Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R5O1vo4cIOsgO1
Ilustracja interaktywna przedstawia dwa pomarańczowe gerbery umieszczone w białym, małym wazoniku o pękatym brzuścu i wąskiej, długiej szyjce. Kwiaty ustawione są na tle szarej ściany. Tytuł lekcji: Zwrócić na coś uwagę – akcent kolorystyczny.

Zwrócić na coś uwagę – akcent kolorystyczny

Źródło: online-skills, licencja: CC0.

Wprowadzenie

mcc9cd0c9a50f1f4b_0000000000012
1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RqDNofHjirXsD
Scenariusz zajęć do pobrania.
mcc9cd0c9a50f1f4b_0000000000015

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

3) klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwnaGama barwnagama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy;

5) charakteryzuje pozostałe środki wyrazu artystycznego, takie jak: linia, plama, faktura; wykorzystuje wskazane środki w działaniach plastycznych (kompozycjachKompozycjakompozycjachz wyobraźni i transpozycji natury);

II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:

1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury;

2) wyraża w pracach plastycznych uczucia i emocje wobec rzeczywistości, a także płynące z inspiracji muzycznych czy literackich (impresja i ekspresja); rysuje, maluje, ilustruje zjawiska i wydarzenia realne i wyobrażone (także w korelacji z innymi przedmiotami);

6) stosuje różnorodne techniki plastyczne (proste techniki graficzne, rzeźbiarskie, malarskie, elementy obrazowania cyfrowego fotograficznego i z wykorzystaniem wybranych graficznych programów komputerowych);

7) podejmuje działania z zakresu estetycznego kształtowania otoczenia; projektuje i realizuje formy dekoracyjne, podnoszące estetykę otoczenia (wykorzystuje elementy gotowe, aranżując własny pokój, np. projektując nakrycie stołu na uroczystość rodzinną z wykorzystaniem m.in. dekoracji kwiatowej; uwzględnia zasady estetyki podawania potraw).

mcc9cd0c9a50f1f4b_0000000000018
Nauczysz się

tworzyć kompozycję na płaszczyźnie;

podejmować działalność twórczą posługując się podstawowymi środkami wyrazu plastycznego w kompozycji na płaszczyźnie;

klasyfikować barwy w sztukach plastycznych;

definiować pojęcie temperatura barwy;

rozróżniać i identyfikować w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne, w tym temperaturowe;

charakteryzować środki wyrazu artystycznego, takie jak: linia, plama, faktura; 
interpretować obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska w zadaniach plastycznych, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem.

mcc9cd0c9a50f1f4b_0000000000039

Barwa i plama

Barwa i plama barwna to ważne środki wyrazu artystycznego. Gama barwnaGama barwnaGama barwna to zestawienie plam według określonego porządku (wybranego przez artystę) nadającego obrazowi określony wyraz, ton, który wynika m.in. z przyjętej kolorystyki.

Wyróżnia się następujące gamy barwne: zharmonizowaną, czyli taką, w której wszystkie barwy utrzymane są w podobnej tonacji, oraz zróżnicowaną, a więc taką, w której pojawiają się różnice i kontrasty barwne.

W kompozycji barwnej ważną rolę odgrywa akcent kolorystycznyAkcent kolorystycznyakcent kolorystyczny. Akcent kolorystyczny jest to plama barwna o zdecydowanie wyróżniającej się barwie (cieplejszej lub zimniejszej) względem pozostałych plam tworzących obraz. Główną jego funkcją jest zwrócenie uwagi widza na wybrany fragment obrazu, podkreślenie znaczenia danego elementu, detalu lub fragmentu.

Artyści od dawna świadomie wprowadzali akcent kolorystyczny do swoich dzieł. Niekiedy był on rozpoznawalną cechą ich stylu. Do takich twórców należał m.in. malarz El Greco, żyjący w XVI i na początku XVII wieku.

