Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RV93TeU2PsmXG1

Zdania podrzędne okolicznikowe przyczynowe

Ważne daty

ok. 522‑ok. 460 p.n.e. – lata życia Temistoklesa

239‑169 p.n.e. – lata życia Enniusza

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

R1BNhsMwHsdjL1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

I. W zakresie kompetencji językowych. Uczeń:

2. zna i rozpoznaje następujące zjawiska składniowe z zakresu gramatyki języka łacińskiego:

5) następujące typy zdań podrzędnych w języku łacińskim: zdania okolicznikowe czasu, przyczyny, warunku, celu i skutku, zdania dopełnieniowe;

8. dokonuje następujących transformacji gramatycznych w zakresie morfologii:

16) poprawnie tłumaczy charakterystyczne dla łaciny:

c) następujące typy zdań podrzędnych: zdania okolicznikowe czasu, przyczyny, warunku, celu i skutku, zdania dopełnieniowe;

17) potrafi korzystać ze słownika łacińsko‑polskiego przy sporządzaniu przekładu;

Nauczysz się

redagować zdania podrzędne okolicznikowo - przyczynowe z wykorzystaniem różnych spójników;

wskazywać spójniki zaczynające zdania przyczynowe w języku łacińskim;

tłumaczyć na język polski tekst łaciński zawierający zdania okolicznikowe przyczyny.

Prezentacja zagadnienia

Zdania podrzędne okolicznikowe przyczynowe zastępują okolicznik przyczyny w zdaniu nadrzędnym i odpowiadają na pytanie dlaczego? z jakiego powodu?

W języku łacińskim zdania przyczynowe zaczynają się od spójników: quia, quod, proptereā quod, quoniam, cum, praesertim cum, quandō, quandōquidem, siquidem, które w języku polskim oddajemy poprzez spójniki: ponieważ, gdyż, jako że, dlatego że, zwłaszcza że, bo, kiedy, skoro, gdy.

W zdaniach przyczynowych zazwyczaj występuje tryb indicātīvus. Wówczas podawana jest przyczyna rzeczywista, fakt, którego bezpośrednim skutkiem jest sytuacja przytoczona w zdaniu nadrzędnym:

Iulia plōrat, quia Marcus eam pulsat.m995275516c3497f5_0000000000012Iulia plōrat, quia Marcus eam pulsat.

Pater familiās īrātus est, quod servus domō fūgit.m995275516c3497f5_0000000000013Pater familiās īrātus est, quod servus domō fūgit.

Quoniam aēr erat calidissimus, umbram quaesīvīmus et potiōnes emīmus.m995275516c3497f5_0000000000014Quoniam aēr erat calidissimus, umbram quaesīvīmus et potiōnes emīmus.

Voluptās semovēnda est, quandō ad maiōra natī sumus.m995275516c3497f5_0000000000015Voluptās semovēnda est, quandō ad maiōra natī sumus.

REy6pmYrp3saI
Ćwiczenie 1
Wybierz spójniki zdania podrzędnego okolicznikowego przyczyny z niżej podanych: Możliwe odpowiedzi: 1. quoniam, 2. sī, 3. cum, 4. quis, 5. autem, 6. ut, 7. qui, 8. nam, 9. tametsī, 10. quandō, 11. etsī, 12. quod, 13. ubi, 14. quamquam, 15. quandōquidem, 16. quamvis, 17. nisī, 18. tamen, 19. quia, 20. licet, 21. siquidem, 22. utrum, 23. proptereā quod, 24. etiamsī, 25. praesertim cum
R18vnina84tal
Ćwiczenie 2
Połącz początek i koniec zdania: Marcus domī manet Możliwe odpowiedzi: 1. Quod furēs in aedēs intrāre conatī sunt, 2. Quandō pluit, 3. Peliculam spectāre nōn possunt, 4. Quia satis praedae habēbant Canis latrābat Możliwe odpowiedzi: 1. Quod furēs in aedēs intrāre conatī sunt, 2. Quandō pluit, 3. Peliculam spectāre nōn possunt, 4. Quia satis praedae habēbant Hostēs proeliō excessērunt Możliwe odpowiedzi: 1. Quod furēs in aedēs intrāre conatī sunt, 2. Quandō pluit, 3. Peliculam spectāre nōn possunt, 4. Quia satis praedae habēbant Quia tesserās perdidērunt Możliwe odpowiedzi: 1. Quod furēs in aedēs intrāre conatī sunt, 2. Quandō pluit, 3. Peliculam spectāre nōn possunt, 4. Quia satis praedae habēbant
RWPa06Oa4sI7j
Ćwiczenie 3
Uzupełnij odpowiednią formę czasownika podanego w nawiasie: Quandōquidem sol Tu uzupełnij, līberī forīs pilā lūdent. (lūceō, lūcēre, lūxī - praesens). Pārēntēs gaudēbant, quod in ludō Tu uzupełnij. (laudō, laudāre, laudāvī, laudātum - perfectum) Quoniam cōnsilium non Tu uzupełnij bonum, nēmō hōc approbāvit. (sum, esse, fuī - perfectum) Nautae cautē nāvigant, quia varia perīcula in mari Tu uzupełnij. (immineō, imminēre - praesens).
m995275516c3497f5_0000000000012
m995275516c3497f5_0000000000013
m995275516c3497f5_0000000000014
m995275516c3497f5_0000000000015

