Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Gruczoły dokrewne i ich hormony

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcie hormonu;

• poznaje cechy charakteryzujące gruczoły dokrewne;

• wymienia hormony wydzielane przez poszczególne gruczoły dokrewne;

• określa działanie wybranych hormonów w organizmie człowieka.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• analiza tekstu źródłowego;

• SZS;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• zagadnienia do opracowania.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się ze wstępem do e‑materiału.

2. Nauczyciel zadaje pytania:

   • Jaką funkcję pełni układ dokrewny?

   • Co składa się na układ hormonalny?

   • Co to są hormony?

   • Jakie znacie gruczoły wydzielania wewnętrznego?

3. Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje jej temat.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z tematem Gruczoły dokrewne i ich hormony w sekcji „Przeczytaj” e‑materiału.

2. Praca samodzielna (S): studiowanie literatury, pozyskiwanie informacji.

3. Praca zespołowa (Z): Nauczyciel dzieli uczniów na siedem grup i wyjaśnia im zasady pracy. Zaznacza, że czas pracy przy każdym stanowisku wynosi 4 min. Każda z grup podchodzi do swojego stanowiska pracy i z przygotowanej koperty wyjmuje zagadnienie do opracowania:

   • stanowisko 1 – „Wymień hormony podwzgórza oraz określ ich działanie w organizmie człowieka”;

   • stanowisko 2 – „Wymień hormony przysadki mózgowej oraz określ ich działanie w organizmie człowieka”;

   • stanowisko 3 – „Wymień hormony tarczycy oraz określ ich działanie w organizmie człowieka”;

   • stanowisko 4 – „Wymień hormony przytarczyc oraz określ ich działanie w organizmie człowieka”;

   • stanowisko 5 – „Wymień hormony nadnerczy oraz określ ich działanie w organizmie człowieka”;

   • stanowisko 6 – „Wymień hormony gonad oraz określ ich działanie w organizmie człowieka”;

   • stanowisko 7 – „Wymień hormony trzustki, szyszynki, grasicy oraz określ ich działanie w organizmie człowieka”.

   Uczniowie, opracowując zagadnienia, korzystają z e‑materiału. Po upływie wyznaczonego czasu grupy przechodzą na kolejne stanowiska i opracowują zagadnienia z następnych kopert. Nauczyciel kontroluje pracę grup, wyjaśnia ewentualne wątpliwości. Uczniowie przy każdym stanowisku zapisują najistotniejsze informacje: wypisują hormony wydzielane przez poszczególne gruczoły dokrewne oraz opisują ich działanie w organizmie człowieka.

4. Praca samodzielna (S) – uczniowie zapoznają się z grafiką interaktywną i wykonują do niej polecenia. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych poleceń.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel podsumowuje pracę grup.

2. Nauczyciel zadaje uczniom pytania:

   • Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?

   • Co było łatwe, a co trudne?

   • Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?

3. Chętni/wybrani uczniowie podsumowują zajęcia.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

• Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

• Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

Grafika interaktywna powinna zostać wykorzystana w fazie realizacyjnej lekcji. Może mieć również zastosowanie na lekcji powtórzeniowej.