Sprawdź się
Dopasuj definicje do pojęć.
rynek, na którym produkuje i sprzedaje produkt tylko jedno przedsiębiorstwo, system ekonomiczny dążący do zwiększenia sił i bogactwa państwa przez aktywne popieranie produkcji i handlu w celu zapewnienia dodatniego bilansu handlowego w obrotach zagranicznych, zgromadzenie kapitału niezbędnego do wielkich inwestycji na cele inne niż konsumpcja i powstanie rezerw siły roboczej, żadna definicja nie pasuje do tego pojęcia
| akumulacja pierwotna | |
| merkantylizm | |
| manufaktura | |
| monopol |
Zapoznaj się z mapą, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Zaznacz prawidłowe odpowiedzi.
- Konsekwencją odkryć geograficznych była zmiana szlaków handlowych i rozwój handlu między Europą a Nowym Światem.
- Jednymi z głównych państw zaangażowanych w rozwój handlu międzynarodowego były Hiszpania i Portugalia.
- W wymianie handlowej brały czynny udział miasta włoskie, dzięki swojemu położeniu geograficznemu.
- Europejczycy rozwijali handel przede wszystkim z plemionami indiańskimi zamieszkującymi wschodnie wybrzeża Ameryki.
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Rewolucja angielska, czyli wojna domowa w AngliiW 1651 r. parlament pod wpływem Cromwella wydał ustawę o żegludze morskiej tzw. Akt Nawigacyjny, w myśl którego można było przywrócić towary do Anglii tylko na statkach angielskich lub na statkach krajów, w których towary te zostały wyprodukowane. Ta ustawa wprost godziła w interesy Holendrów.
Oznaczało to wyłączenie pośrednictwa holenderskiego, co stanowiło poważny cios dla handlu i żeglugi morskiej Holendrów i bezpośrednią przyczynę wybuchu wojny angielsko‑holenderskiej. Wojna ta zakończyła się zwycięstwem Anglii. Holandia uznała niekorzystny dla siebie Akt Nawigacyjny i przewagę Anglii na morzu. Akt Nawigacyjny stworzył doskonałe warunki dla rozwoju angielskiej floty handlowej, która wkrótce uzyskała zdecydowaną przewagę nad holenderską.Źródło: Wojtek Duch, Rewolucja angielska, czyli wojna domowa w Anglii, 9.12.2009 r., dostępny w internecie: historia.org.pl [dostęp 5.01.2021 r.].
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Akty nawigacyjne spowodowały wzrost konkurencyjności handlu na rynku międzynarodowym. | □ | □ |
| Akty nawigacyjne były elementem merkantylnej polityki gospodarczej prowadzonej przez parlament angielski w czasie wojny domowej. | □ | □ |
| Na podstawie aktu nawigacyjnego kupcy angielscy zdobyli monopol na handel z angielskimi koloniami. | □ | □ |
| Dzięki aktom nawigacyjnym kupcy francuscy i holenderscy rozpoczęli szeroką wymianę handlową z Kanadą i Indiami. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Rapka: Kapitalizm powstał dzięki finansomZmiany w finansach, kontraktach i formach prowadzenia działalności mogą też być rozpatrywane jako ważny czynnik odpowiedzialny za wyrwanie się świata z odwiecznej nędzy — z tego prostego powodu, że w XVI wieku rozpoczął się widoczny rozwój rynków i innowacji finansowych oraz nowych, różnych form prawnych dla działalności gospodarczej — rewolucję przemysłową poprzedza rewolucja finansowa. Zmieniały się wtedy metody finansowania działalności, wzrosła rola kredytów obrotowych oraz weksli. Wtedy też zaczęto organizować przedsiębiorstwa w ramach nowych form prawnych oraz rozpowszechniła się opracowana we Włoszech rachunkowość.
Duża część innowacji w organizacji i finansach wywodzi się z Holandii oraz Anglii i wiąże się przede wszystkim z podejmowaniem inwestycji w przemysł czy handlowymi wyprawami morskimi, które były kosztowne, bardzo ryzykowne i długie. Jedną z najistotniejszych innowacji było powstanie spółki akcyjnej, która rozwijała się przede wszystkim w Holandii. W XVI w. kupcy zaczęli zakładać spółki w celu sfinansowania i zorganizowania wyprawy handlowej. Wtedy uformowała się i upowszechniła spółka akcyjna (joint‑stock company), spółka osobowa (partnership), czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Często te spółki były zawierane na czas pojedynczej wyprawy. Spółka akcyjna wywodzi się ze spółki regulowanej (regulated company).Źródło: Przemysław Rapka, Rapka: Kapitalizm powstał dzięki finansom, 14.08.2018 r., dostępny w internecie: mises.pl [dostęp 5.01.2021 r.].
