Wiele żon i dzieci

Pierwszą żoną Bolesława Chrobrego, wyznaczoną jeszcze przez jego ojca, była nieznana z imienia córka margrabiego MiśniMiśniaMiśni. Została odesłana do domu przez Mieszka, z chwilą gdy zmienił sojusznika na arenie międzynarodowej. Drugą żoną była księżniczka węgierska, z którą Chrobry miał pierworodnego syna, Bezpryma. Fakt ten nie przeszkodził w odprawieniu jej i kolejnym ożenku. Odsyłanie żon świadczy o tym, że nie były to związki zawarte w majestacie ołtarza i kapłana. Pierwszą oficjalną żoną księcia Bolesława była Emnilda, córka lokalnego księcia słowiańskiego na Łużycach Górnych. Postrzegana była przez kronikarzy jako roztropna towarzyszka życia Bolesława, miała kojący wpływ na porywczego i nieprzewidywalnego władcę. U jego boku spędziła 30 lat, zmarła w 1017 r. Urodziła Bolesławowi pięcioro dzieci, w tym następcę – Mieszka Lamberta. Jedna z córek, Regelinda, wydana została za margrabiego Miśni.

R13wJoM6Lmfu5

Fotografia przedstawia kamienny posąg kobiety. Widoczne jest tylko jej popiersie. Kobieta jest ubrana w suknię i ma narzucony na ramiona płaszcz. Pod szyją ma chustę, którą ma okręconą głowę przez podbródek, aż do czubka głowy. Nakrycie to zakrywa całkowicie jej włosy. Na chustę nasuniętą ma koronę. Kobieta patrzy przed siebie i uśmiecha się. Ma okrągłą twarz, pucułowate policzki, wąskie usta, uśmiechając się, zwężają jej się oczy.

Znowu w boju

RacsZMFCITlym1

Obraz przedstawia portret mężczyzny w średnim wieku z prostym, długim nosem, krzaczastymi wąsami i wydatnymi wargami i charakterystycznym dołkiem w brodzie. Mężczyzna siedzi na tronie z podłokietnikami zdobionymi drogimi kamieniami. Na głowie ma koronę, spod której widać dłuższe, falowane włosy i opadającą na czoło, krótką grzywkę. W prawej dłoni trzyma długą, drewnianą włócznię, zakończoną wydłużonym ostrzem. Ubrany jest w zbroje rycerską, przy pasie ma miecz, którego rękojeść jest widoczna spod poły płaszcza. Na lewym ramieniu ma zarzuconą pelerynę z czarnego futra, zapiętą wielką, okrągłą klamrą na prawej piersi.

W 1017 r., mimo przewagi nad siłami niemieckimi, Bolesław Chrobry rozpoczął rozmowy pokojowe. Zawarł także kolejne małżeństwo (z Odą, córką margrabiego Miśni), które stanowiło swoistą gwarancję nienaruszalności postanowień pokoju w Budziszynie z 1018 r. Działania wojenne z państwem niemieckim i Henrykiem II zostały zakończone, a Bolesław Chrobry rozpoczął przygotowania do wyprawy na wschód. Chciał uwolnić swoją córkę, żonę Świętopełka, najstarszego z braci z rodu RurykowiczówRurykowiczeRurykowiczów. Córkę i zięcia Bolesława Chrobrego wolności pozbawił młodszy brat Świętopełka, Jarosław Mądry, który był sprzymierzeńcem cesarza Henryka II w niedawnym konflikcie polsko‑niemieckim.

Do wojny z Rusią Bolesław Chrobry szykował nie tylko oddziały polskie, ale też ściągał wsparcie z Niemiec (obiecane w pokoju w Budziszynie) i z Węgier. W 1018 r. Bolesław Chrobry wraz z wojskiem stosunkowo szybko przybył do Kijowa i ku zaskoczeniu Jarosława rozpoczął, bez odpoczynku, atak na miasto. Mimo zmęczenia marszem i trudności przy przeprawie przez Bug książę polski odniósł wielkie zwycięstwo i wkroczył do Kijowa. Tym samym zapewnił sobie i swoim wojom olbrzymie łupy, jeńców i chwałę zwycięzców. W drodze powrotnej przyłączył do swojego państwa Grody CzerwieńskieGrody CzerwieńskieGrody Czerwieńskie.

Z Kijowa polski władca uprowadził Przecławę, siostrę Jarosława Mądrego. Przebywała ona na dworze Bolesława Chrobrego do końca jego życia, obok prawowitej małżonki Ody.

Po opuszczeniu miasta przez wojów Bolesława Chrobrego w Kijowie na tronie ruskim zasiadł znowu Świętopełk. Jarosław jednak po kilku miesiącach ponownie pozbawił go władzy i uwięził razem z żoną. Córka Bolesława Chrobrego nie odzyskała już wolności.

