SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Degradacja krajobrazu kulturowego miast i terenów wiejskich

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa 4

PODSTAWA PROGRAMOWA

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

1. Poznawanie terminologii geograficznej.

6. Rozumienie zasad racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody i zachowania dziedzictwa kulturowego.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

3. Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).

4. Krytyczne, odpowiedzialne ocenianie przemian środowiska przyrodniczego oraz zmian społeczno‑kulturowych i gospodarczych w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

III. Kształtowanie postaw.

1. Rozwijanie zainteresowań geograficznych, budzenie ciekawości świata.

4. Podejmowanie refleksji nad pięknem i harmonią świata przyrody, krajobrazów przyrodniczych i kulturowych oraz osiągnięciami cywilizacyjnymi ludzkości.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

XIII. Człowiek a środowisko geograficzne - konflikty interesów: wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, zagospodarowania miast i wsi na krajobraz kulturowy, konflikt interesów człowiek - środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.

Uczeń: 7) analizuje przykłady degradacji krajobrazu kulturowego miast i terenów wiejskich, wyjaśnia rolę planowania przestrzennego w jego kształtowaniu i ochronie oraz wskazuje możliwości działań własnych służących ochronie krajobrazów kulturowych Polski,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• dowiaduje się, czym jest krajobraz kulturowy i jakie są jego cechy,

• poznaje procesy degradacji krajobrazów kulturowych,

• określa wpływ elementów przyrodniczych i antropogenicznych na cechy krajobrazu kulturowego,

• poznaje konsekwencje degradacji krajobrazu kulturowego.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Myga‑Piątek U., 2005: Historia, metody i źródła badań krajobrazów kulturowych. Problemy Ekologii Krajobrazu, t. XVII, Wrocław.

Myga‑Piątek U., 2012: Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne. Uniwersytet Śląski, Katowice.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do lekcji poprzez krótkie przypomnienie przez nauczyciela informacji na temat krajobrazu – czym jest i jakie ma znaczenie; nauczyciel zadaje uczniom pytania sprawdzające ich wiedzę na ten temat.

Faza realizacyjna

• Prośba do uczniów o przeczytanie tekstu e‑materiału.

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest obejrzenie filmu edukacyjnego, wysłuchanie audiobooka z e‑materiału, po których odbędzie się burza mózgów.

• Wyświetlenie na ekranie filmu edukacyjnego dotyczącego krajobrazu kulturowego. W trakcie projekcji filmu uczniowie prowadzą notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela).

• Prezentacja audiobooka zawierającego opis transformacji krajobrazu wiejskiego.

• Kilkuminutowa dyskusja (burza mózgów) służąca odpowiedzi na pytanie: „Na czym polega degradacja krajobrazu kulturowego i czy powinniśmy chronić krajobraz kulturowy?”.  W dyskusji moderowanej przez nauczyciela uczniowie powinni skonfrontować własne spostrzeżenia i przekonania dotyczące krajobrazu z treściami zawartymi w audiobooku i filmie – zadaniem nauczyciela jest czuwanie nad przebiegiem debaty i przestrzeganiem jej zasad.

• Podsumowanie dyskusji, w tym określenie znaczenia krajobrazu dla człowieka, przypomnienie pojęcia „małej ojczyzny”, wymienienie cech zdegradowanych i niezdegradowanych krajobrazów kulturowych oraz działań, które można podjąć w celu ochrony krajobrazu.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie informacji uzyskanych w czasie lekcji.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

Do wyboru:

• praca multimedialna: Przygotuj prezentację multimedialną, przedstaw w niej cechy krajobrazu kulturowego wybranego regionu w Polsce lub miejsca, w którym mieszkasz i oceń jego zagrożenie.

• praca pisemna: Zastanów się, czy w Twojej okolicy (bądź w innym regionie, który znasz) następuje degradacja krajobrazu kulturowego oraz określ, jakie działania można podjąć, by temu zapobiec.

• praca pisemna: Jak rozumiesz termin „ginący krajobraz”?

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Zawarty w e‑materiale film edukacyjny oraz audiobook mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego wpływu działalności człowieka na środowisko geograficzne. Będą także przydatne podczas innych lekcji z bloków tematycznych dotyczących cech sieci osadniczych i procesów urbanizacyjnych.