Prezentacja zagadnienia - ciąg dalszy

W zdaniach przyczynowych może również występować tryb coniunctīvus a czasy stosuje się według consecūtiō temporum w sytuacjach, gdy:

  • przy spójnikach wprowadzających zdania przyczynowe stoi przeczenie (nōn quod (quō)nie dlatego, że, nōn quod nōn, nōn quinnie dlatego, żeby nie. Zdania te przytaczają przyczynę przypuszczoną, niepewną:

Litterās ad tē dedī, nōn quia habērem, quod scriberem, sed ut absens tecum loquerer.m995275516c3497f5_0000000000016Litterās ad tē dedī, nōn quia habērem, quod scriberem, sed ut absens tecum loquerer.

  • zdanie przyczynowe wprowadzane jest przez spójnik cum, praesertim cum:

Themistoclēs cum et līberius viveret et rem familiārem neglegeret, ā patre exheredātus est.m995275516c3497f5_0000000000017Themistoclēs cum et līberius viveret et rem familiārem neglegeret, ā patre exheredātus est.

  • zdanie przyczynowe zawiera myśl obcą (sententia ex mente alienā):

Dominus īrātus est, quia servus eum dēcēpīsset.m995275516c3497f5_0000000000018Dominus īrātus est, quia servus eum dēcēpīsset.

R1S2T7uDiVTBI
Ćwiczenie 4
Połącz zdania łacińskie z właściwym tłumaczeniem na język polski: Noctū ambulābat Themistoclēs, quod somnum capere nōn posset. Możliwe odpowiedzi: 1. Skoro to nie jest prawdą, jest fałszem. 2. Kupiec jest smutny nie dlatego, że opuszcza ojczyznę, ale ponieważ jego towary zrzucono ze statku do morza. 3. Musi umrzeć, ponieważ urodził się człowiekiem. 4. W nocy spacerował Temistokles, gdyż nie mógł zasnąć. Mercātor trīstis est, nōn quod patriam relinquat, sed quia mercēs ēius ē nāve in mare ēiectae sunt. Możliwe odpowiedzi: 1. Skoro to nie jest prawdą, jest fałszem. 2. Kupiec jest smutny nie dlatego, że opuszcza ojczyznę, ale ponieważ jego towary zrzucono ze statku do morza. 3. Musi umrzeć, ponieważ urodził się człowiekiem. 4. W nocy spacerował Temistokles, gdyż nie mógł zasnąć. Eī moriendum erit, quoniam homō nātus est. Możliwe odpowiedzi: 1. Skoro to nie jest prawdą, jest fałszem. 2. Kupiec jest smutny nie dlatego, że opuszcza ojczyznę, ale ponieważ jego towary zrzucono ze statku do morza. 3. Musi umrzeć, ponieważ urodził się człowiekiem. 4. W nocy spacerował Temistokles, gdyż nie mógł zasnąć. Cum hōc vērum nōn sit, falsum est. Możliwe odpowiedzi: 1. Skoro to nie jest prawdą, jest fałszem. 2. Kupiec jest smutny nie dlatego, że opuszcza ojczyznę, ale ponieważ jego towary zrzucono ze statku do morza. 3. Musi umrzeć, ponieważ urodził się człowiekiem. 4. W nocy spacerował Temistokles, gdyż nie mógł zasnąć.
Polecenie 1

Pracując w parach, opiszcie obrazek zdaniem złożonym ze zdaniem podrzędnym okolicznikowym przyczyny.