Triumfalny wjazd do Kijowa Bolesława Chrobrego wykazał nie tylko siłę militarną jego państwa, ale też zdolności dowódcze władcy. Interwencja na Rusi wzmocniła dominującą pozycję polskiego władcy w Europie Środkowej, ale dała Rusinom w przyszłości pretekst do najazdów na ziemie polskie.

Siła legendy

To zdanie z Kroniki Galla Anonima zostało przez kolejnych kronikarzy wzbogacone o nowe szczegóły, dało tym samym początek legendzie o SzczerbcuSzczerbiecSzczerbcu, mieczu koronacyjnym królów polskich. Jego nazwa wiąże się z wydarzeniami z 1018 r., ponieważ miał on zostać wyszczerbiony, kiedy Chrobry uderzył nim w kijowską Złotą BramęZłota BramaZłotą Bramę. Historycy jednak ostrożnie datują jego powstanie, najwcześniej na stulecie później, czyli XII w. A miecz Bolesława Chrobrego nie mógł zostać uszkodzony w Kijowie, ponieważ budowa Złotej Bramy rozpoczęła się dopiero po opuszczeniu miasta przez wojska polskie.

RflPKipoLoG3s

Ilustracja przedstawia awers i rewers monety. Na awersie ptak w koronie i wokół napis polonie prinles, na rewersie krzyż i wokół napis polonik prinles.

Upragniona koronacja

R1QFu91meXUuu1

Fotografia przedstawia koronę królewską ozdobioną drogocennymi kamieniami, leżącą na aksamitnej poduszce. Korona ma formę zamkniętą, to znaczy, że jest rodzajem czapki o kulistym kształcie z amarantowego aksamitu, na której obrzeżu osadzona jest złota korona. Na czubku korony umieszczona jest kulka z krzyżykiem.

W 1024 r. zmarł Henryk II, cesarz niemiecki i niedawny przeciwnik Bolesława Chrobrego, posiadający na tyle duże wpływy w Rzymie, że był w stanie zapobiec koronacji księcia polskiego. Bolesław Chrobry nie zaangażował się w walki frakcyjne w czasie przygotowań do wyboru nowego władcy w Niemczech. Miał już 58 lat, bieżącą polityką państwa zarządzał syn Mieszko, szykowany na jego następcę. Sam Bolesław Chrobry rozpoczął intensywne działania w celu zdobycia przychylności papieża, ponieważ nie odważyłby się na koronację bez jego zgody. Nie wiadomo, jakie to były działania, ale ich skutek był pozytywny: Bolesław Chrobry uzyskał sankcję papieską. Nieznane są dokładna data i okoliczności, a nawet miejsce koronacji Chrobrego (historycy wskazują Gniezno lub Poznań). Znany jest natomiast rok: 1025. Kronikarze niemieccy odnotowali ten fakt, nie kwestionując legalności koronacji, ale byli oburzeni wykorzystaniem okoliczności bezkrólewia w Niemczech.

Wiekowy Bolesław Chrobry uzyskał koronę w ostatniej chwili, rządził bowiem jako król tylko dwa–trzy miesiące. Zmarł w czerwcu 1025 r. Władzę przejął jego syn Mieszko Lambert.

Ciekawostka

R1EI47YJRKzIj1

Fotografia przedstawia koronę królewską ozdobioną drogocennymi kamieniami, jabłko królewskie oraz berło leżące na aksamitnej poduszce. Korona ma formę zamkniętą, to znaczy, że jest rodzajem czapki o kulistym kształcie z amarantowego aksamitu, na której obrzeżu osadzona jest złota korona. Na czubku korony umieszczona jest kulka z krzyżykiem. Obok leży złota kula z krzyżykiem umieszczonym pionowo w centralnym miejscu na środku, zaraz za nią berło królewskie z rzeźbioną rękojeścią.

Polskie insygnia koronacyjne, regalia królów polskich

Są to symbole władzy, godności i stanu królewskiego królów polskich używane podczas ceremonii koronacyjnych, podczas których dochodziło do nałożenia polskiej korony koronacyjnej na głowę nowego króla Polski. W skład insygniów wchodzą: korona, jabłko, berło, miecz. Pierwsze znane z przekazów źródłowych insygnia, podkreślające prawo do starań o koronę królewską, otrzymał w roku 1000 na zjeździe gnieźnieńskim książę Bolesław I Chrobry od cesarza Ottona III.

Słownik

Słowa kluczowe

koronacja, wyprawa na Kijów, Grody Czerwieńskie, Bolesław Chrobry

Bibliografia

Barkowski R., Kijów 1918, Warszawa 2019.

Kienzler I., Piastowie od Mieszka do Kazimierza. Miłość i władza, Warszawa 2018.

Maciorowski M., Maciejewska B., Władcy Polski. Historia na nowo opowiedziana, Warszawa 2018.

Szczur S., Historia Polski. Średniowiecze, Warszawa 2013.

Urbańczyk P., Bolesław Chrobry – lew ryczący, Toruń 2017.

Urbańczyk P., Co się stało w 1018 roku?,, Poznań 1018.

Żylińska J., Piastówny i żony Piastów, Warszawa 2018.