Sprawdź się
Przeanalizuj poniższe stwierdzenia i wskaż, które są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Do wybuchu II wojny światowej we wszystkich krajach europejskich i w wielu pozaeuropejskich kobiety uzyskały prawo wybierania swoich przedstawicieli do parlamentów i bycia wybieranymi do struktur władzy. | □ | □ |
| Najpopularniejszym środkiem transportu w okresie dwudziestolecia międzywojennego była nadal kolej. | □ | □ |
| W okresie dwudziestolecia międzywojennego głównym i powszechnie dostępnym kanałem przekazu informacji i rozrywki stało się radio. | □ | □ |
| W latach 20. w zakresie rozwoju nowego typu kultury masowej i technologii przodowały przede wszystkim Stany Zjednoczone. Większość wynalazków najpierw tam znalazła szerokie zastosowanie, a dopiero później upowszechniały się one w Europie. | □ | □ |
Spośród podanych ilustracji wskaż tę, która prezentuje modę dwudziestolecia międzywojennego.
Zapoznaj się z podanymi definicjami różnych typów kultur i wybierz tę, która charakteryzuje typ kultury istniejący w dwudziestoleciu międzywojennym. Uzasadnij swój wybór.
- Typ kultury przeciwstawny kulturze dominującej w danym społeczeństwie czy społeczności. Powstaje zawsze w opozycji do kultury oficjalnej, popularnej, skomercjalizowanej, propagowanej przez oficjalne media […]. [N]ie walczy [ona] z tradycyjną kulturą, a jej znaczeniem jest przede wszystkim odmienne spojrzenie na sztukę, muzykę, medycynę, a nawet sposób odżywiania, ale również inne dziedziny życia; […] jej przedstawiciele wybierają raczej wyizolowanie się od społeczności, stworzenie własnych wzorców i norm.
- Zjawisko kulturowe mające miejsce w społecznościach osadniczych, najczęściej o zajęciu rolniczym, wykorzystujących prymitywne narzędzia pracy, odizolowanych od wpływów kultury wysokorozwiniętej, wykazujących się małą ruchliwością przestrzenną i z reguły patriarchalnym systemem rodziny. […] charakteryzują się anonimowością wytworów i ponadprzeciętnym wpływem na potęgę autorytetów (zazwyczaj są to przodkowie). Dużą rolę w [jej] rozwoju […] odgrywa […] religia, za pomocą [której] członkowie społeczności wyjaśniają niezrozumiałe dla nich zjawiska.
- Najważniejsza część kultury symbolicznej danego społeczeństwa. Korzysta z zasobów kultury narodowej i stanowi podstawę przekazu tradycji oraz dorobku społeczeństwa. Tworzą ją należące do inteligencji elity twórcze, składające się z osób, które nabywają kompetencje zarówno tworzenia, jak i odbioru sztuk drogą kształcenia się. […] Przekazują ją szkoły, teatry, galerie sztuki, biblioteki, sale koncertowe. Składają się na nią treści formułowane w różnych kodach i przekazywane za pomocą różnych mediów – wymaga szerokich kompetencji kulturowych odbiorcy.
- Charakterystyczny typ kultury powszechnie dostępny i praktykowany (faworyzowany, lubiany) przez „masy”, „lud”, czyli liczne i szerokie rzesze ludzi, przy tym zasadniczo jest to pojęcie zawężone do obszaru kultury symbolicznej, szczególnie tej związanej z działalnością intelektualną, artystyczną […], zabawowo-rozrywkową […].
W kilku krajach europejskich prowadzone są obecnie intensywne badania nad […]. Badania te są niezwykle kosztowne, nic więc dziwnego, że pozwolić sobie na nie mogą tylko kraje, posiadające wielomilionowe rzesze słuchaczy radiowych. […] Polskie Radio, które jest w posiadaniu koncesji Ministerstwa Poczt i Telegrafów na budowanie i użytkowanie urządzeń radiowych, nie może sobie pozwolić na luksus pionierskiej pracy w dziedzinie […] i musi czekać na udoskonalenie tego wynalazku. Pewne jednak wstępne prace w dziedzinie […] są w Polsce przewidziane. W roku bieżącym Polskie Radio przewidziało już w budżecie pewne sumy […].
