Korsakowa, wykonawca: Jan Gajec, Dzikie Pola, Camerata, Piotr Piotrowski, Sergiej Motenko, Clavelitos, Zbigniew Kaczmarczyk oraz otworzy się muzyka. Utwór jest bardzo szybki i składa się z wielu bardzo szybkich przebiegów dźwięków znajdujących się w bliskiej odległości. Brzmienie utworu kojarzy się z latającym owadem. Na nagraniu aranżacja na fortepian i skrzypce. Dla wzmocnienia wrażenia na początku i na końcu nagrania umieszczono dźwięki wydawane przez prawdziwe owady.
Zapis nutowy pierwszych 4 taktów utworu “Lot trzmiela”. Partytura przeznaczona jest na orkiestrę symfoniczną. W partii fletu i skrzypiec gęsto zapisane nuty, same ósemki. Między nutami małe interwały, najczęściej półtony. Tempo określono jako vivace. Pozostałe instrumenty grają pojedyncze dźwięki raz na dwa takty. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetli się napis: „Lot Trzmiela” z opery autorstwa Nikołaja Rimskiego‑Korsakowa, wykonawca: Jan Gajec, Dzikie Pola, Camerata, Piotr Piotrowski, Sergiej Motenko, Clavelitos, Zbigniew Kaczmarczyk oraz otworzy się muzyka. Utwór jest bardzo szybki i składa się z wielu bardzo szybkich przebiegów dźwięków znajdujących się w bliskiej odległości. Brzmienie utworu kojarzy się z latającym owadem. Na nagraniu aranżacja na fortepian i skrzypce. Dla wzmocnienia wrażenia na początku i na końcu nagrania umieszczono dźwięki wydawane przez prawdziwe owady.
Nikołaj Rimski-Korsakow, widok nutowy utworu „Lot Trzmiela” z opery „Bajka o carze Sałtanie”, imslp.org, CC BY 4.0 (ilustracja); Nikołaj Rimski-Korsakow, „Lot Trzmiela” z opery „Bajka o carze Sałtanie”, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
Rpa9lprlhJdxR1
Ilustracja przedstawia pszczołę siedzącą na kwiatku.
Mikołaj Rimski-Korsakow stworzył utwór imitujący niespokojny, chaotyczny lot trzmiela, online-skills, CC BY 3.0
Jednym z najbardziej znanych dzieł Mikołaja Rimskiego‑Korsakowa jest Lot trzmiela z opery baśniowej Bajka o carze Sałtanie. Jest on ciekawy z wielu względów: przez krytyka operowego, Piotra Kamińskiego, został w leksykonie Tysiąc i jedna opera nazwany przebojem, który zapewnił całej operze sławę. Jego rozpoznawalność zaowocowała powstaniem mnóstwa przeróbek oraz interpretacji na różne instrumenty. Utwór jest dobrym przykładem ilustracyjności muzyki. Lot trzmiela posiada potencjał muzyczny do zabawy. Podobieństwo dźwięków do przypadkowego lotu owada nie tylko bawi nawet w dzisiejszych czasach, ale także zdumiewa polotem i błyskotliwością. Dzieło Rimskiego‑Korsakowa jest szeroko znane i przytaczane w kulturze; co ciekawe, istnieje też Rekord Guinnessa związany z jego wykonaniem. Jest on związany z najszybszym, ale też bezbłędnym wykonaniem utworu.
RyE3PVMiiRf4c1
Ilustracja przedstawia pomnik Nikołaja Rimskiego-Korsakowa. Pomnik pokryty jest zieloną patyną, stoi na kamiennym cokole. Kompozytor ubrany jest w długi płaszcz, ma długą brodę i dłuższe włosy zaczesane do tyłu. Przedstawiony jest w pozycji siedzącej a na kolanach ma rozłożone nuty.
