Film 1
Zapoznaj się z wypowiedzią dr. Krzysztofa Kowaluka i wykonaj ćwiczenia.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DViUDVD88
Film nawiązujący do treści materiału: Republika według Cycerona.
Wskaż, które stwierdzenia określają rolę głowy państwa w ustroju republikańskim.
- Głowa państwa ma przywileje osobiste.
- Głowa państwa pełni funkcję reprezentanta państwa.
- Funkcja głowy państwa jest dziedziczna.
- Głowa państwa pełni wiele formalnych i często ceremonialnych funkcji.
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Republika jako forma państwa stała się popularna w okresie tworzenia kapitalistycznego typu państwa. | □ | □ |
| Republiki można podzielić na prezydenckie oraz parlamentarne. | □ | □ |
| Formę republiki przybierały tylko państwa demokratyczne. | □ | □ |
| W każdym państwie o ustroju republiki uprawnienia prezydenta są identyczne. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
NaczelnikW sierpniu (…) po raz drugi sformował rząd. Kontynuował jednocześnie swą walkę z parlamentem, który uważał za siłę destrukcyjną w Polsce. Miał nawet powiedzieć:
Konstytucja mówi tylko o nietykalności sądowej; wszystko inne, panie pośle, jest tykalne!. Jak powiedział, tak zrobił. Po rozwiązaniu przez prezydenta parlamentu, przestał działać immunitet poselski. Minister spraw wewnętrznych nakazał aresztowanie i osadzenie w twierdzy brzeskiej wielu znanych postaci polskiego życia politycznego, m.in. Wincentego Witosa, Norberta Barlickiego, Wojciecha Korfantego, Karola Popiela i innych. Wbrew temu, co się powszechnie sądzi, społeczeństwo zaakceptowało ten niewątpliwie bezprawny akt, ponieważ w wyborach parlamentarnych (…) ugrupowania, związane z ruchem sanacji, otrzymały zdecydowaną większość.Źródło: Piotr Szubarczyk, Naczelnik, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2008, t. 5-6.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Organizacja ustrojowa republikańskiego RzymuOmawianie urzędów rzymskiej republiki zacznę od wymienienia zasad, według których obsadzano urzędy. Zasada wybieralności (creatio) odnosiła się do wybierania urzędników przez zgromadzenia ludowe centurialne lub tribusowe. Wyjątek stanowili dyktator i magister equitum, którzy byli mianowani. Według zasady odpowiedzialności, wszyscy urzędnicy oprócz dyktatora i cenzorów byli odpowiedzialni przed zgromadzeniami ludowymi. Zasada kadencyjności przewidywała sprawowanie urzędu w wyznaczonym czasie Zgodnie z zasadą bezpłatności urzędy miały charakter wyłącznie honorowy. Zasada kolegialności (collegialitas) dotyczyła tzw. „koleżeństwa” na urzędzie, co oznacza, że powoływano co najmniej dwóch urzędników, każdy z nich miał pełnię władzy i prawo sprzeciwu wobec decyzji pozostałych (ius intercessionis). Zgłoszenie sprzeciwu oznaczało uchylenie decyzji. Zasada ta nie dotyczyła urzędu dyktatora i pretora do 242 r. p.n.e. Około roku 342 p.n.e. wprowadzano zasadę niepołączalności, która zabraniała równoczesnego piastowania urzędów.
Źródło: Mariusz Gwardecki, Organizacja ustrojowa republikańskiego Rzymu, 26.11.2018 r., dostępny w internecie: historykon.pl [dostęp 5.01.2020 r.].