Sprawdź się
Jedną z zasad, na których chadecja konstruuje swój program, jest zasada pomocniczości. W jej myśl społeczność wyższego rzędu nie powinna ingerować w wewnętrzne sprawy społeczności niższego rzędu, pozbawiając ją kompetencji – każdy szczebel władzy powinien realizować tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy. Dopasuj szczebel do kwestii, jaka powinna być na danym poziomie rozstrzygnięta.
ochrona zabytków, polityka handlowa, polityka zagraniczna, transport lokalny (dojazdy do pracy, szkoły), organizacja ruchu drogowego, ochrona morskich zasobów biologicznych, polityka monetarna w krajach, które przyjęły walutę euro, rozwiązanie kwestii zamkniętego przez dewelopera dojścia do lasu
| lokalna społeczność (wspólnota właścicieli, sołectwo) | |
| gmina | |
| województwo | |
| państwo | |
| Unia Europejska |
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj zadanie.
Katechizm Kościoła katolickiego(…) Zbyt daleko posunięta interwencja państwa może zagrażać osobistej wolności i inicjatywie. (…) Bóg nie chciał zatrzymać dla samego siebie sprawowania wszelkich władz. Każdemu stworzeniu powierza zadania, które jest ono zdolne wypełniać stosownie do zdolności swojej natury. Ten sposób rządzenia powinien być naśladowany w życiu społecznym. Postępowanie Boga w rządzeniu światem, świadczące o ogromnym szacunku dla wolności ludzkiej, powinno być natchnieniem dla mądrości tych, którzy rządzą wspólnotami ludzkimi (…). Zasada pomocniczości jest przeciwna wszelkim formom kolektywizmu. Wyznacza ona granice interwencji państwa. Zmierza do zharmonizowania relacji między jednostkami i społecznościami. Dąży do ustanowienia prawdziwego porządku międzynarodowego.
Źródło: Katechizm Kościoła katolickiego, 1994 r., dostępny w internecie: katechizm.opoka.org.pl [dostęp 2.07.2020 r.].
Zaznacz wskazane przez siebie odpowiedzi.
- sprzeciw wobec rewolucji jako metody zmiany władzy
- podkreślanie roli rodziny
- stosowanie reguły pomocniczości (subsydiarności)
- wypośrodkowanie pomiędzy kapitalizmem i socjalizmem (społeczna gospodarka rynkowa)
- poszanowanie życia i godności osoby ludzkiej
- podkreślanie wartości wolności i wolnej woli człowieka
- koncepcja dobra wspólnego i zasada solidaryzmu
Zapoznaj się z tabelą, a następnie wykonaj zadanie.
Kadencje Sejmu | Wyniki PsChD w wyborach do sejmu | Wyniki PsChD w wyborach do senatu |
|---|---|---|
Sejm Ustawodawczy 1919–1922 | – | – |
Sejm I Kadencji 1922–1927 | 44 (10%) | 7 (6%) |
Sejm II Kadencji 1928–1930 | 16 (3,6%) | 6 (5,4%) |
Sejm III Kadencji 1930–1935 | 15 (3,4%) | 6 (5,5%) (do senatu startowała razem z Narodową Partią Robotniczą) |
Sejm IV Kadencji 1935–1938 | Partia bojkotuje wybory | |
Sejm V Kadencji 1938–1939 | ||
Indeks górny Źródło: oprac. na podst.: Andrzej Ajnenkiel, Sejmy i konstytucje w Polsce 1918–1939, s. 131; Konstanty Turowski, Historia ruchu chrześcijańsko‑demokratycznego w Polsce, s. 237, 285, 338, 352, 364. Indeks górny koniecŹródło: oprac. na podst.: Andrzej Ajnenkiel, Sejmy i konstytucje w Polsce 1918–1939, s. 131; Konstanty Turowski, Historia ruchu chrześcijańsko‑demokratycznego w Polsce, s. 237, 285, 338, 352, 364.
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| W Sejmie RP I kadencji zasiadało więcej posłów chadeckich niż we wszystkich innych kadencjach razem wziętych. | □ | □ |
| PSChD z reguły uzyskiwało lepsze wyniki w wyborach do sejmu niż do senatu. | □ | □ |
| Przy obecnie obowiązującej ordynacji w wyborach do parlamentu PSChD nie otrzymałoby mandatów w latach 1928–1935. | □ | □ |
Zaznacz na osi czasu lata powstania organizacji chadeckich.