Pomnik Mikołaja Rimskiego-Korsakowa, online-skills, CC BY 3.0
Camille Saint‑Saëns
Camille Saint‑Saëns był francuskim kompozytorem, dyrygentem oraz wirtuozem grającym na fortepianie oraz organach. Tworzył podczas epoki romantyzmu. Urodził się w 1835 roku i bardzo szybko został uznany za cudowne dziecko - było to związane z jego wyjątkowym talentem muzycznym. Bardzo poważnie podchodził do swojej twórczości. W 1886 roku po długiej trasie koncertowej miał zająć się pisaniem zamówionej symfonii, jednak postanowił odpocząć przez jakiś czas. Podczas przerwy w poważnym komponowaniu dla rozrywki oraz w formie żartu postanowił stworzyć dzieło, które miało służyć tylko i wyłącznie rozrywce. W taki właśnie sposób powstał Karnawał zwierząt. Jest to cykl czternastu miniaturMiniaturaminiatur na różne obsady instrumentalne. Sam autor określał Karnawał jako fantazjęFantazjafantazję zoologiczną. W zamyśle każda z jego części ma imitować lub ilustrować zwierzę. Wśród nich można odnaleźć: lwa, kury i koguty, osły, żółwie, kangury, kukułkę czy łabędzia. W ocenie wielu słuchaczy jednym z najzabawniejszych jest Słoń, w postać którego ma wcielić się basowe i donośne brzmienie kontrabasu.
R3wVZv2jTUToE
Zapis nutowy utworu Słoń z cyklu „Karnawał zwierząt”. Zamieszczone nuty przeznaczone są na kontrabas i fortepian. W pierwszej części fortepian wykonuje akompaniament według schematu na raz niski dźwięk w lewej ręce, na dwa i dwa “i” akordy składające się z pięciu dźwięków. Po czterech taktach wstępu swoją partię rozpoczyna kontrabas. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis Utwór: The Elephant. Wykonawca Seiji Ozawa oraz odtwarza się muzyka. Utwór rozpoczyna się akompaniamentem. Od piątego taktu swoją skoczną i niską melodię gra kontrabas.. W partii kontrabasu jest dużo dźwięków wykonywanych staccato. W drugiej części melodia grana przez kontrabas jest melancholijna, zupełnie inna niż w pierwszej części. W trzeciej części partia kontrabasu jest taka sama jak w pierwszej części za to akompaniament znacząco się różni i składa się z rozłożonych akordów.
Zapis nutowy utworu Słoń z cyklu „Karnawał zwierząt”. Zamieszczone nuty przeznaczone są na kontrabas i fortepian. W pierwszej części fortepian wykonuje akompaniament według schematu na raz niski dźwięk w lewej ręce, na dwa i dwa “i” akordy składające się z pięciu dźwięków. Po czterech taktach wstępu swoją partię rozpoczyna kontrabas. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis Utwór: The Elephant. Wykonawca Seiji Ozawa oraz odtwarza się muzyka. Utwór rozpoczyna się akompaniamentem. Od piątego taktu swoją skoczną i niską melodię gra kontrabas.. W partii kontrabasu jest dużo dźwięków wykonywanych staccato. W drugiej części melodia grana przez kontrabas jest melancholijna, zupełnie inna niż w pierwszej części. W trzeciej części partia kontrabasu jest taka sama jak w pierwszej części za to akompaniament znacząco się różni i składa się z rozłożonych akordów.
Camille Saint-Saëns, widok nutowy utworu „Słoń” z cyklu „Karnawał zwierząt”, imslp.org, CC BY 4.0 (ilustracja); Camille Saint-Saëns, „Słoń” z cyklu „Karnawał zwierząt”, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
Rxt2WvAKAqzyJ1
Ilustracja przedstawia ssaka z rodziny słoniowatych. Camille Saint-Saëns w swoim cyklu „Karnawał zwierząt” poświęcił jeden z utworów słoniowi, starając się oddać ruch zwierzęcia za pomocą niskiego brzmienia kontrabasu.
Camille Saint-Saëns w swoim cyklu „Karnawał zwierząt” poświęcił jeden z utworów słoniowi, starając się oddać ruch zwierzęcia za pomocą niskiego brzmienia kontrabasu, online-skills, CC BY 3.0
Ze wspomnień wynika, iż pierwsze wykonania cyklu powodowały liczne śmiechy publiczności. Humorystyczne przedstawienie zwierząt bardzo przypadło do gustu słuchaczom; o wysłuchanie utworu starał się nawet Franz Liszt. Co jednak ciekawe, początkowo był on prezentowany jedynie nielicznym podczas prywatnych, zamkniętych uroczystości. Było to związane z wolą kompozytora, który obawiał się, iż dzieło zaszkodzi jego poważnej reputacji. Z całego cyklu za życia Saint‑Saënsa opublikowano jedynie Łabędzia. Pozostałe części kompozycji zostały upublicznione dopiero po śmierci twórcy. Kompozytor obawiał się nie tylko utraty wizerunku, ale również bycia zapamiętanym z uwagi na dowcipny utwór. Można powiedzieć, iż słuchacze zrobili żart Saint‑Saënsowi - dziś jest sławny właśnie z uwagi na Karnawał zwierząt i jest to najczęściej wykonywane jego dzieło.
