Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

W poniższych przykładach skorzystamy z definicji miejsca zerowego funkcji.

Miejsce zerowe funkcji
Definicja: Miejsce zerowe funkcji

Miejscem zerowym funkcji f nazywamy taki argument x, dla którego:

fx=0
Przykład 1

Funkcja f opisana jest za pomocą wzoru.

a) fx=7-x2, gdy x,

b) fx=7-x2, gdy x.

Wyznaczymy miejsca zerowe (o ile istnieją) funkcji f.

Rozwiązanie:

Funkcja f, w obu podpunktach, opisana jest za pomocą takiego samego wzoru. Różne są tylko dziedziny funkcji.

Wyznaczymy miejsca zerowe funkcji f rozwiązując równanie

fx=0.

7-x2=0

Skorzystamy ze wzoru skróconego mnożenia na różnicę kwadratów a2-b2=a-ba+b.

7-x7+x=0

Iloczyn jest równy zero wtedy, gdy co najmniej jeden z czynników jest równy zero.

7-x=0 lub 7+x=0

Stąd x1=7, x2=-7.

Ad. a). Funkcja f nie posiada miejsc zerowych, ponieważ dziedziną funkcji jest zbiór liczb wymiernych.

Ad. b). Funkcja f ma dwa miejsca zerowe, ponieważ dziedziną funkcji jest zbiór liczb rzeczywistych.
Są nimi liczby: -7, 7.

Przykład 2

Funkcja f opisana jest za pomocą wzoru.

fx=xx+43x-2, gdy x.

Wyznaczymy miejsca zerowe (o ile istnieją) funkcji f.

Rozwiązanie:

W celu wyznaczenia miejsc zerowych funkcjimiejsce zerowe funkcjimiejsc zerowych funkcji f rozwiążemy równanie

fx=0.

xx+43x-2=0

Iloczyn jest równy zero wtedy, gdy co najmniej jeden z czynników jest równy zero.

x=0 lub x+4=0 lub 3x-2=0

Stąd x1=0, x2=-4, x3=23.

Dziedziną funkcji f jest zbiór liczb całkowitych, czyli funkcja posiada dwa miejsca zerowe.

Są nimi liczby: -4, 0.

Przykład 3

Funkcja f opisana jest za pomocą wzoru.

fx=x2+6x-x+32+9, gdy x.

Wykażemy, że funkcja f posiada nieskończenie wiele miejsc zerowych.

Rozwiązanie:

Przekształcimy tożsamościowo wzór opisujący funkcję f.

fx=x2+6xx+32+9

Zastosujemy wzór skróconego mnożenia na kwadrat sumy a+b2=a2+2ab+b2.

fx=x2+6x-x2+6x+9+9

Opuszczamy nawias pamiętając o zmianie znaków jednomianów.

fx=x2+6x-x2-6x-9+9

Przeprowadzamy redukcję wyrazów podobnych.

fx=0

Po zastosowaniu wzoru skróconego mnożenia na kwadrat sumy oraz przeprowadzeniu redukcji wyrazów podobnych otrzymaliśmy

fx=0.

Funkcja f dla każdej liczby rzeczywistej przyjmuje wartość 0.

Stąd wniosek, że każda liczba należąca do dziedziny funkcji jest jej miejscem zerowym.

Przykład 4

Funkcja f opisana jest za pomocą wzoru.

fx=2·x-4x-222x2-16

Wyznaczymy dziedzinę tej funkcji oraz sprawdzimy, która z liczb: 4 czy 22 jest jej miejscem zerowym.

Rozwiązanie:

Wyznaczmy dziedzinę funkcji f. Pamiętamy, że mianownik ułamka musi być liczbą różną od zera.

Mianownik ułamka musi być liczbą różną od zera. Rozwiązujemy równanie, które jest zapisane w mianowniku.

2x2-160

Wyłączamy wspólny czynnik przed nawias.

2·x2-80

Obie strony równania podzieliliśmy przez 2.

x2-80

Stosujemy wzór skróconego mnożenia na różnicę kwadratów a2-b2=a-ba+b.

x-22x+220

Iloczyn jest równy zero wtedy, gdy co najmniej jeden z czynników jest równy zero. Zatem, aby mianownik był różny od zera, każdy z czynników musi być różny od zera.

x-220x+220

Otrzymaliśmy dwa rozwiązania.

x22  x22

Wyznaczyliśmy dziedzinę funkcji f.

Df=-22,22

W celu wyznaczenia miejsc zerowych rozwiążemy równanie fx=0.

2·x-4x-222x2-16=0

Ułamek jest równy 0 wtedy, gdy licznik tego ułamka jest równy 0.

2·x-4x-22=0

Iloczyn jest równy 0 wtedy, gdy co najmniej jeden z czynników jest równy 0.

x-4=0  x-22=0

Otrzymaliśmy dwa rozwiązania równania. Sprawdzamy, która z otrzymanych liczb należy do dziedziny funkcji f.

x=4  x=22

Do dziedziny funkcji f należy liczba 4, a nie należy liczba 22.

Możemy zapisać, że funkcja ma tylko jedno miejsce zerowe. Jest nim liczba 4.

x0=4

Odpowiedź:

Tylko liczba 4 jest miejscem zerowym funkcji f.

Przykład 5

Funkcja f opisana jest za pomocą wzoru.

fx=x+22-xx+1-3x, gdy x.

Wykażemy, że funkcja f nie ma miejsc zerowych.

Rozwiązanie:

Przekształcimy tożsamościowo wzór opisujący funkcję f.

fx=x+22xx+13x

Zastosujemy wzór skróconego mnożenia na kwadrat sumy a+b2=a2+2ab+b2.

fx=x2+4x+4xx+13x

Wykonamy mnożenie jednomianu przez sumę algebraiczną.

fx=x2+4x+4x2x3x

Przeprowadzimy redukcję wyrazów podobnych.

fx=4

Po zastosowaniu wzoru skróconego mnożenia na kwadrat sumy oraz przeprowadzeniu redukcji wyrazów podobnych otrzymaliśmy

fx=4.

Funkcja f dla każdej liczby rzeczywistej przyjmuje wartość 4.

Stąd wniosek, że funkcja f nie posiada miejsc zerowych.

Przykład 6

Funkcja f opisana jest za pomocą wzoru.

fx=3ax-6x2+5, gdy x.

Wyznaczymy a tak, aby miejscem zerowym funkcji f była liczba -2.

Rozwiązanie:

Rozwiążemy równanie f-2=0.

3a·-2-6-22+5=0

-6a-64+5=0

-6a-69=0

Obie strony równania mnożymy przez 9.

-6a=6

Obie strony równania dzielimy przez liczbę -6.

a=-1

Odpowiedź:

Liczba -2 jest miejscem zerowym funkcji f wtedy, gdy a=-1.

Ważne!

Aby wyznaczyć miejsce zerowe funkcjimiejsce zerowe funkcjimiejsce zerowe funkcji opisanej za pomocą wzoru należy rozwiązać równanie fx=0.

Słownik

miejsce zerowe funkcji
miejsce zerowe funkcji

argument, dla którego funkcja przyjmuje wartość równą 0