R1FDGtccTxxw2
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz „Obnażenie z szat” autorstwa El Greca. W centrum pionowej kompozycji znajduje się Chrystus otoczony tłumem postaci. Ubrany w czerwoną szatę Jezus odróżnia się od otaczającego tłumu. Unosi głowę, kierując wzrok ku górze. Prawą dłoń ułożoną ma na piersi. Jest trzymany przez mężczyznę w zielonej tunice, stojącego po jego lewej stronie. Z prawej strony stoi mężczyzna w zbroi, który jako jedyny spogląda w kierunku odbiorcy. Przed Chrystusem, w prawym, dolnym rogu obrazu, nad fragmentem belki krzyża pochyla się mężczyzna w biało-żółtym ubraniu i na drewnie zaznacza miejsce na gwoździe. Po przeciwnej stronie przyglądają mu się trzy postacie: okryta ciemnym płaszczem Maria matka Chrystusa, Maria żona Kleofasa i Maria Magdalena. Nad stłoczonymi postaciami, na tle ciemnego nieba sterczą włócznie trzymane przez żołnierzy. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Akcentem kolorystycznym na obrazie El Greco jest czerwona szata Chrystusa, która zdecydowanie dominuje kolorystycznie nad pozostałymi postaciami.
El Greco, „Obnażenie z szat”, ok. 1577-79, Katedra Najświętszej Marii Panny w Toledo, Hiszpania, Wikipedia, domena publiczna

Akcent kolorystyczny jest powszechnie wykorzystywany w komiksach.

Rl9qzU7aut38g
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „WHAAM!” autorstwa Roya Lichtensteina. Horyzontalna kompozycja ukazuje batalistyczną scenę podniebnej walki bombowców. Na pierwszym planie, po lewej stronie kadru znajduje się lecący samolot, pod którego skrzydłem przelatuje smuga strzału skierowana w głąb kompozycji, w kierunku roztrzaskanego kadłuba płonącej maszyny, znajdującej się po prawej stronie obrazu. Wokół spadającego bombowca kłębią się języki żółtego i czerwonego ognia, natomiast nad nim narysowany został duży, żółty napis „WHAAM!”. Nad lecącym na pierwszym planie samolotem znajduje się żółta chmurka z angielskim tekstem. Dzieło wykonane zostało w stylistyce komiksowej. Przedstawione na obrazie elementy ukazane zostały przy pomocy płaskich plam barwnych obramowanych czarnym konturem. Artysta ograniczył się jedynie do błękitu, różu, żółci i czerwieni. Te dwie ostatnie barwy, żółć i czerwień stanowią mocny akcent kolorystyczny dynamicznej kompozycji. Na ilustracji umieszczone są kolejno ponumerowane aktywne punkty, po wybraniu których wyświetlą się dodatkowe informacje: 1. Obraz namalowany przez Roya Lichtensteina wykonany jest w stylu komiksowym. Malarz wykonał scenę walki bombowców., 2. Ważnym elementem komiksu jest zamieszczanie wyrazów naśladujących dźwięk – tu jest to duży napis „WHAAM!” Razem z czerwonym ogniem tworzy jedną całość., 3. Napis i ogień są silnym akcentem kolorystycznym – dzięki wyrazistym barwom i konturowi, odcinają się od jednolitego bladoniebieskiego tła.
Roy Lichtenstein, „WHAAM!”, 1963, Tate Modern, Londyn, Anglia, CC BY 3.0

Współcześni artyści także stosują akcent kolorystyczny.