R8K6B0Zy8bGbv1
Ilustracja przedstawia fotografię z portretem Camille Saint-Saëns. Starszy mężczyzna siedzi na zdobionym fotelu. Patrzy na wprost obiektywu, ma długie, siwe wąsy i brodę. Ubrany jest w czarny, długi płaszcz i jasne spodnie.
Petit, Pierre, „fotografia Camille Saint-Saëns”, 1900 r., wikimedia.org, domena publiczna
Muzyka jako zabawa
Każdy z prezentowanych wcześniej utworów jest traktowany zarówno jako dzieło wybitne i ważne, jednak towarzyszy im też żart oraz zabawa wpisana w tworzenie lub odbiór muzyki. Skojarzenia ze zwierzętami są jednym z najczęstszych motywów, jednak nie jedynym. W wielu kompozycjach humor jest przekazany w inny sposób - w postaci nawiązań do innych twórców, a czasem także w formie notacji muzycznej. Jeden z utworów Wolfganga Amadeusza Mozarta można grać zarówno solo, jak i w duecie - jeden z wykonawców gra wtedy z odwróconej kartki. Warto pamiętać, iż muzyka ma również formę rozrywki, a jej twórcy mają czasem ochotę na stworzenie dzieła nie do końca poważnego, mającego na celu żart bądź swoistą zabawę.
RphCNv3wKhFDI1
Ilustracja przedstawia sześciu nastolatków podczas tańca.
Taniec, online-skills, CC BY 3.0
Ty również możesz wykorzystać muzykę do zabawy. Powyższy utwór to W grocie króla gór z I suity Peer Gynt op. 46 Edwarda Griega. Jest to muzyczne przedstawienie jaskini górskiego trolla, do której zakrada się tytułowy bohater suity. Po chwili musi salwować się ucieczką, gdyż król gór dostrzega go i rzuca się za nim w pogoń. Początek ma imitować ciche kroki człowieka, dalsza część pościg.
RUCF1dhaFhF4X
Zapis nutowy początkowego fragmentu utworu W grocie Króla Gór. W pierwszym takcie akord zagrany przez całą orkiestrę. Później do końca strony grają tylko wiolonczele, kontrabasy i fagoty. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Grieg, Peeer Gynt, suite no.1, op. czterdzieste szóste, In der Halle des Bergkönigs Wykonawca Sir John Barbirolli oraz odtwarza się muzyka. Na nagraniu utwór wykonany przez orkiestrę symfoniczną i chór. Nagranie rozpoczyna się groźną melodią graną w umiarkowanym tempie w niskim rejestrze. Później muzyka przyspiesza, orkiestra gra melodię coraz szybciej, w coraz większym składzie instrumentalnym. Na końcu dołącza się chór. Cały utwór jest zbudowany w ten sposób, że melodia powtarza się coraz szybciej i coraz głośniej by na końcu zabrzmieć bardzo szybko i głośno.
Zapis nutowy początkowego fragmentu utworu W grocie Króla Gór. W pierwszym takcie akord zagrany przez całą orkiestrę. Później do końca strony grają tylko wiolonczele, kontrabasy i fagoty. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Grieg, Peeer Gynt, suite no.1, op. czterdzieste szóste, In der Halle des Bergkönigs Wykonawca Sir John Barbirolli oraz odtwarza się muzyka. Na nagraniu utwór wykonany przez orkiestrę symfoniczną i chór. Nagranie rozpoczyna się groźną melodią graną w umiarkowanym tempie w niskim rejestrze. Później muzyka przyspiesza, orkiestra gra melodię coraz szybciej, w coraz większym składzie instrumentalnym. Na końcu dołącza się chór. Cały utwór jest zbudowany w ten sposób, że melodia powtarza się coraz szybciej i coraz głośniej by na końcu zabrzmieć bardzo szybko i głośno.
