Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Równanie wymierne
Definicja: Równanie wymierne

Jeżeli WxPx są wielomianami, Px nie jest wielomianem zerowym Px0 to równanie

WxPx=0

nazywamy równaniem wymiernym z jedną niewiadomą x.

Rozwiązać równanie wymiernerównanie wymiernerównanie wymierne to znaleźć miejsca zerowe wielomianu W ( x ) , które nie są miejscami zerowymi wielomianu P ( x ) .

Przed przystąpieniem do  rozwiązania równania wymiernego, należy określić jego dziedzinę.

Dziedziną równia wymiernego jest zbiór liczb rzeczywistych pomniejszony o zbiór pierwiastków wielomianu Px.

Pokażemy przykłady rozwiązań równań wymiernych, w których licznik jest zapisany w postaci iloczynowej, a mianownik jest jednomianem.

Jednomian
Definicja: Jednomian

Jednomianem nazywamy takie wyrażenie algebraiczne, które jest liczbą, literą lub iloczynem liczb i liter.

Przykład 1

Rozwiążemy równanie x+13-xx2=0.

Dziedziną równania jest 0.

Ułamek jest równy zero, jeżeli licznik ułamka jest równy zero.

x+13-x=0

x+1=0 lub 3-x=0

x=-1 lub x=3

-1D, 3D

Rozwiązaniem równania są liczby -1, 3.

Przykład 2

Rozwiążemy równanie x 2 2 x 4 x 2 = 0 .

Dziedziną równania jest 0.

x2-2x=0

xx-2=0

x=0 lub x=2

0D, 2D

Rozwiązaniem równania jest liczba 2.

Przykład 3

Rozwiążemy równanie 4 x 2 2 x 4 x = 1 2 .

Dziedziną równania jest 0.

W liczniku ułamka algebraicznego wyłączymy przed nawias jednomianjednomianjednomian 2x.

2 x ( 2 x 1 ) 4 x = 1 2

Wyrażenie z lewej strony równania skracamy przez 2x (x0).

2x-1-2=12

Mnożymy „na krzyż”.

2·2x-1=-2

2x-1=-1

2x=0

x=0

0D

Równanie nie posiada rozwiązania. Jest sprzeczne.

Przykład 4

Rozwiążemy równanie 2xx-122x2=x+1x.

Dziedziną równania jest 0.

Zapisujemy równanie w postaci równoważnej.

( x 1 ) 2 x = x + 1 x

Korzystamy z własności proporcji (mnożymy „na krzyż”).

x-12·x=xx+1

Dzielimy obie strony równania przez x (x0).

x-12=x+1

x2-2x+1=x+1

x2-3x=0

xx-3=0

x=0 lub x=3

0D, 3D

Rozwiązaniem równania jest liczba 3.

Przykład 5

Rozwiążemy równanie x + 1 x + x 2 1 x 2 = 1 .

Dziedziną równania jest 0.

Sprowadzimy lewą stronę równania do wspólnego mianownika.

xx+1+x2-1x2=1

x2+x+x2-1x2=1

2 x 2 + x 1 x 2 = 1   | x 2 , x0

2 x 2 + x 1 = x 2

x 2 + x 1 = 0

=1+4=5

=5

x 1 = 1 5 2

x2=-1+52

Równanie ma dwa rozwiązania 1 5 2 , -1+52.

Przykład 6

Rozwiążemy równanie x+1xx2=x+12.

Dziedziną równania jest 0.

Mnożymy „na krzyż”.

x+1·2x=x2x+1

x+1·2=xx+1

2·x+1-x2-x=0

Korzystamy z definicji wartości bezwzględnej.

  1. D: x+10

    x-1

    2·x+1-x2-x=0

    2x+2-x2-x=0

    -x2+x+2=0

    x2-x-2=0

    x-2x+1=0

    x=2 lub x=-1

    2D, -1D

  2. D: x+1<0

    x<-1

    -2·x+1-x2-x=0

    -2x-2-x2-x=0

    -x2-3x-2=0

    x2+3x+2=0

    x+1x+2=0

    x=-1 lub x=-2

    -1D, -2D

Równanie ma trzy rozwiązania -2, -1, 2.

Słownik

równanie wymierne
równanie wymierne

równanie WxPx=0 z jedną niewiadomą x, gdzie WxPx są wielomianami, Px nie jest wielomianem zerowym Px0

jednomian
jednomian

takie wyrażenie algebraiczne, które jest liczbą, literą lub iloczynem liczb i liter