R1LWXCDRoFwnu1
Wiosenna aleja na wyspie Mainau na Jeziorze Bodeńskim podczas kwitnienia tulipanów, wikimedia.org, domena publiczna
R1Xy7hYlAPHjT
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Inna wersja zadania

Utwórz zdanie podrzędne okolicznikowo‑przyczynowe.

Polecenie 2

Pracując w parach, opiszcie obrazek zdaniem złożonym ze zdaniem podrzędnym okolicznikowym przyczyny.

R181Onz6xoeip1
Giovanni Lorenzo Bernini, „Apollo i Dafne”, 1622 - 1625, Galeria Borghese, Rzym, Włochy, pinimg.com, CC BY 3.0
Rw24soI5MybCe
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Inna wersja zadania

Wskaż spójniki zaczynające zdania przyczynowe w języku łacińskim.

RGFKkod6uKY5H
Ćwiczenie 5
Wskaż poprawną odpowiedź: Możliwe odpowiedzi: 1. Lacedaemoniī cum immortālem Athēniēnsium rēgem esse cognōvissent, discessērunt. 2. Lacedaemoniī cum mortuum Athēniēnsium rēgem esse cognōvissent, discessērunt. 3. Lacedaemoniī cum mortuum Athēniēnsium rēgem esse cognōvissent, impetum in Athēniēnsēs fēcērunt.
m995275516c3497f5_0000000000016
m995275516c3497f5_0000000000017
m995275516c3497f5_0000000000018

Praca z tekstem

De Codro, Athēniēnsium rēgem995275516c3497f5_0000000000019De Codro, Athēniēnsium rēge

Cōdrus, rēx Athēniēnsium, cum terrā Atticā ab ingentī Lacedaemoniōrum exercitū vastārētur, ad ōrāculum Apollinis Delphicī lēgātōs mīsit.m995275516c3497f5_0000000000020Cōdrus, rēx Athēniēnsium, cum terrā Atticā ab ingentī Lacedaemoniōrum exercitū vastārētur, ad ōrāculum Apollinis Delphicī lēgātōs mīsit. Illī cum Delphōs advēnērunt, Pȳthiam interrogāvērunt: Quōmodo grave bellum fīnīrī potest?m995275516c3497f5_0000000000021Illī cum Delphōs advēnērunt, Pȳthiam interrogāvērunt: Quōmodo grave bellum fīnīrī potest? Quibus Pȳthia respondit: Bellī fīnis erit, sī rēx Athēniēnsium occīsus erit.m995275516c3497f5_0000000000022Quibus Pȳthia respondit: Bellī fīnis erit, sī rēx Athēniēnsium occīsus erit. Quoniam hoc respōnsum nōn sōlum Athēniēnsibus, sed etiam hostibus nōtum erat, Lacedaemoniōrum dux imperāvit, ut omnēs Cōdrī vītae parcerent.m995275516c3497f5_0000000000023Quoniam hoc respōnsum nōn sōlum Athēniēnsibus, sed etiam hostibus nōtum erat, Lacedaemoniōrum dux imperāvit, ut omnēs Cōdrī vītae parcerent. Cōdrus autem, cum id cognōvisset, servīlī veste indūta, nē agnōscerētur, in castra hostium venit.m995275516c3497f5_0000000000024Cōdrus autem, cum id cognōvisset, servīlī veste indūta, nē agnōscerētur, in castra hostium venit. Ibi, cum cōnsultō mīlitem laesisset, ab hostibus interfectum est.m995275516c3497f5_0000000000025Ibi, cum cōnsultō mīlitem laesisset, ab hostibus interfectum est. Lacedaemoniī autem, cum mortuum Athēniēnsium rēgem esse cognōvissent, discessērunt.m995275516c3497f5_0000000000026Lacedaemoniī autem, cum mortuum Athēniēnsium rēgem esse cognōvissent, discessērunt. Itaque, quoniam rēx vītam prō patriā profundere nōn dubitāverat, Athēnae servātae sunt.m995275516c3497f5_0000000000027Itaque, quoniam rēx vītam prō patriā profundere nōn dubitāverat, Athēnae servātae sunt.

Na podstawie: O. Jurewicz, L. Winniczuk, J. Żuławska, Język łaciński. Podręcznik dla lektoratów szkół wyższych, PWN, s. 161.