Edward Grieg, widok nutowy utworu „W grocie króla gór” z I suity „Peer Gynt” op. 46, imslp.org, CC BY 4.0 (ilustracja); Edward Grieg, „W grocie króla gór” z I suity „Peer Gynt” op. 46, online-skills, CC BY 3.0
Zadania
R1JFjjeff60En
Ćwiczenie 1
Którzy z poniższych kompozytorów stworzyli duety, które w swojej tematyce odnosiły się do kotów? Możliwe odpowiedzi: 1. Wolfgang Amadeusz Mozart, 2. Maurice Ravel, 3. Johann Pachelbel
Którzy z poniższych kompozytorów stworzyli duety, które w swojej tematyce odnosiły się do kotów?
Wolfgang Amadeusz Mozart
Maurice Ravel
Johann Pachelbel
RXKyLgLmY9LX6
Ćwiczenie 2
Połącz nazwisko z właściwym imieniem 1. Saint-Saëns Możliwe odpowiedzi: a. Mikołaj, b. Gioacchino c. Camille. 2. Rimski-Korsakow Możliwe odpowiedzi: a. Mikołaj, b. Gioacchino c. Camille. 3. Rossini Możliwe odpowiedzi: a. Mikołaj, b. Gioacchino c. Camille.
Połącz nazwisko z właściwym imieniem 1. Saint-Saëns Możliwe odpowiedzi: a. Mikołaj, b. Gioacchino c. Camille. 2. Rimski-Korsakow Możliwe odpowiedzi: a. Mikołaj, b. Gioacchino c. Camille. 3. Rossini Możliwe odpowiedzi: a. Mikołaj, b. Gioacchino c. Camille.
R168BHwdTb5xT
Ćwiczenie 3
Kto jest autorem Duetu kotów? Możliwe odpowiedzi: 1. Gioacchino Rossini, 2. Utwór jest kompilacją kilku dzieł Gioacchino Rossiniego, którą ułożył inny twórca, 3. Wolfgang Amadeusz Mozart
Kto jest autorem Duetu kotów?
Gioacchino Rossini
Utwór jest kompilacją kilku dzieł Gioacchino Rossiniego, którą ułożył inny twórca
Wolfgang Amadeusz Mozart
Ruwr8HKdWjYeG
Ćwiczenie 4
Połącz kompozytora z dziełem. Mikołaj Rimski-Korsakow Możliwe odpowiedzi: 1. W grocie króla gór, 2. Słoń, 3. Lot Trzmiela Camille Saint-Saëns Możliwe odpowiedzi: 1. W grocie króla gór, 2. Słoń, 3. Lot Trzmiela Edward Grieg Możliwe odpowiedzi: 1. W grocie króla gór, 2. Słoń, 3. Lot Trzmiela
Połącz kompozytora z dziełem. Mikołaj Rimski-Korsakow Możliwe odpowiedzi: 1. W grocie króla gór, 2. Słoń, 3. Lot Trzmiela Camille Saint-Saëns Możliwe odpowiedzi: 1. W grocie króla gór, 2. Słoń, 3. Lot Trzmiela Edward Grieg Możliwe odpowiedzi: 1. W grocie króla gór, 2. Słoń, 3. Lot Trzmiela
Połącz kompozytora z dziełem.
<em>Lot Trzmiela</em>, <em>Słoń</em>, <em>W grocie króla gór</em>
Mikołaj Rimski-Korsakow
Camille Saint-Saëns
Edward Grieg
R1RI9bHkPM8xx
Ćwiczenie 5
Połącz utwór z większym dziełem, w ramach którego został stworzony. Lot trzmiela Możliwe odpowiedzi: 1. Bajka o carze Sałtanie, 2. Peer Gynt, 3. Karnawał zwierzątSłoń Możliwe odpowiedzi: 1. Bajka o carze Sałtanie, 2. Peer Gynt, 3. Karnawał zwierzątW grocie króla gór Możliwe odpowiedzi: 1. Bajka o carze Sałtanie, 2. Peer Gynt, 3. Karnawał zwierząt
Połącz utwór z większym dziełem, w ramach którego został stworzony. Lot trzmiela Możliwe odpowiedzi: 1. Bajka o carze Sałtanie, 2. Peer Gynt, 3. Karnawał zwierzątSłoń Możliwe odpowiedzi: 1. Bajka o carze Sałtanie, 2. Peer Gynt, 3. Karnawał zwierzątW grocie króla gór Możliwe odpowiedzi: 1. Bajka o carze Sałtanie, 2. Peer Gynt, 3. Karnawał zwierząt
Połącz utwór z większym dziełem, w ramach którego został stworzony.
