Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Rzym – początki

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, kim byli Etruskowie i które tereny zajmowali;

• analizuje etapy powstawania Rzymu i jego lokalizację;

• omawia mity związane z powstaniem Rzymu i odnosi je do badań naukowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Rzym – początki”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem e‑materiału (bez multimediów i dołączonych do nich poleceń i ćwiczeń) i opracowuje mapę myśli dotyczącą przeczytanego tekstu.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście.

2. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Kim byli Etruskowie i Latynowie? Co o początkach Rzymu mówi legenda, a na co wskazują badania archeologiczne? Od kiedy możemy mówić o istnieniu Rzymu? Wskazany uczeń (albo ochotnik) udziela odpowiedzi, nauczyciel w razie potrzeby ją koryguje i dopowiada ważne informacje.

3. Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel zapowiada, że uczniowie posłuchają fragmentów dzieła rzymskiego historyka Tytusa Liwiusza poświęconych początkom Rzymu, a następnie w parach będą pracowali z multimedium. Odtwarza nagrania.

4. Wybrana osoba czyta polecenie 2: „Zagadnienie początków miasta Rzymu od tysiącleci wzbudza duże emocje wśród historyków. Szczególnie intrygującym elementem jest tu problem krwawego charakteru tego procesu. Mowa tu przecież o zabójstwie brata, o popełnieniu potwornej zbrodni przez pierwszego władcę i patrona wszystkich Rzymian. Istnieje wiele tez tłumaczących fakt, że tradycja ta, tak antyrzymska w swojej wymowie, przetrwała całe stulecia. Poniżej zamieszczono możliwe interpretacje tego zjawiska. Wybierz jedną z nich, a następnie uzasadnij swój wybór” z sekcji „Audiobook”. Uczniowie w parach opracowują odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) pary prezentuje propozycję odpowiedzi wraz z uzasadnieniem, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują.

5. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3.

6. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z filmem, a następnie indywidualnie wykonują polecenie 2. Następuje wspólna weryfikacja odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

G. Alföldy, Historia społeczna starożytnego Rzymu, przeł. A. Gierlińska, Poznań 1991.

R. Bloch, Etruskowie, przeł. M. Kapełuś, Warszawa 1995.

M. Cary, H.H. Scullard, Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna, przeł. J. Schwakopf, t. 1–2, Warszawa 1992.

J. Ciechanowicz, Rzym – ludzie i budowle, Warszawa 1989.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami w sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.