Ilustracja przedstawia bramę miejską. Pod nią demonstruje tłum uzbrojonych mężczyzn. Ubrani w zbroje, hełmy, miecze. Przy samej posadzce leży przygnieciony mężczyzna, to Walerian. Scena ukazuje upokorzenie cesarza Waleriana przez Szapura. 1. Opis sytuacji wewnętrznej imperium rzymskiego po dojściu do władzy cesarzy wojskowych autorstwa greckiego historyka Herodiana Każdego niemal dnia można było widzieć ludzi, którzy wczoraj jeszcze byli bardzo bogaci, a dnia następnego żebrali o jałmużnę; tak wielka była chciwość tej tyranii uprawianej pod pozorem nieustannych wydatków pieniężnych na wojsko. […] Kiedy jednak Maksyminus największą część znakomitych domów wpędził w ubóstwo, uznał, że zdobyte na nich sumy są za małe i nieznaczne, tak że nie starczą na jego potrzeby, wobec czego dobrał się do majątku gmin. Jeśli były jakieś pieniądze publiczne, złożone na zapomogi lub żywienie ubogich obywateli, czy też przeznaczone na widowiska teatralne lub uroczystości, zabierał je dla siebie, podobnie jak i dary wotywne w świątyniach, posągi bogów i statuy herosów, a jeśli była jakaś ozdoba na budynkach publicznych lub coś pięknego w mieście z materiału, który mógł być użyty do wybicia pieniędzy, wszystko to kazał przetapiać.
_{Źródło: Herodian, Historia Cesarstwa Rzymskiego, tłum. L. Piotrowicz, ks. 7, rozdz. 3.}, 2. Opis postępów plemion germańskich w walkach z Rzymianami ok. połowy III w. autorstwa rzymskiego historyka Aureliusza Wiktora Goci bez przeszkód przeszli przez Trację i zajęli [ziemie] Macedończyków, Achajów oraz pogranicza Azji […] siły Alemannów [zajęły] wtedy Italię, natomiast plemiona Franków spustoszyły Galię, wzięły w posiadanie Hiszpanię, a część z nich, po ograbieniu i prawie całkowitym zniszczeniu miasta Tarrakończyków, na zdobytych w porę statkach przedostała się aż do Afryki; wtedy też utracono [tereny leżące] za Istrem, które pozyskał Trajan.
_{Źródło: Aureliusz Wiktor, O cezarach, tłum. P. Nehring, B. Bibik, ks. 33, rozdz. 3.}, 3. Fragment oficjalnego zaświadczenia z ok. 250 r. o dopełnieniu obowiązku złożenia ofiary ku czci tradycyjnych rzymskich bogów Do komisji poświadczającej składanie ofiar od Aurelii Charis ze wsi Theadelpheia. Żyjąc bogobojnie i paląc ofiary dla bogów spełniam obowiązek tak zawsze, jak i teraz — spełniłam libację [tj. uroczyste rozlanie cennego napoju, najczęściej wina] i dokonałam ofiary całopalnej w waszej obecności i wśród stojących na przedzie, a także skosztowałam mięsa ofiarnego, o czym wszystkim zaświadczam pisemnie przed wami. Obyście zawsze byli szczęśliwi! [pierwszy podpis] W [roku] pierwszym panowania Imperatora Cezara Gajusza Mesjusza Kwintusa Trajana Decjusza Piusa Feliksa Augusta, dnia 22. miesiąca Payni [drugi podpis] My, Aureliusz Serenos i Hermas widzieliśmy, że ona składała ofiarę [trzeci podpis] Ja, Hermas, poświadczyłem na piśmie.
_{Cyt. za: Karl Christ, Historia Cesarstwa Rzymskiego. Od Augusta do Konstantyna, Poznań–Gniezno 2016, s. 818.}, 4. Fragment trójjęzycznej inskrypcji stanowiącej relację z działań wojennych podjętych przez Szapura I, władcę Persji, przeciwko imperium rzymskiemu ok. 260 r. Podczas trzeciej kampanii wojskowej, kiedy zaatakowaliśmy Karry i Edessę i je oblegaliśmy, Walerian pomaszerował przeciwko nam. Jego siły wynosiły 70 tysięcy ludzi z Germanii, Recji, Noricum, Dacji, Pannonii, Mezji, Istrii, Hiszpanii, Afryki, Tracji, Bitynii, Azji, Pamfilii, Isaurii, Likaonii, Galacji, Licji, Cylicji, Kapadocji, Frygii, Syrii, Fenicji, Judei, Arabii, Mauretanii, Lidii, Osroene i Mezopotamii. Poza Karrami i Edessą stoczyliśmy wspaniałą bitwę z Walerianem. Naszymi własnymi rękami zrobiliśmy więźnia z Waleriana, a także z innych dowódców armii, z prefekta pretorium oraz senatorów. Wszystkich ich uwięziliśmy i deportowaliśmy do Persji. Syrię, Cylicję i Kapadocję spaliliśmy, zniszczyliśmy i splądrowaliśmy.
_{Cyt. za: Karl Christ, Historia Cesarstwa Rzymskiego. Od Augusta do Konstantyna, Poznań–Gniezno 2016, s. 825.}, 5. Fragment relacji z wydarzeń w egipskim regionie Oksyrynchos ok. 260 r. Aurelios Ptolemaios, zwany także Nemesianos, strateg nomu Oksyrynchos. Po spotkaniu urzędników i złożeniu przez nich skargi, że bankierzy zamknęli kantory wymiany i już dłużej nie chcą przyjmować świętej monety Augusta [tj. cesarza], zaistniała konieczność, aby przez edykt nakazać wszystkim, którzy posiadają kantory wymiany, żeby znów je otworzyli i przyjmowali wszystkie monety, oczywiście z wyjątkiem fałszywych i podrobionych, oraz rozmieniali je na drobniejsze; i nie tylko oni, lecz także wszyscy, którzy w jakikolwiek sposób zajmują się obrotem towarów , muszą wiedzieć, że w przypadku nieposłuszeństwa wobec tego edyktu poniosą karę, którą już wcześniej dla nich wyznaczył majestat władzy.
_{Cyt. za: Karl Christ, Historia Cesarstwa Rzymskiego. Od Augusta do Konstantyna, Poznań–Gniezno 2016, s. 866.}, 6. Fragment listu Zenobii, władczyni panującej nad wschodnią część cesarstwa rzymskiego, do cesarza Aureliana Zenobia, królowa Wschodu, pozdrawia Aureliana Augusta. Nikt prócz ciebie nie domagał się dotąd tego, czego żądasz w liście. Na wojnie można osiągnąć coś tylko męstwem. Chcesz, żebym się poddała, jakbyś nie wiedział, że królowa Kleopatra wolała umrzeć niż żyć obdarzona jakąśkolwiek godnością. Nie brak nam pomocniczych wojsk perskich, których się właśnie spodziewamy, po naszej stronie są Saraceni i Armeńczycy. Rozbójnicy syryjscy zwyciężyli twoje wojsko, Aurelianie, więc co będzie, jeśli zewsząd nadejdą spodziewane posiłki? Zaiste wyrzekniesz się dumy, z jaką teraz każesz mi się poddać, jakbyś był zwycięzcą całego świata.
_{Cyt. za: Boski Aurelian, w: Historycy Cesarstwa Rzymskiego. Żywoty cesarzy od Adriana do Numeriana, tłum. H. Szelest, oprac. H. Szelest, Warszawa 1966.}