<i>Karnawał zwierząt</i>, <i>Peer Gynt</i>, <i>Bajka o carze Sałtanie</i>
Lot trzmiela
Słoń
W grocie króla gór
RQFiTf8rULPuA
Ćwiczenie 6
Która z miniatur z cyklu Karnawał zwierząt jako jedyna została opublikowana za życia kompozytora? Możliwe odpowiedzi: 1. Łabędź, 2. Lew, 3. Słoń
Która z miniatur z cyklu Karnawał zwierząt jako jedyna została opublikowana za życia kompozytora?
Łabędź
Lew
Słoń
RPQQdQIdGXAFr
Ćwiczenie 7
Jaki instrument pełni rolę słonia w miniaturze pochodzącej z cyklu Karnawał zwierząt? Możliwe odpowiedzi: 1. Wiolonczela, 2. Klarnet, 3. Kontrabas
Jaki instrument pełni rolę słonia w miniaturze pochodzącej z cyklu Karnawał zwierząt? Możliwe odpowiedzi: 1. Wiolonczela, 2. Klarnet, 3. Kontrabas
Jaki instrument pełni rolę słonia w miniaturze pochodzącej z cyklu Karnawał zwierząt?
Wiolonczela
Klarnet
Kontrabas
Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.
Słownik pojęć
Ansambl
Ansambl
1) scena zespołowa w sztuce teatr., operze, oratorium, kantacie; 2) utwór muz. dla kilku solistów śpiewaków lub instrumentalistów.
Fantazja
Fantazja
Muz. utwór instrumentalny o swobodnej budowie, często improwizowany, nawiązujący także do istniejących już w danym okresie form i gatunków, np. w renesansie, baroku do ricercaru, capriccia, niekiedy do preludium, lub będący wynikiem krzyżowania się różnych form, np. w klasycyzmie: sonaty, formy sonatowej, koncertu; w XIX w. popularne były fantazje na tematy operowe, cykle fantazji — miniatur, fantazje typu programowej uwertury; fantazja chorałowa, w niemieckiej muzyce organowej fantazja wariacyjna - oparta na chorale protestanckim.
Miniatura
Miniatura
Mały utwór muzyczny, przeznaczony na instrument solo lub z towarzyszeniem fortepianu; wzorowana na formie pieśni; niekiedy opatrzona programowym tytułem.
Opera
Opera
Dramatyczno‑muzyczny, wokalno‑instrumentalny, z akcją dramatyczną, monologami i dialogami ujętymi w libretcie, przeznaczony do wykonania na scenie (z odpowiednią scenografią), zwykle w specjalnie do tego celu zbudowanym teatrze operowym, również zwanym operą.
Singspiel
Singspiel
Śpiewogra, utwór sceniczny, słowno‑muz., o charakterze popularnym, z tekstem mówionym i wstawkami muz. w postaci prostych, na ogół zwrotkowych piosenek, prostych arii i ansambli.
Suita
Suita
Muz. cykliczna forma instrumentalna, tzn. zbudowana z kilku lub kilkunastu części, gł. o charakterze tanecznym, utrzymanych na ogół w tej samej lub pokrewnej tonacji. (np. dwie suity Peer Gynt E. Griega, Arlezjanka G. Bizeta, czy suita z baletu Dziadek do orzechów P.I. Czajkowskiego).
Słownik pojęć opracowano na podstawie:
encyklopedia.pwn.pl
Biblioteka muzyczna
R18qgPN9xgTAZ
Ilustracja interaktywna przedstawia portret Gioacchino Rossiniego. Kompozytor to potężny mężczyzna, z dłuższymi włosami sięgającymi do
ucha. Mężczyzna ubrany jest w koszulę, kamizelkę i surdut, pod szyją zawiązaną ma chustę. W prawej dłoni trzyma otwartą książkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Utwór: Cats’ Duet. Duetto buffo di due gatti) Wykonawca: Dame Felicity Lott, Ann Murray, Graham Johson oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu dwie śpiewaczki z towarzyszeniem fortepianu wykonują zabawny duet. Obie śpiewaczki naśladują swoim śpiewem rozmowę dwóch kotów. W pierwszej części koty rozmawiają spokojnie, trochę zawodzą. Później przez chwilę śpiewają razem. W ostatniej części muzyka przyspiesza, śpiew staje się bardziej ruchliwy i jeszcze zabawniejszy.