Połącz wydarzenia z datami
1908,
1906,
1918,
1937,
1919,
1917,
1920
| Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich w Królestwie Polskim | |
| Stronnictwo Chrześcijańsko-Socjalne | |
| Narodowe Stronnictwo Robotników | |
| Chrześcijańsko-Narodowe Stronnictwo Robotnicze | |
| Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji | |
| Chrześcijańsko-Narodowe Stronnictwo Pracy | |
| Stronnictwo Pracy |
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Rerum novarumCzęść I. 4
Aby naprawić złe, socjaliści podburzają ubogich przeciw bogatym i twierdzą, że znieść trzeba wszelkie, prywatne posiadanie, a ustanowić własność wspólną, której zarząd winni objąć przedstawiciele gmin lub naczelnicy państwa. Sądzą oni, że przez takie przeniesienie własności z jednostek na ogół zaradzić potrafią niedomaganiom społecznym, byleby dochody i korzyści równomiernie rozdzielono między członków społeczeństwa. Zamiar ten jednakże nie jest odpowiedni do rozwiązania tego sporu; owszem:
A) szkodzi on samym klasom pracującym;
B) jest też bardzo niesprawiedliwy, gdyż gwałci prawa prawnych właścicieli;
C) wreszcie sprzeciwia się porządkowi państwowemu, a nawet grozi państwom zupełnym rozprzężeniem.
Źródło: Leon XIII, Rerum novarum, 1891 r., dostępny w internecie: frydek.pl [dostęp 1.07.2020 r.].
Zaznacz odpowiedzi najbliższe twojej.
- likwidacja prywatnej własności
- zwiększenie roli państwa w zakresie polityki społecznej
- zasada solidarności społecznej
- rewolucyjne dochodzenie do zmian społecznych
Zapoznaj się z notatką prasową z 1929 r. na temat Wojciecha Korfantego. Następnie wykonaj zadanie.
Śląska Chadecja ma dość KorfantegoZ Katowic donoszą: Klub poselski chrz.-dem. rozesłał następujący komunikat: „Klub poselski Pol. Str. Ch.-Dem. w Katowicach obradował nad sytuacją, jaka się wytworzyła w sejmie śląskim po przemówieniu posła Szuścika, który posłowi Korfantemu zarzucił, że p. Korfanty pobierał miesięczny haracz od inżynierów i dyrektorów Polaków na Śląsku, którym dopomógł do uzyskania stanowiska w wielkim przemyśle. Pomimo wezwania posła Szuścika p. Korfanty nie zdecydował się na wezwanie go przed sąd marszałkowski.
Wobec tego klub Pol. Str. Ch.-Dem. postanowił (wobec tego, że p. Szuścik jest hospitantem klubu): 1) zawiadomić o postawionych zarzutach marszałka Sejmu Rzeczypospolitej, którego p. Korfanty jest również członkiem – przesyłając mu równocześnie stenogramy. 2) Wydać w tej sprawie komunikat do prasy z uwagi, że p. Szuścik zarzuty swe podtrzymuje i gotów je udowodnić”.
Źródło: Śląska Chadecja ma dość Korfantego, ok. 1929 r., dostępny w internecie: sbc.org.pl [dostęp 1.07.2020 r.].
Zaznacz odpowiedź najbliższą twojej.
- podkreślanie roli rodziny
- stosowanie reguły pomocniczości (subsydiarności)
- poszanowanie życia i godności osoby ludzkiej
- podkreślanie wartości wolności i wolnej woli człowieka
- koncepcja dobra wspólnego i zasada solidaryzmu
- wypośrodkowanie pomiędzy kapitalizmem i socjalizmem (społeczna gospodarka rynkowa)
Porównaj wyniki wyborów Chrześcijańskiej Demokracji oraz mapę przedstawiającą skład wyznaniowy II RP. Następnie wykonaj zadanie.
Źródło I
Źródło II
Zaznacz odpowiedzi najbliższe swoim.
- Nie zachodzi korelacja między wyznawanym wyznaniem a poparciem stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji.
- Zachodzi korelacja między wyznawanym wyznaniem a poparciem stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji.
- Osoby o wyznaniu prawosławnym nie głosowały w tych wyborach na chadecję.
- Osoby o wyznaniu prawosławnym głosowały w tych wyborach na chadecję.
- Większe poparcie chadecja miała na terenach, w których przeważało wyznanie grekokatolickie nad rzymskokatolickim.
- Większe poparcie chadecja miała na terenach, w których przeważało wyznanie rzymskokatolickie nad grekokatolickim.