Polecenie 1
Zapoznaj się z opisem obrazu Weroniki Tadaj‑Królikiewicz powiedz, która z postaci została w dziele wyróżniona i w jaki sposób?
Zapoznaj się z opisem obrazu Weroniki Tadaj‑Królikiewicz powiedz, która z postaci została w dziele wyróżniona i w jaki sposób?
R11hmqIo0PdWM1
Weronika Tadaj-Królikiewicz, „Portret rodzinny” – olej na płótnie, 2016, UMK, CC BY 3.0
R1e7mwngDHS46
Po ustawieniu się kursorem myszy w szarym polu, należy w nie wpisać odpowiedź do polecenia. Nad polem umieszczone są przyciski: Zapisz (pozwala na zapisanie wpisanej odpowiedzi), Drukuj (umożliwia wydrukowanie wpisanej odpowiedzi), Wyczyść (usuwa wpisaną treść).

W naszym najbliższym otoczeniu występuje wiele akcentów kolorystycznych. Zdarza się, że nawet ich nie dostrzegamy. Aby się o tym przekonać wystarczy rozejrzeć się dookoła i przyjrzeć mijającym nas przechodniom.

R1E2BHUEFKfNN
Ćwiczenie 1
Ilustracja przedstawia mężczyznę w plenerze, ubranego w granatową marynarkę, błękitną kamizelkę, białą koszulę. Na głowie ma założony granatowy kapelusz, pod szyją zawiązany krawat w odcieniach niebieskiego. Z kieszeni marynarki wystaje biała poszetka, a w klapę wpięty jest czerwony kwiat. Odpowiedz, co jest silnym akcentem kolorystycznym: kapelusz, krawat, marynarka czy kwiat?

Akcent kolorystyczny w sztuce

Akcent kolorystyczny występuje zarówno w dziełach malarskich, jak i w innych dziedzinach sztuk plastycznych.

Polecenie 2
Zapoznaj się z opisami poniższych ilustracji. Wymień zastosowane w nich akcenty kolorystyczne, określając ich barwę.
Zapoznaj się z opisami poniższych ilustracji. Wymień zastosowane w nich akcenty kolorystyczne, określając ich barwę.
R1NrBuvrq4UMm
Po ustawieniu się kursorem myszy w szarym polu, należy w nie wpisać odpowiedź do polecenia. Nad polem umieszczone są przyciski: Zapisz (pozwala na zapisanie wpisanej odpowiedzi), Drukuj (umożliwia wydrukowanie wpisanej odpowiedzi), Wyczyść (usuwa wpisaną treść).
Polecenie 3
Wyobraź sobie jednolity budynek o szarych elewacjach z obiegającym go białym gzymsem, szaroniebieską dekoracją wokół okien oraz okiennicami pomalowanymi na czerwono. Który kolor jest akcentem kolorystycznym?
Wyobraź sobie jednolity budynek o szarych elewacjach z obiegającym go białym gzymsem, szaroniebieską dekoracją wokół okien oraz okiennicami pomalowanymi na czerwono. Który kolor jest akcentem kolorystycznym?

Pobierz ilustrację, niezbędną do wykonania zadania, klikając na przycisk „Pobierz”.

R1UBt1WlbGl5T1
W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie ilustracji niezbędnej do wykonania zadania.
Źródło: online-skills.

Skorzystaj z aplikacji MiniPaint, dostępnej poniżej - otwórz zapisany wcześniej obrazek (opcja Plik->Otwórz, wskazanie obrazka zapisanego na dysku komputera).

R1WeXxTCzczJ71
Uruchom wyobraźnię i zaplanuj ilustrację do mitologicznej przygody Odyseusza, Syzyfa lub Achillesa. Opowiedz, który epizod z życia bohatera został przez Ciebie wybrany i jaką masz wizję plastyczną. Poproś kogoś z klasy o jej zrealizowanie.
Źródło: ViliusL.

Akcent kolorystyczny to bardzo ważny element komponowania wnętrz mieszkalnych. Przyjrzyj się aranżacji pomieszczenia przedstawionego na zdjęciu. Projektant umieścił w nim kilka akcentów kolorystycznych.