Ilustracja interaktywna przedstawia portret Gioacchino Rossiniego. Kompozytor to potężny mężczyzna, z dłuższymi włosami sięgającymi do
ucha. Mężczyzna ubrany jest w koszulę, kamizelkę i surdut, pod szyją zawiązaną ma chustę. W prawej dłoni trzyma otwartą książkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Utwór: Cats’ Duet. Duetto buffo di due gatti) Wykonawca: Dame Felicity Lott, Ann Murray, Graham Johson oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu dwie śpiewaczki z towarzyszeniem fortepianu wykonują zabawny duet. Obie śpiewaczki naśladują swoim śpiewem rozmowę dwóch kotów. W pierwszej części koty rozmawiają spokojnie, trochę zawodzą. Później przez chwilę śpiewają razem. W ostatniej części muzyka przyspiesza, śpiew staje się bardziej ruchliwy i jeszcze zabawniejszy.
Autor nieznany, Gioacchino Rossini, online-skills, CC BY 3.0 (ilustracja); Gioacchino Rossini, „Duetto Buffo Di Due Gatti” (Duet dwóch kotów), online-skills, CC BY 3.0
RxGXbB6RP6uOF
Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy duetu „Nun liebes Weibchen”. W partyturze umieszczono partie: fletu, oboju, fagotu, rogu, instrumentów smyczkowych, sopranu i basu. Utwór rozpoczyna się ośmiotaktowym wstępem. Później śpiew rozpoczyna bas. Śpiewak śpiewa przez osiem taktów. Potem odpowiada mu śpiewaczka. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Mozart: Nun liebes Weibchen, ziehst mit mir wykonawca: Eva Lind, Anton Scharinger, Dresdner Philharmonie oraz odtwarza się muzyka. Utwór jest pogodny wesoły. Śpiewak śpiewa tekst , a śpiewaczka naśladuje kota.
Ilustracja interaktywna przedstawia zapis nutowy duetu „Nun liebes Weibchen”. W partyturze umieszczono partie: fletu, oboju, fagotu, rogu, instrumentów smyczkowych, sopranu i basu. Utwór rozpoczyna się ośmiotaktowym wstępem. Później śpiew rozpoczyna bas. Śpiewak śpiewa przez osiem taktów. Potem odpowiada mu śpiewaczka. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Mozart: Nun liebes Weibchen, ziehst mit mir wykonawca: Eva Lind, Anton Scharinger, Dresdner Philharmonie oraz odtwarza się muzyka. Utwór jest pogodny wesoły. Śpiewak śpiewa tekst , a śpiewaczka naśladuje kota.
Wolfgang Amadeusz Mozart, widok nutowy duetu „Nun liebes Weibchen” pochodzącego z singspielu „Der Stein der Weisen, oder die Zauberinsel„ („Kamień filozoficzny albo zaczarowana wyspa”), imslp.org, CC BY 4.0 (ilustracja); Wolfgang Amadeusz Mozart, duet „Nun liebes Weibchen” pochodzący z singspielu „Der Stein der Weisen, oder die Zauberinsel” (Kamień filozoficzny albo zaczarowana wyspa), online‑skills, CC BY 3.0
RyloUIGkv5EX3
Na zdjęciu Maurice Ravel. Kompozytor jest starszym, siwym mężczyzną o łagodnym spojrzeniu. Mężczyzna ma ciemne oczy, lekkie zmarszczki , siwe włosy ma zaczesane do tyłu. Ubrany jest w białą koszulę i tweedową marynarkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Maurice Ravel, „Duo miaulé” z opery „L'Enfant et les sortilège”, wykonawcy: David Wilson- Johnson, Jacqueline Miura, London Symphony Orchestra, Andre Previn oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu dramatyczna muzyczna rozmowa dwóch kotów. Zaczyna się mruczeniem jednego z kotów (mężczyzny), później miauczy kot (kobieta) towarzyszy im zawodząca gra instrumentów orkiestry symfonicznej. Muzyka narasta staje się coraz bardziej dramatyczna. Koty coraz bardziej zawodzą. Na końcu pojawia się glissando puzonu i utwór dramatycznie się kończy.
