Ćwiczenia

W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:

Pamiętaj, że odpowiedź musi odnosić się do źródła – błędem jest bazowanie wyłącznie na swojej wiedzy i zignorowanie podanego źródła. Chodzi bowiem o to, aby osoba odpowiadająca na pytanie umiejętnie połączyła analizę materiału źródłowego z własną wiedzą. Nie bójcie się korzystać z posiadanych informacji i zawsze odwołujcie się do podanych źródeł. Pamiętajcie również o tym, by wczytywać się w polecenia – czasem wiedza własna nie jest potrzebna, czasem tekst to tylko inspiracja, a innym razem należy połączyć wiedzę z interpretacją tekstu.

Jednostka i grupy społeczne

RQENPY249664u1

Fotografia przedstawia starszego mężczyznę. Jest ubrany w marynarkę, koszulę i krawat, ma włosy zaczesane do tyłu. Jego mina wskazuje że jest zamyślony.

Problem relacji jednostki i społeczeństwa można rozpatrywać od strony niemal czystej psychologii jednostki albo też od strony obiektywnie istniejących grup społecznychgrupa społecznagrup społecznych.

Szczególnie twórcze jest jednak spojrzenie pośrednie ukazujące interakcje jednostek między sobą i możliwość tworzenia przez nie organizmów społecznych. W tym ujęciu punktem wyjścia są wartościwartościwartości (uświadamiane i nieuświadamiane), jakimi kierują się jednostki, oraz powiązane z nimi ich postawypostawapostawy, czyli te elementy ich życia psychicznego, które wywierają wpływ na ich relacje ze społeczeństwem.

Część takich postaw ulega zobiektywizowaniu i upowszechnieniu w postaci norm zachowanianormy zachowańnorm zachowania, które sprzyjają powstaniu grup społecznych i podtrzymują ich spójność. Normy te kształtują zachowanie członków grup i funkcjonowanie ich jako całości.

Zarówno na poziomie jednostkowym, jak i zbiorowym (grupowym) można wskazać na funkcjonowanie czynności społecznych, czyli takich, których celem jest dążenie do wywarcia wpływu na ludzi lub ich zbiorowości.

Podmiotowość człowieka w społeczeństwie

Podmiotowość człowieka w społeczeństwie (nazywana czasami działaniem podmiotowym) opiera się na pewnych założeniach.

Relacja społeczna

Jednostki tworzące grupy nie funkcjonują w próżni. Kontaktują się ze sobą, współdziałają, czasem rywalizują. Już dwie osoby oddziałujące na siebie – jednokierunkowo lub wzajemnie – tak w dłuższym okresie, jak i cyklicznie, związane są relacją, czyli stosunkiem społecznym. Działania oparte na podobnych motywach, ale nieuświadamiane, tworzą relację faktyczną. Działania oparte na uświadamianych decyzjach tworzą relację ustanowioną.

Relacja może być jednostronna, a gdy jest ona wzajemna, mówimy o związku ludzi – związku międzyludzkim. Związek co najmniej trzech osób nazywamy z kolei grupą społeczną. Socjologowie dostrzegają podstawowe różnice między zbiorowościami dwuosobowymi a trójosobowymi bądź liczniejszymi, które pozwalają zbudować m.in. znacznie bardziej skomplikowaną siatkę relacji międzyosobowych.

Rodzaje grup społecznych

We współczesnych społeczeństwach występuje bardzo duża różnorodność grup społecznych. W teoriach socjologicznych stosowane są różne kryteria, w oparciu o które przeprowadzana jest klasyfikacja grup społecznych (np. ze względu na liczebność, charakter więzi pomiędzy członkami grupy, stopień formalizacji stosunków wewnątrz grupy).

Wyróżniamy następujące rodzaje grup społecznych:

Słownik