Rw9rAyjiGktzM1
Wnętrze, UMK, CC BY 3.0

Akcenty kolorystyczne w naturze

Akcenty kolorystyczne często występują w naturze spełniając szczególne funkcje, np. ochronną (upodobnienie do otoczenia) czy odstraszającą. Ilustrują to poniższe przykłady.

RUaYA0u2QSt1b
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie zielonej papugi. Siedzący na gałęzi ptak pochyla się do przodu. W tle widoczna jest siatka oraz niewyraźna, rozmazana, zielona plama pejzażu z drzewami. Na tle tych zieleni akcentem kolorystycznym jest zakrzywiona górna część dziobu papugi o intensywnej, żółto-czerwonej barwie .Na ilustracji umieszczone interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: Z pięknego upierzenia słyną tropikalne ptaki, szczególnie papugi. Punkt 2: Akcent kolorystyczny dopełnia ich fantazyjne „kreacje”. Nadaje im wyrazu, wyróżnia i przyciąga uwagę.
Akcenty kolorystyczne wśród ptaków, peakpx.com, CC BY 3.0
RLFKPbefqxvXs
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie motyla. Owad, ze złożonymi skrzydłami siedzi na zielonym źdźble trawy. Powierzchnię jego skrzydła pokrywa drobny, pomarańczowo-niebieski deseń, na którego tle, w dolnej partii znajduje się duże, otoczone czarną obwódką, biało-pomarańczowe kółko z czarną plamą pośrodku, przypominające duże oko. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Oko na skrzydle motyla wprowadza w błąd drapieżnika – owad wydaje się większy i groźniejszy niż jest w rzeczywistości.
Akcenty kolorystyczne wśród owadów, fotocommunity.com, CC BY 3.0

Akcenty kolorystyczne przyciągają i koncentrują uwagę również w najbliższym otoczeniu, np. na polu czy trawniku, na których akcenty barwne tworzone są przez rosnące tam rośliny. Zobacz przykłady akcentów kolorystycznych w ogrodzie.

Sztuka ziemi

Znani artyści współcześni często stosują akcent kolorystyczny w swoich pracach. Christo i Jeanne‑Claude, przedstawiciele tzw. sztuki ziemiSztuka ziemisztuki ziemi ingerują w zastane krajobrazy. Przekształcając naturę przy użyciu różnych materiałów, zmieniają pierwotną kolorystykę krajobrazów. Zwróć uwagę, jak artyści używają akcentu kolorystycznego jako środka wyrazu plastycznego.
Prezentowane poniżej wyspy, dzięki działaniu artystów, tworzą na rozległej tafli wody wyraziste akcenty barwne.

