Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Nowa Rosja. Rządy Piotra I Wielkiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, dlaczego Rosjanie okrzyknęli Piotra I Wielkim;

• tłumaczy, z jakich powodów car kazał swoim poddanym golić brody i nosić zachodnioeuropejskie stroje;

• analizuje, czy budowa pomnika upamiętniającego ważną postać historyczną może służyć bieżącym celom politycznym zleceniodawcy.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć,przejście do wspólnego ustalenia kryteriów sukcesów.

2. Nauczyciel prosi, aby uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem. Wybrana osoba z danej pary przedstawia przygotowane propozycje, a ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie się do nich odnoszą i uzupełniają je o swoje propozycje.

Faza realizacyjna:

1. Metoda jigsaw. Uczniowie odliczają do trzech. Łączą się w zespoły wg przydzielonych numerów. Każda grupa opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”.

• Grupa 1 – Regentka Zofia oraz Szukanie „okna na świat”;

• grupa 2 – Wielkie poselstwo oraz Czas na zmiany;

• grupa 3 – Władca absolutny oraz Szlachta, mieszczanie i chłopi;

• grupa 4 – Ujarzmić Cerkiew; „Nowy Amsterdam” oraz Wielka Wojna Północna (1700–1721).

Po zakończeniu pracy uczniowie zmieniają zespoły tak, by w każdym znalazła się przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. Uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej i uczą się od siebie nawzajem. Chętne/wybrane osoby omawiają przydzielone zagadnienia. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel odtwarza audiobook. Po jego zakończeniu poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 2: „Zaznacz na mapie kraje, w których Piotr I zatrzymał się na dłużej w czasie swojej wielkiej wyprawy”. Prosi uczniów, aby podzielili się na grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

3. W podobny sposób – choć tym razem w parach – uczniowie opracowują odpowiedź do polecenia 3: „Przedstaw cele wyprawy Piotra I do zachodniej Europy”. Wskazana przez prowadzącego para odczytuje odpowiedź, reszta uczniów może się do niej ustosunkować i dopowiedzieć ważne ich zdaniem informacje.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Prowadzący zapowiada uczniom, że będą rozwiązywać ćwiczenia 1–6 – od najprostszych do najtrudniejszych. Każdy z uczniów robi to samodzielnie. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie się do nich ustosunkowuje. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

5. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie 7. Nauczyciel obserwuje postęp pracy i udziela uczniom informacji zwrotnej.

6. Ćwiczenie 8 uczniowie wykonują indywidualnie. Nauczyciel kontroluje wskazywane przez uczniów odpowiedzi i przeciągane podpisy na ilustracje. Następnie uczniowie w parach dyskutują, porównując swoje odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy.

Praca domowa:

1. Napisz streszczenie tekstu zawartego w sekcji „Przeczytaj”.

Materiały pomocnicze:

Troyat H., Piotr Wielki. Geniusz i szaleństwo, Warszawa 2018.

Serczyk W. A., Piotr Wielki, Wrocław, 1990.

Bazylow L., Historia Rosji, Wrocław 1985.

Wielka historia świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki, 2004–2006.

Wybór tekstów źródłowych do wskazanej epoki.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.