Imię i nazwisko autora:

Jan Pluta

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Jak prawidłowo konstruować wykresy?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi;
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach;
8) rozpoznaje zależność rosnącą bądź malejącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu; rozpoznaje proporcjonalność prostą na podstawie wykresu;
13) posługuje się pojęciem niepewności pomiaru wielkości prostych; zapisuje wynik pomiaru wraz z jego jednostką oraz z uwzględnieniem informacji o niepewności.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi; 
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach;
8) rozpoznaje zależność rosnącą bądź malejącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu; rozpoznaje proporcjonalność prostą na podstawie wykresu;
9) dopasowuje prostą do danych przedstawionych w postaci wykresu; interpretuje nachylenie tej prostej i punkty przecięcia z osiami;
15) posługuje się pojęciem niepewności pomiaru wielkości prostych i złożonych; zapisuje wynik pomiaru wraz z jego jednostką oraz z uwzględnieniem informacji o niepewności; uwzględnia niepewności przy sporządzaniu wykresów.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. opisuje różne rodzaje wykresów,

2. wyjaśnia, jakie elementy powinny znaleźć się na poprawnie przygotowanym wykresie,

3. zaznacza na wykresie punkty pomiarowe i ich niepewności oraz krzywe teoretyczne,

4. analizuje przykładowe wykresy i ocenia poprawność ich wykonania.

Strategie nauczania:

nauczanie przez dociekanie IBSE

Metody nauczania:

wykład informacyjny, dyskusja

Formy zajęć:

praca indywidualna i wspólna

Środki dydaktyczne:

wyniki pomiarów wykonanych wcześniej na lekcjach fizyki; tablica interaktywna umożliwiająca zarówno kreślenie ręczne, jak i pracę z komputerem; komputer, tablety do pracy indywidualnej

Materiały pomocnicze:

dostęp do materiałów z Internetu

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie nauczyciela według treści zawartej w części „Czy to nie ciekawe?” E‑materiału. Dyskusja, na temat ciekawych możliwości zastosowania wykresów w celach zobrazowania zależności dwu i trójwymiarowych. Propozycje ze strony uczniów ilustracji na wykresach pomiarów pochodzących z różnych doświadczeń fizycznych, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które można przeprowadzić na lekcji fizyki w szkole.

Faza realizacyjna:

Uczniowie zapoznają się z grafiką interaktywną. Nauczyciel wybiera zestaw danych pomiarowych do zaprezentowania ich w formie wykresu. Wskazane jest, by te dane pochodziły z pomiarów, które zostały wykonane przez uczniów na poprzedniej (lub jednej z wcześniejszych) lekcji. Uczniowie, podczas wspólnej dyskusji, ustalają: dobór skal na osiach, działek, podpisów osi, postaci punktów pomiarowych, zaznaczenia niepewności itd. Jeden, wybrany przez nauczyciela, uczeń wykonuje odręczny wykres na tablicy interaktywnej. Jeśli to możliwe, wskazane jest, by uczniowie powtórzyli wykonanie wykresu przy użyciu dowolnego arkusza kalkulacyjnego.

Faza podsumowująca:

Uczniowie wspólnie z nauczycielem podsumowują wiedzę praktyczną na temat konstruowania wykresów i powtarzają zasady podane w Multimedium. Poprzez analizę wypowiedzi uczniów nauczyciel określa, w jakim stopniu osiągnięte zostały wyznaczone cele.

Praca domowa:

Praca indywidualna: przedstawienie przez ucznia wyników pomiarów (prawdziwych lub fikcyjnych) w postaci wykresu wykonanego ręcznie lub komputerowo.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Multimedium może służyć pomocą podczas różnych lekcji, podczas których uczniowie wykonują doświadczenia i pomiary.