Sprawdź się
Jakie dzikie rośliny i zwierzęta udomowił człowiek jako pierwsze? Zaznacz poprawne odpowiedzi.
Rośliny
- jęczmień
- proso
- pszenica
- ryż
- soczewica
- ziemniaki
Zwierzęta
- kaczki
- kozy
- krowy
- owce
- świnie
Nad jakimi rzekami rozwinęły się pierwsze cywilizacje?
- Amazonka
- Eufrat
- Huang He
- Indus
- Missisipi
- Nil
- Tygrys
Powstanie pierwszych cywilizacji stało się możliwe, gdy człowiek:
- nauczył się krzesać ogień
- nauczył się rolnictwa i hodowli
- opuścił Afrykę
- osiadł na stałe w jednym miejscu
Uzupełnij tekst:
terenie, epoce, techniczne i kulturowe, dziedzictwo, poziom rozwoju, materialny i duchowy
Przez pojęcie “cywilizacja” rozumiemy .............................................., jaki osiągnęło społeczeństwo żyjące na danym .............................................. w danej ............................................... Chodzi tu przede wszystkim o osiągnięcia ............................................... Odzwierciedlają one rozwój .............................................. określonego społeczeństwa oraz stanowią jego .............................................. i wkład w rozwój ludzkości.
Przyporządkuj do siebie cywilizację i region, w którym powstała.
Mezopotamia (Bliski Wschód, Azja południowo-zachodnia), Afryka północna, Azja południowa, Azja wschodnia
| cywilizacja starożytnego Sumeru | |
| cywilizacja starożytnego Egiptu | |
| cywilizacja starożytnych Chin | |
| cywilizacja indyjska (doliny Indusu) |
Przyjrzyj się dwóm poniższym ilustracjom. Przyporządkuj do nich odpowiednie informacje.
Źródło 1
Źródło 2
powstało ok. 6700–5650 lat p.n.e., liczba ludności: do 10 tys., powstało ok. 8 tys. lat p.n.e., liczba ludności: poniżej 2 tys., Jerycho, posiadało ulice, Çatalhöyük, brak muru wokół miasta, miasto otoczone murem, brak ulic
| Źródło 1 | |
|---|---|
| Źródło 2 |
Przenieś opisy poszczególnych cywilizacji do odpowiedniego okna.
przyjęła jednolity kształt dzięki rządom dynastii Szang, powstała ok. 3100 lat p.n.e. nad Nilem, powstała ok. 3500 tys. lat p.n.e. w dolinie Eufratu i Tygrysu, jej podstawy stworzyło ok. 12 miast-państw, powstała od ok. 2500 r. p.n.e. nad rzeką Huang He, obejmowała kilka dużych miast i blisko 70 osiedli, rozwinęła się wzdłuż Nilu, powstała niecałe 3 tys. lat p.n.e. i objęła duży obszar ok. 1300 km kw.
| cywilizacja starożytnego Sumeru | |
|---|---|
| cywilizacja starożytnego Egiptu | |
| cywilizacja indyjska (doliny Indusu) | |
| cywilizacja starożytnych Chin |
Przeczytaj fragment artykułu popularnonaukowego i wskaż dodatkowe następstwa osiedlenia się człowieka, rozwoju rolnictwa oraz powstawania pierwszych cywilizacji.
Rewolucja neolitycznaWraz z zasianymi polami i udomowionymi zwierzętami pojawili się nowi bogowie, a nadwyżki jedzenia pozwoliły na rozwój ośrodków miejskich, bogacenie się elit i warstw rządzących. Zintensyfikowała się wymiana handlowa, pojawiły się potrzeby szybszej komunikacji i przekazywania na odległość informacji. Rolnictwo zmieniło ludzi, również pod względem fizycznym. Ograniczający intensywną aktywność fizyczną nowy styl życia sprawił, że kości rolników stały się bardziej podatne na złamania, bo zmniejszyła się gęstość istoty gąbczastej. Nowa, oparta na roślinach i mleku dieta spowodowała też zmiany w ludzkim DNA. Ponieważ hodowcy pili dużo mleka, pojawiła się niewystępująca wcześniej mutacja genu pozwalająca dorosłym produkować enzym rozkładający obecną w mleku laktozę. Dieta wpłynęła na rozjaśnienie karnacji (nie dostarczała bowiem wystarczająco dużo witaminy D, więc wzrosła rola produkcji tej witaminy przez organizm, co zależy od słońca, którego na północy było niewiele). Genetycy zauważyli, że w DNA człowieka po pojawieniu się rolnictwa zmianom uległy też geny wzrostu, metabolizmu kwasów tłuszczowych oraz zwiększyło się ryzyko niektórych chorób, m.in. celiakii (niewłaściwej reakcji układu immunologicznego na białka zbóż). Ponieważ jednak rolnicy żyli w większych grupach, stali się bardziej odporni na choroby zakaźne, np. gruźlicę.
Źródło: Agnieszka Krzemińska, Rewolucja neolityczna, „Polityka” 2016, nr 2 (2).