Autor: Dorota Czarny

Przedmiot: Historia

Temat: NEP. Leninowski krok wstecz

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy 

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

XL. Narodziny i rozwój totalitaryzmów w okresie międzywojennym.

Uczeń:

1. wyjaśnia genezę powstania państwa sowieckiego i charakteryzuje jego politykę wewnętrzną i zagraniczną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe, 

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, dlaczego ci, którzy w 1917 r. poparli bolszewików, trzy lata później zbuntowali się przeciwko ich władzy;

• wyjaśnia, dlaczego wprowadzenie Nowej Polityki Ekonomicznej Lenin określał jako jeden krok w tył;

• dyskutuje, czy słuszne – a jeśli tak, to w jakich sytuacjach – jest pójście na kompromis z własnymi przekonaniami.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm,

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów,

• mapa myśli,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych,

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w parach,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

Uczniowie zapoznają się z tekstem zawartym w e‑materiale (ale bez mapy interaktywnej), żeby móc aktywnie uczestniczyć w zajęciach.

Faza wstępna

1. Nauczyciel poleca uczniom, aby metodą burzy mózgów przypomnieli sobie, jak bolszewicy przejmowali władzę w Rosji.

2. Na tablicy jeden z uczniów zapisuje odpowiedzi kolegów, tworząc mapę myśli.

3. Nauczyciel przedstawia temat i cele zajęć.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy, rozdaje im arkusze z pytaniami. Każda grupa wybiera swojego przedstawiciela – lidera. Uczniowie odpowiadają na pytania na podstawie treści e‑materiału.

• Grupa 1 – Dlaczego polityka komunizmu wojennego spowodowała katastrofę gospodarczą w Rosji i zaczęła budzić duży opór społeczny?

• Grupa 2 – Dlaczego Lenin wprowadził Nową Politykę Ekonomiczną (NEP) i na czym ona polegała?

• Grupa 3 – Jakie znaczenie dla Rosji miało wprowadzenie Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP)?

• Grupa 4 – Dlaczego Rosja zaczęła się wycofywać z Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP)? (Przeanalizuj tabele).

2. Po wyznaczonym czasie liderzy grup odczytują przygotowane odpowiedzi, a arkusze (plakaty) zawieszane są w widocznym miejscu.

3. Nauczyciel zadaje pytanie do dyskusji i zapisuje je na tablicy: Czy słuszne – a jeśli tak, to w jakich sytuacjach – jest pójście na kompromis z własnymi przekonaniami?

4. Aby odpowiedzieć na to pytanie i wyciągnąć wnioski z omawianej lekcji, nauczyciel poleca uczniom zapoznać się z materiałem multimedialnym i przedyskutowanie polecenia w parach.

5. Po wykonaniu zadania uczniowie odpowiadają na pytania i dyskutują o słuszności kompromisu, wspólnie zapisują wnioski z lekcji.

6. Nauczyciel poleca uczniom, aby wykonali ćwiczenia 1–5. Następnie wspólnie omawiają odpowiedzi dla utrwalenia poznanego materiału.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel poleca uczniom wykonanie ćwiczenia 6 jako podsumowania lekcji.

2. Na zakończenie uczniowie dokonują samooceny i oceny pracy grup na zajęciach; najaktywniejsze osoby lub grupy otrzymują oceny.

3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Wykonanie pozostałych ćwiczeń.

2. Wybrane pary otrzymują zadania do przygotowania na lekcję. Losują rosyjskich działaczy partyjnych, którzy brali aktywny udział w walce o władzę po śmierci Lenina.

Materiały pomocnicze:

Oxley P., Russia 1885–1991: From Tsars to Commissars, tłum. K. Stojek‑Sawicka, Oxford University Press, 2001.

Figes O., Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji, tłum. W. Jeżewski, Magnum, Warszawa 2007.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą przygotować projekt, dotyczący wprowadzenia komunizmu w Rosji przez jej dyktatorów: Włodzimierza Lenina i Józefa Stalina.

Spis nieopisanych ilustracji

• Ćwiczenie 4 - Ilustracja 1: Srebrna moneta, 1924 r.; Wikimedia Commons, domena publiczna.

• Ćwiczenie 4 - Ilustracja 2: Carska moneta pięciorublowa, 1899 r.; Wikimedia Commons, domena publiczna.

• Ćwiczenie 4 - Ilustracja 3: Rubel radziecki, 1970 r.; Wikimedia Commons, domena publiczna.