R7N6NJlPmj5U41

Obraz przedstawia mężczyznę w średnim wieku. Jest on w stroju biskupim, na jego szyi i piersiach wisi duży krzyż. Mężczyzna ma owalną twarz, włosy uczesane w loki, szeroko rozstawione oczy.

W Polsce oświeceniowej bajki tworzyli m.in. Stanisław Trembecki, Adam Naruszewicz, Franciszek Karpiński, Jan Ursyn Niemcewicz. W powszechnej świadomości czytelników późniejszych epok utrwaliły się jednak przede wszystkim utwory autorstwa Ignacego Krasickiego, uznawanego za najwybitniejszego pisarza tego okresu.

Artyści oświeceniowi widzieli w bajkach gatunek szczególnie predestynowanypredestynowanypredestynowany do pełnienia roli wychowawczej, którą wówczas powszechnie przypisywano literaturze. Bajki miały opisywać relacje pomiędzy ludźmi oraz przynosić dotyczące ich uogólnienia. Ukazywały obraz świata nieumiejącego się wyzwolić od zjawisk uważanych za niepożądane czy wręcz patologiczne, z którymi twórcy literatury oświeceniowej chcieli skutecznie walczyć.

R17d86RCd1Dti1

Zdjęcie przedstawia stronę tytułową Bajek i przypowieści Ignacego Krasickiego, wydanych w Warszawie w 1779 roku.

Prawda moralna była przedstawiana w bajkach w postaci przypowieści jednoznacznej w swojej wymowie. Przykłady zawarte w utworach tego gatunku miały charakter alegorycznyalegoriaalegoryczny.

Ze względu na duże zróżnicowanie bajek powstających w okresie oświecenia przyjmuje się podstawowy podział na utwory epigramatyczne oraz narracyjne. Rozróżniano też paraboleparabolaparabole – fikcyjne zdarzenia z udziałem ludzi – oraz apologiapologapologi, często będące opowieściami o zwierzętach obdarzonych cechami ludzkimi, roślinach lub przedmiotach martwych.

Bajki narracyjne, których model kompozycyjny stworzył w XVIII wieku Jean de La FontaineJean de La FontaineJean de La Fontaine, charakteryzują się rozbudowaną akcją i prezentują perypetie bohaterów prowadzące do rozwiązania niosącego określoną naukę dla czytelnika. Bajki epigramatyczne to teksty lapidarnelapidarnylapidarne, rezygnujące z elementów epickich. Ich konstrukcja opiera się na paralelizmachparalelizmparalelizmach oraz kontrastach mających służyć precyzyjnemu, retorycznemu wypunktowaniu przesłania moralnego.

Słownik