Rk850TyDN40UA
Ilustracja interaktywna przedstawia pracę „Otoczone wyspy” wykonaną przez Christa i Jeanne-Claude. Zdjęcie ukazuje szeroką rzekę, przy której brzegu rozpościera się panorama dużego miasta. Pośrodku rzeki znajdują się dwie, pokryte kępkami zielonych drzew wyspy. Każdą z nich otaczają różowe plandeki, stanowiące mocny akcent kolorystyczny na fotografii. Zdjęcie utrzymane jest w chłodnej, niebieskiej tonacji. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Prezentowane wyspy, dzięki działaniu artystów, tworzą na rozległej tafli wody wyraziste akcenty barwne.
Christo i Jeanne-Claude, „Otoczone wyspy”, i.pinimg.com, CC BY 3.0
R7rmyNLLElbka
Ilustracja interaktywna przedstawia pracę „Kurtyna” autorstwa Christa i Jeanne-Claude. Zdjęcie ukazuje kanion Kolorado z fragmentem asfaltowej drogi, umiejscowionej u dołu kadru. Widok przecina olbrzymich rozmiarów pomarańczowa kurtyna, która biegnie przez drogę w stronę znajdującego się na horyzoncie wzniesienia. Pomarańczowa draperia stanowi mocny akcent kolorystyczny i dominantę na tle niebieskiego nieba i zielonego pejzażu. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Z kolei w tej pracy Christo i Jeanne‑Claude użyli pomarańczowej kurtyny w kanionie Kolorado.
Christo i Jeanne-Claude, „Kurtyna”, wordpress.com, CC BY 3.0
RQTTdQXYZh15T
Ćwiczenie 2
Podaj termin plastyczny, który określa poniższa definicja: zestawienie plam według określonego porządku (wybranego przez artystę) nadającego obrazowi określony wyraz, ton, który wynika m.in. z przyjętej kolorystyki.
RDslRd7ArMrBv
Ćwiczenie 3
Na komiksowej ilustracji Lichtenstein zamieścił scenę powietrznej strzelaniny. Przypomnij sobie wcześniejszy opis i określ, co jest w grafice akcentem kolorystycznym.
R1H6gYrGZHDZr
Ćwiczenie 4
W kompozycji barwnej ważną rolę pełni akcent kolorystyczny. Spośród poniższych wybierz te odpowiedzi, które wskazują na funkcję, którą on pełni: 1. Powoduje, że obraz jest realistyczny, 2. Zwraca uwagę widza na wybrany fragment obrazu, 3. Decyduje o tym, że obraz jest abstrakcją, 4. Podkreśla znaczenie danego elementu, detalu.
RBtLMAXDk08LG
Ćwiczenie 5
Powiedz, kiedy w obrazie lub zdjęciu możemy mówić o braku akcentu kolorystycznego.
RUFkgXXQOYl85
Ćwiczenie 6
Dokończ wypowiedź, wybierając jedno z rozwiązań: akcent kolorystyczny może pojawić się: Możliwe odpowiedzi: 1. W przyrodzie, 2. W wystroju wnętrza, 3. W stroju człowieka, 4. W architekturze, 5. Wszystkie odpowiedzi są właściwe.
R1SlKya3BZdkw
Ćwiczenie 7
Odpowiedz, jakim terminem pochodzącym z języka angielskiego nazywa się działanie w sztuce współczesnej polegające na artystycznej ingerencji w pejzaż?
Polecenie 4
Wyobraź sobie, że znajdujesz się w środku lasu, w którym dominuje kolor zielonych drzew. Co można zrobić, aby w tym pejzażu wprowadzić akcent kolorystyczny?
Wyobraź sobie, że znajdujesz się w środku lasu, w którym dominuje kolor zielonych drzew. Co można zrobić, aby w tym pejzażu wprowadzić akcent kolorystyczny?

Słownik pojęć

Akcent kolorystyczny
Akcent kolorystyczny

plama barwna, najczęściej niewielkich rozmiarów w stosunku do całej kompozycji dzieła, o zdecydowanie wyróżniającej się barwie (cieplejszej bądź zimniejszej) względem pozostałych plam tworzących obraz.

Gama barwna
Gama barwna

użycie do namalowania obrazu wybranych, sąsiadujących kolorów obwodu koła barw. Może być wąska lub szeroka. Wąska gama barwna to użycie do namalowania obrazu sąsiadujących kolorów z fragmentu obwodu koła barw. Szeroka gama barwna to użycie do namalowania obrazu kolorów z całego obwodu koła barw.

Kompozycja
Kompozycja

to rozmieszczenie, uporządkowanie elementów w dziele sztuki (zarówno na płaszczyźnie, jak i w przestrzeni).

Sztuka ziemi
Sztuka ziemi

inaczej land art – działania w sztuce współczesnej polegające na artystycznej ingerencji w pejzaż (naturalny lub przeistoczony przez człowieka, np. wielkomiejski) w celu dokonania w nim zmian, prowadzących do przeistoczeń krajobrazu w dzieło sztuki.

Źródło:

  1. sjp.pwn.pl

mcc9cd0c9a50f1f4b_0000000000197

Galeria dzieł sztuki