Temat

Odejmowanie liczb naturalnych sposobem pisemnym

Etap edukacyjny

Drugi

Podstawa programowa

Działania na liczbach naturalnych. Uczeń:

2) dodaje i odejmuje liczby naturalne wielocyfrowe sposobem pisemnym i za pomocą kalkulatora.

Czas

45 minut

Cel ogólny

Wykonywanie nieskomplikowanych obliczeń w pamięci lub w działaniach trudniejszych pisemnie oraz wykorzystanie tych umiejętności w sytuacjach praktycznych.

Cele szczegółowe

1. Odejmowanie liczb naturalnych sposobem pisemnym.

2. Zastosowanie pisemnego odejmowania liczb naturalnych do rozwiązywania zadań z treścią.

3. Porozumiewanie się w języku angielskim, rozwijanie matematycznych i podstawowych kompetencji naukowo‑technicznych oraz informatycznych, kształtowanie umiejętności uczenia się.

Efekty uczenia

Uczeń:

- odejmuje liczby naturalne sposobem pisemnym,

- wykorzystuje pisemne odejmowanie liczb naturalnych do rozwiązywania zadań z treścią.

Metody kształcenia

1. Analiza sytuacyjna.

2. Mówiące karteczki.

Formy pracy

1. Praca indywidualna.

2. Praca w parach.

Etapy lekcji

Wprowadzenie do lekcji

Uczniowie przypominają różne metody odejmowania pamięciowego liczb naturalnych.

Z pomocą kalkulatorów, wykonują odejmowanie:

1. 1938 – 1894,

2. 1903 – 1867,

3. 5003 – 2177,

4. 9000 – 678.

Dyskusja:

- Czy zawsze ma się przy sobie kalkulator?

- Czy takie działania można łatwo wykonać w pamięci?

Nauczyciel informuje uczniów, że na lekcji poznają metodę odejmowania dużych liczb bez pomocy kalkulatora.

Realizacja lekcji

Polecenie
Uczniowie pracują indywidualnie, korzystając z komputerów. Otwierają Slideshow 1 i obserwują, w jaki sposób odejmujemy pisemnie liczby naturalne.

[Slideshow 1]

Po skończonym ćwiczeniu przedstawiają wyniki swoich obserwacji.

Wnioski:

- Odejmowanie liczb naturalnych sposobem pisemnym rozpoczynamy od zapisania tych liczb jedna pod drugą tak, aby jedności były pod jednościami, dziesiątki pod dziesiątkami itd. Liczby podkreślamy.

- Odejmujemy jedności, a wynik zapisujemy pod kreską w rzędzie jedności. Następnie odejmujemy dziesiątki, a wynik zapisujemy pod kreską w rzędzie dziesiątek itd.

- Jeśli w którymś rzędzie cyfra, która jest odjemną jest mniejsza od cyfry – odjemnika, to „pożyczamy” 1 z wyższego rzędu, tak aby można było wykonać odejmowanie.

Polecenie
Uczniowie pracują indywidualnie, korzystając z komputerów. Otwierają Slideshow 2 i obserwują, w jaki sposób odejmujemy pisemnie liczby naturalne w przypadku, gdy w odjemnej występują zera.

[Slideshow 2]

Uczniowie pracują w parach. Po wykonaniu zadania, uczniowie zamieniają się zeszytami i za pomocą kalkulatorów sprawdzają poprawność wykonanych działań.

Polecenie
Wykonaj działania sposobem pisemnym:

1. 862 – 541,

2. 1569 – 458,

3. 1483 – 1394,

4. 2500 – 158,

5. 3050 – 2605.

Polecenie
Rozwiąż zadania, wykonując odpowiednie odejmowania pisemne. Zapisz odpowiedzi:

a) Tomek dostał nową książkę. Przez pierwsze dwa dni przeczytał 150 stron tej książki. Ile stron zostało mu do przeczytania, jeśli cała książka ma 314 stron?

b) Telewizor kosztuje 3799 zł, a telefon 1560 zł. O ile droższy jest telewizor od telefonu?

c) W 1683 r. król Jan III Sobieski zwyciężył w bitwie pod Wiedniem. Ile lat minęło od tej bitwy?

Polecenie
Mówiące karteczki:

Nauczyciel pyta uczniów, w jaki sposób bez kalkulatora można sprawdzić, czy odejmowanie zostało wykonane poprawnie. Prosi, aby uczniowie zapisali swoje pomysły na karteczkach. Zbiera je i odczytuje propozycje uczniów.

Wśród pomysłów powinna dominować odpowiedź:

- Poprawność odejmowania możemy sprawdzić za pomocą dodawania.

Dodając różnicę do odjemnika powinniśmy otrzymać odjemną.

Przykład:

[Ilustracja 1]

Uczniowie pracują w parach. Po wykonaniu zadania, uczniowie zamieniają się zeszytami i sprawdzają pisemnie poprawność wykonanych działań.

Polecenie
Wykonaj działania sposobem pisemnym:

1. 874 – 323,

2. 1876 – 765,

3. 1582 – 1495,

4. 6300 – 4321,

5. 4050 – 3504.

Polecenie
Wykonaj działania sposobem pisemnym:

1. 7000 – 2623 – 972,

2. 5043 – 2654 – 1236.

Polecenie dla chętnych
Jaką cyfrę należy wstawić w miejsce *, aby działanie było wykonane poprawnie?

[Ilustracja 2]

Podsumowanie lekcji

Uczniowie wykonują ćwiczenia utrwalające.

Następnie wspólnie podsumowują zajęcia, formułując wnioski do zapamiętania:

- Odejmowanie liczb naturalnych sposobem pisemnym rozpoczynamy od zapisania tych liczb jedna pod drugą tak, aby jedności były pod jednościami, dziesiątki pod dziesiątkami itd. Liczby podkreślamy.

- Odejmujemy jedności, a wynik zapisujemy pod kreską w rzędzie jedności. Następnie odejmujemy dziesiątki, a wynik zapisujemy pod kreską w rzędzie dziesiątek itd.

- Jeśli w którymś rzędzie cyfra, która jest odjemną jest mniejsza od cyfry – odjemnika, to „pożyczamy” 1 z wyższego rzędu, tak aby można było wykonać odejmowanie.