Na zdjęciu Maurice Ravel. Kompozytor jest starszym, siwym mężczyzną o łagodnym spojrzeniu. Mężczyzna ma ciemne oczy, lekkie zmarszczki , siwe włosy ma zaczesane do tyłu. Ubrany jest w białą koszulę i tweedową marynarkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Maurice Ravel, „Duo miaulé” z opery „L'Enfant et les sortilège”, wykonawcy: David Wilson- Johnson, Jacqueline Miura, London Symphony Orchestra, Andre Previn oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu dramatyczna muzyczna rozmowa dwóch kotów. Zaczyna się mruczeniem jednego z kotów (mężczyzny), później miauczy kot (kobieta) towarzyszy im zawodząca gra instrumentów orkiestry symfonicznej. Muzyka narasta staje się coraz bardziej dramatyczna. Koty coraz bardziej zawodzą. Na końcu pojawia się glissando puzonu i utwór dramatycznie się kończy.
Autor nieznany, fotografia Maurice Ravela, 1925, Francuska Biblioteka Narodowa, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna (ilustracja); Maurice Ravel, „Duo miaulé” z opery „L'Enfant et les sortilège”, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
RrWFabEa6maeC
Zapis nutowy pierwszych 4 taktów utworu “Lot trzmiela”. Partytura przeznaczona jest na orkiestrę symfoniczną. W partii fletu i skrzypiec gęsto zapisane nuty, same ósemki. Między nutami małe interwały, najczęściej półtony. Tempo określono jako vivace. Pozostałe instrumenty grają pojedyncze dźwięki raz na dwa takty. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetli się napis: „Lot Trzmiela” z opery autorstwa Nikołaja Rimskiego‑Korsakowa, wykonawca: Jan Gajec, Dzikie Pola, Camerata, Piotr Piotrowski, Sergiej Motenko, Clavelitos, Zbigniew Kaczmarczyk oraz otworzy się muzyka. Utwór jest bardzo szybki i składa się z wielu bardzo szybkich przebiegów dźwięków znajdujących się w bliskiej odległości. Brzmienie utworu kojarzy się z latającym owadem. Na nagraniu aranżacja na fortepian i skrzypce. Dla wzmocnienia wrażenia na początku i na końcu nagrania umieszczono dźwięki wydawane przez prawdziwe owady.
Zapis nutowy pierwszych 4 taktów utworu “Lot trzmiela”. Partytura przeznaczona jest na orkiestrę symfoniczną. W partii fletu i skrzypiec gęsto zapisane nuty, same ósemki. Między nutami małe interwały, najczęściej półtony. Tempo określono jako vivace. Pozostałe instrumenty grają pojedyncze dźwięki raz na dwa takty. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetli się napis: „Lot Trzmiela” z opery autorstwa Nikołaja Rimskiego‑Korsakowa, wykonawca: Jan Gajec, Dzikie Pola, Camerata, Piotr Piotrowski, Sergiej Motenko, Clavelitos, Zbigniew Kaczmarczyk oraz otworzy się muzyka. Utwór jest bardzo szybki i składa się z wielu bardzo szybkich przebiegów dźwięków znajdujących się w bliskiej odległości. Brzmienie utworu kojarzy się z latającym owadem. Na nagraniu aranżacja na fortepian i skrzypce. Dla wzmocnienia wrażenia na początku i na końcu nagrania umieszczono dźwięki wydawane przez prawdziwe owady.
Nikołaj Rimski-Korsakow, widok nutowy utworu „Lot Trzmiela” z opery „Bajka o carze Sałtanie”, imslp.org, CC BY 4.0 (ilustracja); Nikołaj Rimski-Korsakow, „Lot Trzmiela” z opery „Bajka o carze Sałtanie”, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
R3wVZv2jTUToE
Zapis nutowy utworu Słoń z cyklu „Karnawał zwierząt”. Zamieszczone nuty przeznaczone są na kontrabas i fortepian. W pierwszej części fortepian wykonuje akompaniament według schematu na raz niski dźwięk w lewej ręce, na dwa i dwa “i” akordy składające się z pięciu dźwięków. Po czterech taktach wstępu swoją partię rozpoczyna kontrabas. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis Utwór: The Elephant. Wykonawca Seiji Ozawa oraz odtwarza się muzyka. Utwór rozpoczyna się akompaniamentem. Od piątego taktu swoją skoczną i niską melodię gra kontrabas.. W partii kontrabasu jest dużo dźwięków wykonywanych staccato. W drugiej części melodia grana przez kontrabas jest melancholijna, zupełnie inna niż w pierwszej części. W trzeciej części partia kontrabasu jest taka sama jak w pierwszej części za to akompaniament znacząco się różni i składa się z rozłożonych akordów.