Rj8jbVPamP1id1
Ilustracja interaktywna przedstawia malowidło „Codrus - ostatni król Aten”. Ukazuje on wizerunek króla Aten Codrusa na naczyniu w stylu czerwonofigurowym. Towarzyszy mu antyczny wojownik. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Ilustracja w punkcie przedstawia mapę Starożytnych Aten. 2. Ilustracja w punkcie przedstawia Apolla na późno rzymskiej mozaice. 3. Ilustracja w punkcie przedstawia ruiny wyroczni w Delfach. 4. Ilustracja w punkcie przedstawia obraz Johna Colliera pod tytułem Kapłanka. Kobieta jest ubrana w czerwone szaty. W jednej ręce trzyma miseczkę z nieznaną cieczą, a w drugiej jakąś roślinę. 5. Ilustracja w punkcie przedstawia obraz Domenico Beccafumiego pod tytułem Ofiara Codrusa. Mężczyzna w centrum jest półnagi. Wokół niego znajdują się inni, siedzący mężczyźni.
„Codrus - ostatni król Aten”, Wizerunek na naczyniu w stylu czerwonofigurowym, [w:] Zabytki klasycznej starożytności, Monachium - Lipsk 1888, wikimedia.org, domena publiczna
R1esCHqff6g1u
Ćwiczenie 6
Ułóż podane niżej zdania zgodnie z chronologią wydarzeń z tekstu o Kodrusie: Elementy do uszeregowania: 1. Dux Lacedaemoniōrum mīlitēs monuit, nē Cōdrum occīderent., 2. Respōnsum ōrāculī omnibus nōtum factum est., 3. Lacedaemoniī terram Atticam vastāvērunt., 4. Cōdrus in veste servīlī castrā hostium petīvit et ibi occīsus est., 5. Cōdrus, rēx Athēniēnsium, cum bellum grave fīnīre vellet, lēgātōs ad ōrāculum mīsit., 6. Pȳthia respōnsum dēdit bellum fīnītum īrī, sī rēx Athēniēnsium occīsus erit.
RtlMWLiOuo2iG
Ćwiczenie 7
W jakich okolicznościach zginął Kodrus?
R13NoIdEdwzC0
Ćwiczenie 8
W nawiązaniu do tekstu wskaż prawdziwe zdanie. Możliwe odpowiedzi: 1. Itaque, quoniam rēx vītam prō patriā profundere nōn dubitāverat, Athēnae servātae sint. 2. Itaque, quoniam rēx vītam prō patriā profundere nōn dubitāvīsset, Athēnae servātae sunt. 3. Itaque, quoniam rēx vītam prō patriā profundere nōn dubitāverat, Athēnae servātae sunt.
R18lAd9KMmYIp
Ćwiczenie 9
Wpisz odpowiednią formę czasownika. Odpowiedź jest uznawana za poprawną niezależnie od tego, czy jest zaznaczony iloczas. Źródło tekstu: S. Wilczyński, T. Zarych, Rudīmenta Latīnitātis, s. 44 (na podstawie: M. T. Cicero, Tusculānae disputātiōnēs) Doctrīna Graeciā nōs et omnī litterārum genere Tu uzupełnij, quoniam facile Tu uzupełnij vincere nōn repugnantēs. Nam cum apud Graecōs antīquissimum ē doctīs genus sit poētārum, siquidem Homērus Tu uzupełnij et Hēsiodus ante Rōmam conditam, Archilochus rēgnante Rōmulō, sērius poēticam nōs accēpimus. Annīs ferē DX (quīngentīs decem) post Rōmam conditam Līvius (Andronīcus) fābulam Tu uzupełnij C.Claudiō et M.Tuditānō cōnsulibus annō ante nātum Ennium. Sērō igitur ā nostrīs poētae vel cognitī vel Tu uzupełnij.
Polecenie 3

Ułóż własne zdania złożone ze zdaniem podrzędnym okolicznikowym przyzwolenia do każdego ze spójników: quia, quod, proptereā quod, quoniam, cum, praesertim cum, quandō, quandōquidem, siquidem.

RluZqFuHaPnAd
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
m995275516c3497f5_0000000000019
m995275516c3497f5_0000000000020
m995275516c3497f5_0000000000021
m995275516c3497f5_0000000000022
m995275516c3497f5_0000000000023
m995275516c3497f5_0000000000024
m995275516c3497f5_0000000000025
m995275516c3497f5_0000000000026
m995275516c3497f5_0000000000027

Słowniki

Słownik pojęć

Temistokles
Temistokles

Themistoklḗs, ur. ok. 525, zm. ok. 460 r. p.n.e., ateński wódz i polityk; rzecznik demokracji; przeciwnik polityki Arystydesa; w przewidywaniu wojny z Persami dążył do wzmocnienia Aten na morzu (rozbudowa portu w Pireusie, zwiększenie floty do 200 jednostek), czym przyczynił się m.in. do zwycięstwa Greków pod Salaminą (480); odbudował (wbrew Sparcie) i rozszerzył zniszczone w czasie najazdu perskiego mury Aten, obwarował Pireus; współtwórca Ateńskiego Związku Morskiego (I); za politykę antyspartańską usunięty (471) z kraju; oskarżony o zdradę stanu i skazany zaocznie na śmierć, uszedł do Persów; zm. jako perski zarządca kilku miast w Azji Mniejszej.

