Autor: Bartosz Krzymiński

Przedmiot: Historia

Temat: Persowie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• umieszcza imperium perskie w kontekście polityczno‑kulturalnym Bliskiego Wschodu i wschodniej części basenu Morza Śródziemnego;

• wymienia osiągnięcia Persów, zwłaszcza w zakresie organizacji państwowej;

• charakteryzuje związki ideowe między tradycyjną religią irańską a chrześcijaństwem.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm,

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka,

• dyskusja dydaktyczna.

Formy zajęć:

• praca w parach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputer,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• projektor.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treścią e‑materiału (sekcja „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”).

Faza wstępna

1. Nauczyciel prosi uczniów o wymienienie znanych im starożytnych imperiów oraz osadzenie powstania imperium perskiego w kontekście historycznym. Udziela uczniom informacji zwrotnej, w razie konieczności uzupełnia ich odpowiedzi.

2. Następnie nauczyciel zapowiada, że tematem lekcji będzie właśnie Persja przed podbojami Aleksandra Macedońskiego. Stwierdza przy tym, że współczesny Europejczyk czerpie swoje wyobrażenia dotyczące starożytnych Persów oraz Persji z dość ograniczonego i jednostronnego źródła. Po tych słowach uruchamia fragment filmu 300 z 2006 r. (reż. Zack Snyder).

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel pyta uczniów, czy zaprezentowany w filmie obraz Persów jest wiarygodny. Odpowiedzią powinno być zdecydowane „nie”, po którym nauczyciel zachęca uczniów do zgłębienia problemu. Czyj punkt widzenia przyjmujemy jako odbiorcy takiego obrazu? Czy starożytnym Grekom mogłoby się spodobać takie przedstawienie? Chodzi o wskazanie, że Grecy są tu bojownikami o wolność swojego narodu, Persowie zaś – narodem niewolników.

2. Nauczyciel stwierdza, że podobnie jak dla większości ludzi tego typu dzieła są jedynym źródłem wiedzy na temat Persji, tak dla badaczy głównym źródłem są utwory greckich historyków. W jaki sposób wpływa to na naszą wizję dziejów? Chodzi przede wszystkim o wskazanie na „europocentryzm” naszej perspektywy.

3. Następnie nauczyciel prosi uczniów o określenie różnic między sytuacją państw greckich a Persją. Chodzi o dostrzeżenie wielości małych organizmów państwowych na terenie Hellady i faktu istnienia jednego wielkiego imperium na Bliskim Wschodzie. Prowadzący zadaje pytania: Czy zarządzanie nimi odbywa się w taki sam sposób? Czy wielkim imperium (szczególnie w czasach starożytnych) można było zarządzać „demokratycznie”? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje, nauczyciel udziela informacji zwrotnej.

4. Nauczyciel prosi uczniów o wymienienie regionów, które wchodziły w skład imperium perskiego w czasie konfliktu ze światem greckim, a następnie wspólnie z nimi wykonuje ćwiczenie 1 z e‑materiału. Po jego wykonaniu nauczyciel zapowiada omówienie zagadnienia zarządzania wielkim i uniwersalnym imperium.

5. Nauczyciel wyświetla na projektorze mapę – multimedium. Odczytuje wraz z uczniami jego zawartość, a następnie prosi o wykonanie w parach polecenia 2 oraz ćwiczenia 3 z bloku ćwiczeń interaktywnych.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o przedstawienie swoich wniosków na temat perskiej strategii zarządzania państwem. Czy wobec powyższych starożytni Grecy (ale i my w obrazach takich jak 300) słusznie postrzegali Persów jako naród barbarzyńców i niewolników?

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec prosi chętnego ucznia o podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

Praca domowa:

Przeczytaj fragment z e‑materiału poświęcony religii perskiej, zbierz dodatkowe informacje na ten temat, a następnie sporządź krótką notatkę o podobieństwach między zaratustryzmem a chrześcijaństwem.

Materiały pomocnicze:

Olmstead A.T., Dzieje imperium perskiego, Warszawa 1973.

Oxford. Wielka Historia Świata, t. 2, Cywilizacje Bliskiego Wschodu: Anatolia – Persja, Warszawa 2005.

Ziółkowski A., Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 2010.

źródła do historii starożytnej

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Fragmenty Dziejów Herodota można „odłączyć” od mapy i poprosić uczniów, by na podstawie samej treści przyporządkowali je do właściwego regionu.