Źródło: „Gazeta Polska”, R. 8, nr 132 z 12 maja 1936 r., s. 9.
Zapoznaj się z fragmentami biografii dwóch gwiazd kina niemego: Apolonii Chałupiec (pseudonim artystyczny: Pola Negri) oraz Charliego Chaplina. Następnie wyjaśnij, dlaczego Hollywood w okresie dwudziestolecia międzywojennego nazywano „fabryką snów”.
Apolonia Chałupiec
Apolonia Chałupiec urodziła się w Lipnie na ziemi dobrzyńskiej, w rodzinie drobnomieszczańskiej. Jej ojciec, z pochodzenia Słowak, Jerzy Chalupec (1871–1920), był drobnym rzemieślnikiem a matka – Polka, Eleonora z Kiełczewskich (1861–1954) – prowadziła dom. Gdy Pola była małym dzieckiem, ojca aresztowały rosyjskie władze i zesłały na Sybir. Odtąd wychowywała ją tylko matka, z którą przeprowadziła się w 1902 do Warszawy. W Warszawie matka prowadziła sklep, pracowała też jako pomoc domowa. Na wakacje przyjeżdżały jednak stale do dziadków od strony matki, do Brdowa. Matka, zauważywszy uzdolnienia aktorskie córki, wspierała jej ambicje i rozwój w tym kierunku, posyłając ją na lekcje tańca i gry aktorskiej.[…]
Przed I wojną światową zachorowała na gruźlicę. Leczyła się w Zakopanem. […] Debiutowała w filmie Niewolnica zmysłów w 1914 roku. Wystąpiła także w innych polskich filmach: Żona, Studenci, Bestia (inny tytuł: Kochanka apasza), w cyklu Tajemnice Warszawy (Arabella, Pokój nr 13, Jego ostatni czyn). […]
W 1917 wyjechała do Berlina, gdzie występowała u Maxa Reinhardta. Kontakt z reżyserem Ernstem Lubitschem okazał się przełomowy dla kariery Poli Negri […]. W 1923 przybyła do Hollywood i wystąpiła w filmach: Hiszpańska tancerka, Cesarzowa (wysoko oceniana przez krytykę za rolę carycy Katarzyny), Hotel Imperial, Miłość aktorki i wielu innych. Była rywalką innej ciemnowłosej divy Glorii Swanson.
W Stanach Zjednoczonych została gwiazdą kina niemego i symbolem seksu […].
Cytat za: artykuł Pola Negri, dostępny online: pl.wikipedia.org.
Charlie Chaplin
[Chaplin] urodził się w Walworth w Londynie, w Anglii. Jego ojcem był Charles Chaplin, a matką Hannah Harriette Hill […].Rodzice rozwiedli się niedługo po narodzinach Charliego, który odtąd pozostawał pod opieką matki. Żyli w bardzo trudnych warunkach, przeprowadzając się do coraz mniejszych pokoi. W 1896 roku matce Charliego Chaplina nie udało się znaleźć pracy i oboje trafili do przytułku. Następnie Charlie i jego starszy brat Sydney z powodu trudnej sytuacji materialnej zmuszeni zostali do podjęcia pracy w warsztacie samochodowym w Lambeth. Po paru tygodniach obaj przeniesieni zostali do Hanwell School for Orphans and Destitute Children (Szkoła Hanwell dla Sierot i Biednych Dzieci). Charlie i jego brat Sydney mieszkali przez pewien okres z żoną ojca i ich synkiem, jednak byli tam źle traktowani (często macocha nie wpuszczała ich na noc do domu) i wrócili do przytułku. Kiedy Sydney opuścił przytułek, podjął pracę trębacza na statku wycieczkowym. Po powrocie zajął się Charliem, który od dłuższego czasu radził sobie sam. Ojciec zmarł z powodu alkoholizmu, kiedy Charlie miał 12 lat, a matka przeszła załamanie nerwowe i wkrótce została umieszczona w szpitalu psychiatrycznym. Zmarła w 1928 roku.