Kodrus
Kodrus

Kodrus (gr. Κόδρος) – postać z mitologii greckiej, ostatni legendarny król Aten. Pochodził z Pylos w Mesenii, był potomkiem Nestora. Podczas najazdu Heraklidów na Peloponez uszedł wraz z ojcem, Melantosem, do Aten. Tam zostali gościnnie przyjęci przez króla Tymojtesa, ostatniego władcę z rodu Tezeusza, który oddał tron Melantosowi. Po śmierci ojca Kodros odziedziczył władzę w Atenach. Za panowania Kodrosa Attyka została najechana przez Peloponezyjczyków. Wyrocznia delficka przepowiedziała najeźdźcom zwycięstwo, o ile ci oszczędzą króla Aten. Kodros dowiedział się jednak o tym proroctwie i postanowił poświęcić swoje życie dla ratowania miasta. W przebraniu ubogiego człowieka wyszedł poza mury miejskie udając, że zbiera drewno. Napotkawszy żołnierzy wroga, wdał się z nimi w utarczkę i zginął z ręki jednego z nich. Po tym wydarzeniu Peloponezyjczycy, świadomi swojej klęski, odstąpili od najazdu i wrócili do domu.

Pytia
Pytia

Pythía, kapłanka Apollina w Delfach, która wieszczyła, siedząc na trójnogu w adytonie (miejscu niedostępnym dla wiernych); udzielała odpowiedzi na pytania stawiane jej za pośrednictwem kapłana; przed udzielaniem odpowiedzi Pytia musiała pościć i odbyć rytualną kąpiel w Źródle Kastalskim; jej wyrocznie cechowała wieloznaczność, stąd odpowiedź pytyjska.

Wyrocznia
Wyrocznia

1) odpowiedź na pytania wiernych, udzielana w ośr. kultu niektórych bóstw przez ich kapłana lub wieszczka; także wypowiedź proroka (profetyzm);
2) miejsce, w którym udzielano wyroczni, zwykle sanktuarium bóstwa lub herosa; najsłynniejsze wyrocznie w starożytności: Amona w oazie Siwa (Egipt), bogini Tanit w Kartaginie, Zeusa w Dodonie i Apollina w Delfach; w miarę rozszerzania się chrześcijaństwa rola wyroczni malała; 405 działalność wyroczni zakazana na mocy edyktu ces. Teodozjusza I Wielkiego.

Dafne
Dafne

[gr. dáphnē ‘laur’, ‘wawrzyn’], mit. gr. nimfa; córka boga rzeki (Penejosa lub Ladona) i Ziemi, ścigana przez zakochanego w niej Apollina błagała bogów o ratunek; Zeus zamienił ją w drzewo laurowe, odtąd ulubione drzewo Apollina; mit popularny w literaturze starożytnej (Owidiusz Metamorfozy) i sztuce (attyckie malarstwo wazowe, malarstwo ścienne z Pompejów), w Polsce opracowany przez S. Twardowskiego (Dafnis drzewem bobkowym).

Sokrates
Sokrates

ur. 469, Ateny, zm. 399 p.n.e., tamże, filozof grecki, jeden z najsłynniejszych w całych dziejach filozofii. Był synem rzeźbiarza Sofroniskosa i położnej Fajnarete; całe życie spędził w Atenach. Prawdopodobnie w młodości uczył się sztuki rzeźbiarskiej, szybko ją jednak porzucił dla filozofii. Nie zostawił żadnego pisma, nie wiadomo też, czy wygłosił jakiś wykład filozoficzny; przez całe życie jedynie rozmawiał, najwyżej bowiem cenił żywy dialog. Stąd trudno jest poznać Sokratesa historycznego. Do czasów współczesnych dotrwał do nas obraz przekształcony i wyidealizowany przez jego słuchaczy — jego największego ucznia, Platona, który uczynił Sokratesa główną postacią większości swoich dialogów, oraz Ksenofonta (Obrona Sokratesa, Wspomnienia o Sokratesie, Uczta).

