Autor: Maurycy Gast

Temat: Nietypowe zastosowanie funkcji iloczynów i ukrywanie formuł w arkuszu kalkulacyjnym

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Nauczysz się stosować komentarze bezpośrednio w treści formuły.

• Dowiesz się, jak prosto ukrywać formuły.

• Sprawdzisz, jakie zastosowania ma funkcja SUMA.ILOCZYNÓW.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem multimedium i ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• oprogramowanie Microsoft Excel 2010, LibreOffice Calc 4.1 lub wybrany odpowiednik.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia e‑materiał: „Nietypowe zastosowanie funkcji iloczynów i ukrywanie formuł w arkuszu kalkulacyjnym”. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treściami w sekcji „Samouczek I”.

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.

2. Rozpoznanie wiedzy uczniów. Nauczyciel wyświetla na tablicy pytania zawarte w sekcji „Wprowadzenie”:
   – jak ukryć formuły?
   – w jaki sposób opisywać działanie kluczowych formuł?
   – z jakiej funkcji skorzystać, by wprowadzić komentarze lub umieścić krótką informację w treści formuły?
   Chętni uczniowie udzielają na nie odpowiedzi.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla zawartość sekcji „Samouczek I”. Na forum klasy uczniowie analizują zawarty w niej film. Wybrany uczestnik zajęć czyta treść polecenia nr 1: „Rodzice prosili cię o pomoc w firmie. Muszą sprawdzić od którego z dwóch producentów bardziej opłaca się kupować produkty. Pierwszy oferuje cenę 10 zł za każde 10 sztuk i udziela 10% rabatu przy hurtowym zakupie ponad 200 sztuk produktu. Drugi oferuje cenę 12 zł za każde 10 sztuk i udziela 20% rabatu przy hurtowym zakupie ponad 150 sztuk produktu. Oblicz, ile będzie kosztował zakup 100, 200 i 300 sztuk produktu u tych producentów. Dodaj komentarze do formuł.” proponuje rozwiązanie i omawia jego kolejne kroki.

2. Nauczyciel pozostawia wyświetloną zawartość sekcji „Samouczek I”, czyta treść polecenia nr 2: „Producent pierwszy ogłosił, że będzie dawał dodatkową zniżką 30%, jeśli ktoś kupi hurtem ponad 200 sztuk produktu. Producent drugi obniżył koszt 10 sztuk produktu o 1 zł i zmniejszył rabat o 5%. Zmodyfikuj arkusz z poprzedniego zadania uwzględniając w nim nowe informacje. Ile teraz kosztuje zakup towaru u tych producentów?”. Prosi uczniów, aby w parach przeanalizowali rozwiązanie problemu. Wybrana para prezentuje wynik swojej pracy na forum klasy.

3. Nauczyciel wyświetla na tablicy film zawarty w sekcji „Samouczek II”. Następnie odczytuje treść polecenia nr 1: „Twoja ciocia poprosiła cię o pomoc w sporządzeniu miesięcznego raportu zysków ze sprzedaży w sklepie odzieżowym. Stwórz szablon, który ciocia mogłaby uzupełniać. Uwzględnij w nim miejsce na zapis zysków i wydatków poniesionych w danym dniu miesiąca. Stwórz formuły, które będą obliczały łączną sumę wydatków, zysków oraz kwotę jaką sklep zarobił w danym miesiącu. Ukryj formuły, aby nie mogła nic w nich zmieniać”. Uczniowie pracują w parach. Wybrana grupa omawia rozwiązanie na forum klasy.

4. Nauczyciel czyta wyświetlone na tablicy polecenie nr 2: „Zmodyfikuj arkusz z poprzedniego zadania. Stwórz formułę, która sprawdzałaby czy w danym dniu bilans zysków i strat był ujemny oraz wypisz, jaką największą kwotę pieniędzy udało się zarobić i w jakim to było dniu. Ukryj formuły, aby nikt nie mógł ich zmienić.” z sekcji „Samouczek II”. Uczniowie przystępują do indywidualnej pracy rozwiązując polecenie, zapisują także problemy i pytania z nim związane. Po rozwiązaniu zadania chętny uczestnik zajęć przedstawia wynik swojej pracy.

5. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Samouczek III”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem analizują udostępnione materiały, które mają pomóc w rozwiązaniu kolejnych ćwiczeń.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W odniesieniu do ich realizacji dokonuje szczegółowej oceny rozwiązania zastosowanego przez wybranego ucznia.

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności, omawia ewentualne problemy podczas rozwiązania ćwiczeń.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenie 1: „Wujek poprosił cię o pomoc w jego firmie zajmującej się produkcją pięciu różnych materiałów. Tygodniowo przeprowadzają wiele transakcji. Wszyscy klienci mają swoje unikatowe numery, do których przypisywana jest ilość danego materiału jaką zakupili oraz jego cena. Ma być ona pobierana z oddzielnej tabeli składającej się z nazwy materiału oraz jego kosztu za sztukę. Bywa, że niektórzy klienci wielokrotnie zaopatrują się w materiały. Oblicz, jaką całkowitą kwotę wydał każdy z nabywców w tym miesiącu.” z sekcji „Samouczek III”.

Materiały pomocnicze:

• Oficjalna dokumentacja techniczna dla oprogramowania Microsoft Excel 2010 (lub nowszej wersji), LibreOffice Calc 4.1 lub wybranego odpowiednika.

Wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać multimedium w sekcji „Samouczek I” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania dołączone do e‑materiału „Nietypowe zastosowanie funkcji iloczynów i ukrywanie formuł w arkuszu kalkulacyjnym”.