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Rapka: Kapitalizm powstał dzięki finansomRozwój giełd był wyraźny już w XVI w. Giełda w Antwerpii (Antwerpia Bourse) zajmowała się obsługą rozliczeń oraz kontraktami terminowymi na towary, co już wtedy umożliwiało spekulację, jak i zabezpieczanie się przed ryzykiem. Organizowała też rynek wtórny dla instrumentów dłużnych, w tym długu publicznego Anglii, Portugalii oraz większych miast Niderlandów. Thomas Gresham, będąc pod wrażeniem giełdy w Antwerpii, postanowił założyć giełdę w Londynie (Royal Exchange). W 1530 r. została założona Giełda Amsterdamska (Amsterdam Bourse), która zajmowała się handlem kontraktami terminowymi, a także akcjami. Wolumen transakcji był znaczący aż do kryzysu po Tulipomanii z lat 1636‑1637.
Źródło: Przemysław Rapka, Rapka: Kapitalizm powstał dzięki finansom, 14.08.2018 r., dostępny w internecie: mises.pl [dostęp 5.01.2021 r.].
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Encyklopedia PWN: manufakturaManufaktury powstawały obok lub zamiast drobnych warsztatów rzemieślniczych i łączyły wytwórców jednej lub różnych specjalności. Dzieliły się na rozproszone – w postaci małych warsztatów podlegających jednemu kierownictwu (zbliżone do systemu nakładczego) oraz scentralizowane – skupiające robotników w jednym miejscu. Najwcześniej pojawiły się manufaktury włókiennicze – w XIII–XIV w. we Flandrii (Gandawa, Brugia, Ypres) i we Włoszech (głównie Siena, Florencja), w XV w. w południowych Niemczech, wkrótce potem we Francji i Anglii. Z przemysłu tkackiego system manufaktur przenosił się stopniowo na inne gałęzie produkcji, zwłaszcza metalurgię (gdzie wprowadzanie wielkich pieców stwarzało konieczność kooperacji znacznej liczby robotników), przemysł metalowy i wyrobów luksusowych. W XVII i XVIII w. produkcja manufakturowa objęła kolejne przemysły, lecz nigdzie nie wyparła całkowicie rzemiosła.
Źródło: Encyklopedia PWN: manufaktura, dostępny w internecie: encyklopedia.pwn.pl [dostęp 5.01.2021 r.].
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Produkcja manufakturowa odbywała się zawsze w jednym miejscu a pracownicy podlegali jednemu kierownikowi. | □ | □ |
| W końcu XVII w. rozwój produkcji manufakturowej doprowadził do zamknięcia wszystkich warsztatów rzemieślniczych. | □ | □ |
| Manufaktury włókiennicze rozwijały się przede wszystkim na terenie Niderlandów i były konkurencją dla produkcji angielskiej. | □ | □ |
| System manufakturowy w kolejnym etapie rozwoju pracy nakładczej został rozciągnięty na produkcję metalurgiczną. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Dominacja potęg morskich: Szlaki handlowe, kapitał, bankowość i cykle hegemoniczneWedług Immanuela Wallersteina jedynie trzy państwa osiągnęły status hegemona, tj. Zjednoczone Prowincje Niderlandów, Imperium Brytyjskie oraz Stany Zjednoczone. Autor poddaje jednak krytyce ten podział, ponieważ w tej klasyfikacji również należy uwzględnić Imperium Hiszpańskie. Hegemonia tworzy stabilny system ładu międzynarodowego, w którym kapitalistyczne przedsiębiorstwa, a zwłaszcza gałęzie gospodarcze funkcjonujące w strukturze quasi-monopolistycznego podziału rynku dobrze się rozwijają. Hegemonia wydaje się gwarantować porządek dzięki rządom prawa oraz kreowaniu przewidywalnej solidnej przyszłości dla wszystkich, i z tego powodu jest popularna wśród większości społeczeństwa. Integracja różnych terytoriów wokół jednego ośrodka władzy, który narzuca innym swój interes, wolę oraz zasady, jest kwintesencją polityki imperialnej. Status hegemonicznego mocarstwa jest osiągany dzięki potędze gospodarczej, co w konsekwencji zapewnia dominację polityczną oraz elastyczne możliwości reagowania militarnego w krytycznych momentach.
Źródło: Dominacja potęg morskich: Szlaki handlowe, kapitał, bankowość i cykle hegemoniczne, 29.03.2020 r., dostępny w internecie: historycznyambasador.com [dostęp 5.01.2021 r.].