Apollo
Apollo

Apóllōn, mit. gr. syn Zeusa i Leto, bliźniaczy brat Artemidy; według wielu badaczy najbardziej helleński spośród bogów greckich, opiekun młodzieży w okresie wychowywania przez muzykę i taniec, źródło ładu we wspólnocie, pan oczyszczeń i lecznictwa oraz sztuki wieszczej. Kult Apolla miał zasięg panhelleński (sanktuaria w Dafne, Mallos, Termos, na w. Delos); Delfy — siedziba wyroczni Apolla, którą zdobył zabijając smoka Pytona, były od VII w. p.n.e. gł. ośr. rel. Greków. Apollo chronił ludzi przed złem, zwłaszcza przed chorobami, a jednocześnie przypisywano mu zsyłanie zarazy i powodowanie nagłej śmierci (opis zarazy w I księdze Iliady); strzegł trzód przed wilkami i pól przed szkodnikami; był patronem młodzieży i opiekunem sztuk (Apollo Musagetes); gł. atrybuty Apolla to łuk i lira. W Rzymie, znany dzięki Etruskom już od VI w. p.n.e., był związany z Księgami sybilińskimi i leczeniem chorych (Apollo Medicus); otaczany szczególną czcią przez ces. Augusta.

Liwiusz Andronikus
Liwiusz Andronikus

Lucius Livius Andronicus, ur. ok. 284 p.n.e., zm. ok. 204 p.n.e., pierwszy poeta rzymski; przetłumaczył Odyseję wierszem saturnijskim; wystawienie w 240 gr. tragedii i komedii w jego przeróbce łac. uważa się za początek literatury rzym.; przyczynił się do stworzenia podstaw języka poet. w dramacie, epice i liryce; ze sztuk scenicznych L.A., opartych na wzorach gr., zachowały się drobne fragmenty i kilka tytułów.

Homer
Homer

Hómēros, żył najprawdopodobniej w VIII w. p.n.e., poeta grecki, znany jako autor IliadyOdysei.

Hezjod
Hezjod

Hēsíodos, żył na przeł. VIII i VII w. p.n.e., jeden z najstarszych poetów greckich. Wieśniak z Askry w Beocji; twórca epickich poematów dydaktycznych; gł. dzieła: Prace i dnie (tłum. pol. od poł. XVIII w., nowy przekład 1952), poet. poradnik dla rolnika, o tendencjach moralizatorskich; Teogonia (wyd. pol. 1904), o pochodzeniu bogów i powstaniu świata (kosmogonia) — najważniejsze, oprócz IliadyOdysei, źródło poznania religii gr.; epos genealog. Katalog niewiast — katalog matek herosów gr.; przypisywana H. Tarcza Heraklesa (przekład pol. 1750, nowy — 1948) tylko w części początkowej może uchodzić za autentyczną; twórczość Hezjoda naśladowali m.in. poeci aleksandryjscy, Wergiliusz (georgiki), poeci renesansu i oświecenia.

Enniusz
Enniusz

Quintus Ennius, ur. 239, zm. 169 p.n.e., poeta rzymski; autor epopei hist. Annales (od założenia Rzymu do 178/177) napisanej po raz pierwszy w literaturze rzym. heksametrem wzorowanym na Homerze (z 18 ksiąg zachowało się 600 wierszy); twórczość Enniusza obejmowała też 4 księgi utworów o różnej tematyce Saturae, przeróbkę prozą poematu filoz. Euhemera, tragedie (wzorowane gł. na Eurypidesie) i komedie; zachowały się nieliczne fragmenty.

Słownik łacińsko - polski

R6VJFpGHkByZW1
Słownik łacińsko-polski.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
m995275516c3497f5_0000000000255

Galeria dzieł sztuki

m995275516c3497f5_0000000000262

Bibliografia

O. Jurewicz, L. Winniczuk, J. Żuławska, Język łaciński. Podręcznik dla lektoratów szkół wyższych, Warszawa, 2006

S. Wilczyński, T. Zarych, Rudīmenta Latīnitātis, (na podstawie: M. T. Cicero, Tusculānae disputātiōnēs), Wrocław 1998.

Nowa Encyklopedia Powszechna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1995

Władysław Kopaliński Słownik mitów i tradycji kultury, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa, 2003

Słownik pisarzy antycznych pod redakcję Anny Świderkówny, Wiedza Powszechna, Warszawa 1990

encyklopedia.pwn.pl