Autor: Piotr Mazur

Przedmiot: filozofia

Temat: Hedonizm Epikura

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, uczniowie liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Dowiesz się, czym jest hedonizm jako stanowisko filozoficzne.

• Przeanalizujesz różnice zachodzące pomiędzy systemami filozoficznymi epikurejczyków i stoików.

• Zapoznasz się z charakterystyką etyki deontologicznej i konsekwencjalnej.

• Zinterpretujesz pojęcie przyjemności Epikura oraz wynikające z niego konsekwencje filozoficzne.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;

• dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;

• identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• analiza i interpretacja tekstów;

• metoda ćwiczeń przedmiotowych;

• dyskusja;

• praca z materiałem filmowym (animacja);

• burza mózgów.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje temat i cele lekcji oraz wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Burza mózgów. Uczniowie zapisują na kartkach po trzy skojarzenia ze słowem hedonizm. Nauczyciel zadaje pytanie nakierowujące na relacje między nimi. Uczniowie wspólnie formułują potoczne pojęcie hedonizmu.

Faza realizacyjna

1. Projekcja animacji prezentującej specyfikę pojęcia przyjemności w ujęciu Epikura oraz wynikające z niej konsekwencje.

2. Po obejrzeniu animacji uczniowie proponują własne przykłady: przyjemności naturalnych koniecznych, przyjemności naturalnych niekoniecznych oraz przyjemności nienaturalnych niekoniecznych.

3. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Wspólne omówienie stanowiska Epikura jako rozwinięcia znanego uczniom stanowiska hedonizmu, stanowiska Zenona z Kition oraz systemów etycznych: deontologizmu i konsekwencjalizmu.

4. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Następnie odczytuje tezę: Można być dobrym, cnotliwym człowiekiem, jeśli za zasadę życia przyjmuje się doznawanie radości i unikanie cierpień. Uczniowie przygotowują argumenty za i przeciw. Następnie przedstawiciele grupy losują swoją rolę: zwolenników lub przeciwników tezy. Następuje dyskusja. Nauczyciel lub wyznaczony uczeń pilnuje jej przebiegu. Po dyskusji chętny uczeń podsumowuje ją, wyciągając wnioski.

5. Realizacja zadań interaktywnych nr 5 i 6 z e‑materiału.

Faza podsumowująca

Uczniowie dobierają się w pary i wymieniają poglądami, dzielą tym, czego się nauczyli.

Praca domowa

Zadania interaktywne nr 7 i 8 z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

• Adam Krokiewicz. Hedonizm Epikura, Warszawa 2002.

• Maria Pąkcińska, Hedonistyczna etyka Epikura, Warszawa 1959.

• Kazimierz Pawłowski, Etyka Epikura: epikurejska terapia etyczna, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Prawa im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie” 2007, nr 2, s. 135‑149.

• Katarzyna Szawłoga, Ewangelia Epikura wobec cierpienia, w: Człowiek wobec cierpienia, red. Artur Fabiś, Leokadia Wiatrowska, Zygmunt Pucko, Warszawa 2016, s. 214‑221.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać animację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.