Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Kurs logiki: lekcja 28. Schematy wnioskowania logicznego cz. 1: modus ponendo ponens, modus tollendo tollens

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozumie istotę wynikania logicznego;

• rekonstruuje schematy modus ponendo ponens i modus tollendo tollens;

• rozpoznaje i stosuje schematy modus ponendo ponens i modus tollendo tollens;

• przekształca wniskowania wyrażone w języku naturalnym we wnioskowania wyrażone w postaci schematu logicznego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• wykład;

• animacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Kurs logiki: lekcja 28. Schematy wnioskowania logicznego cz. 1: modus ponendo ponens, modus tollendo tollens”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z animacją w sekcji „Animacja” i wykonanie ćwiczenia numer 1 w zakładce „Sprawdź się”.

Faza wprowadzająca:

1. Po zalogowaniu na platformie nauczyciel prezentuje (na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika) temat lekcji oraz cele zajęć. Omawia lub ustala razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. sprawdza, kto wykonał zadane ćwiczenie. Może wyświetlić odpowiedzi uczniów na tablicy interaktywnej.

Faza realizacyjna:

1. Wykład. Nauczyciel metodą wykładu przedstawia zagadnienia poruszone w materiale. Wyjaśnia, czym są zmienne zdaniowe i funktory prawdziwościowe, tłumaczy schematy modus ponendo ponens i modus tollendo tollens.

2. Praca z multimedium. Uczniowie uruchamiają na tabletach lub komputerach materiał z sekcji „Przeczytaj”, a następnie odczytują polecenia:
   – Zapoznaj się z animacją, a następnie wyjaśnij, jakie przesłanki pozwalają na to, by uznać, że ktoś przeprowadza wnioskowanie.
   –Wyjaśnij podobieństwo między matematyką a logiką formalną.
   Pracują w parach, analizując treść zadania, dyskutując i zapisując wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 1‑4. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie wspólnie wykonują ćwiczenia nr 5 i 6.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 7 i 8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

• Zielewska B., Dialog we współczesnej edukacji filozoficznej, Olsztyn 2002.

• Martens E., Dydaktyka filozoficzna, w: „Edukacja Filozoficzna” 6 (1988).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Przeczytaj” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.