Charlie pierwszy raz wystąpił na scenie, mając lat 5, w musicalu w 1894 roku. Tego wieczoru występowała jego matka, a on czekał na nią za kurtyną. Kiedy schorowanej matce głos odmówił posłuszeństwa i została zmuszona do przerwania występu, dyrektor teatru wypchnął na scenę Charliego. Wtedy chłopiec zaczął naśladować matkę, która nauczyła go śpiewać i grać na scenie. Jako dziecko Chaplin często tygodniami pozostawał w łóżku z powodu poważnej choroby, a nocą jego matka siadywała przy nim i odgrywała sceny tego, co działo się za oknem.
Cytat za: artykuł Charlie Chaplin, dostępny online: pl.wikipedia.org.
Jednym z najważniejszych osiągnięć okresu międzywojennego była emancypacja kobiet. Dążenia do nadania kobietom pełni praw rozpoczęły się już w drugiej połowie XIX w. za sprawą ruchu sufrażystek. Poniższa ilustracja przedstawia kobietę przemawiającą z trybuny parlamentu. Określ, czy rycina ta jest wyrazem poparcia dla dążeń kobiet do otrzymania praw politycznych i większego udziału w życiu politycznym, czy wyrazem sprzeciwu.
Przyjrzyj się kadrowi z filmu w reżyserii Leni Riefenstahl oraz plakatowi promującemu film w reżyserii Siergieja Eisensteina. Jaka rola filmu została podkreślona w podanych przykładach? Uzasadnij odpowiedź, podając po dwa argumenty.
Zapoznaj się z opisem kadru z filmu w reżyserii Leni Riefenstahl oraz plakatowi promującemu film w reżyserii Siergieja Eisensteina. Jaka rola filmu została podkreślona w podanych przykładach? Uzasadnij odpowiedź, podając po dwa argumenty.
Zapoznaj się z fragmentem tekstu autorstwa José Ortegi y Gasseta pt.Bunt mas i inne pisma socjologiczne. W odpowiedzi na wymienione przez autora zagrożenia, jakie niesie ze sobą kultura masowa, napisz trzy, cztery zdania polemiki.
Bunt mas i inne pisma socjologiczneDla chwili obecnej charakterystyczne jest to, że umysły przeciętne i banalne, wiedząc o swojej przeciętności i banalności, mają czelność domagać się prawa do bycia przeciętnym i banalnym i do narzucania tych cech wszystkim innym. W Ameryce Północnej powiada się: być innym to być nieprzyzwoitym. Masa miażdży na swej drodze wszystko, co jest inne, indywidualne, szczególne i wybrane. Kto nie jest taki sam jak wszyscy, kto nie myśli tak samo jak wszyscy, naraża się na ryzyko eliminacji. Oczywiście „wszyscy” to wcale nie wszyscy. Normalnie rzecz biorąc, „wszyscy” to całość, na którą składają się masy i wyróżniające się pewnymi szczególnymi cechami mniejszości. Człowiek jest intelektualnie masowy, gdy postawiony wobec jakiegoś problemu, zadowala się tymi myślami, które na ten temat przyjdą mu akurat do głowy. Człowiekiem wybitnym jest natomiast ten, co nie zadowala się tym, co mu od razu, bez uprzedniego wysiłku, przyjdzie go głowy, lecz za godne siebie uznaje jedynie to, co go jeszcze przewyższa, a czego poznanie i zrozumienie wymaga zdwojonego wysiłku.
Źródło: José Ortega y Gasset, Bunt mas i inne pisma socjologiczne, tłum. P. Niklewicz, Warszawa 1982, s. 4.