Zapis nutowy utworu Słoń z cyklu „Karnawał zwierząt”. Zamieszczone nuty przeznaczone są na kontrabas i fortepian. W pierwszej części fortepian wykonuje akompaniament według schematu na raz niski dźwięk w lewej ręce, na dwa i dwa “i” akordy składające się z pięciu dźwięków. Po czterech taktach wstępu swoją partię rozpoczyna kontrabas. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis Utwór: The Elephant. Wykonawca Seiji Ozawa oraz odtwarza się muzyka. Utwór rozpoczyna się akompaniamentem. Od piątego taktu swoją skoczną i niską melodię gra kontrabas.. W partii kontrabasu jest dużo dźwięków wykonywanych staccato. W drugiej części melodia grana przez kontrabas jest melancholijna, zupełnie inna niż w pierwszej części. W trzeciej części partia kontrabasu jest taka sama jak w pierwszej części za to akompaniament znacząco się różni i składa się z rozłożonych akordów.
Camille Saint-Saëns, widok nutowy utworu „Słoń” z cyklu „Karnawał zwierząt”, imslp.org, CC BY 4.0 (ilustracja); Camille Saint-Saëns, „Słoń” z cyklu „Karnawał zwierząt”, online-skills, CC BY 3.0 (dźwięk)
RUCF1dhaFhF4X
Zapis nutowy początkowego fragmentu utworu W grocie Króla Gór. W pierwszym takcie akord zagrany przez całą orkiestrę. Później do końca strony grają tylko wiolonczele, kontrabasy i fagoty. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Grieg, Peeer Gynt, suite no.1, op. czterdzieste szóste, In der Halle des Bergkönigs Wykonawca Sir John Barbirolli oraz odtwarza się muzyka. Na nagraniu utwór wykonany przez orkiestrę symfoniczną i chór. Nagranie rozpoczyna się groźną melodią graną w umiarkowanym tempie w niskim rejestrze. Później muzyka przyspiesza, orkiestra gra melodię coraz szybciej, w coraz większym składzie instrumentalnym. Na końcu dołącza się chór. Cały utwór jest zbudowany w ten sposób, że melodia powtarza się coraz szybciej i coraz głośniej by na końcu zabrzmieć bardzo szybko i głośno.
Zapis nutowy początkowego fragmentu utworu W grocie Króla Gór. W pierwszym takcie akord zagrany przez całą orkiestrę. Później do końca strony grają tylko wiolonczele, kontrabasy i fagoty. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Grieg, Peeer Gynt, suite no.1, op. czterdzieste szóste, In der Halle des Bergkönigs Wykonawca Sir John Barbirolli oraz odtwarza się muzyka. Na nagraniu utwór wykonany przez orkiestrę symfoniczną i chór. Nagranie rozpoczyna się groźną melodią graną w umiarkowanym tempie w niskim rejestrze. Później muzyka przyspiesza, orkiestra gra melodię coraz szybciej, w coraz większym składzie instrumentalnym. Na końcu dołącza się chór. Cały utwór jest zbudowany w ten sposób, że melodia powtarza się coraz szybciej i coraz głośniej by na końcu zabrzmieć bardzo szybko i głośno.
Edward Grieg, widok nutowy utworu „W grocie króla gór” z I suity „Peer Gynt” op. 46, imslp.org, CC BY 4.0 (ilustracja); Edward Grieg, „W grocie króla gór” z I suity „Peer Gynt” op. 46, online-skills, CC BY 3.0
Bibliografia
Andrzej Chodkowski (red.), Encyklopedia muzyki, PWN, Warszawa 1995.
Henri Bergson, Śmiech. Esej o komizmie, przekład: S. Cichowicz, Kraków 1977.
Johan Huizing, Homo ludens.Zabawa jako źródło kultury, przekład: M. Kurecka i W. Wirpsza, Warszawa 1985.
Zofia Lissa, O komizmie muzycznym; O cytacie w muzyce, w: Szkice z estetyki muzycznej, PWM, Kraków 1965.
