Konrad Wojciechowski O idealnej demokracji

Poliarchia [wg R.A. Dahla] nie ma jednak na celu zagwarantowania realizacji woli większości – nie sposób zaspokoić wszystkich interesów każdej jednostki. Zamierza natomiast zapobiegać przejmowaniu władzy przez wąskie grupy. Optuje za stworzeniem inkluzyjnego społeczeństwa obywatelskiego, które ma być ufundowane w oparciu o istnienie i przestrzeganie demokratycznych zasad, tj.: wolne wybory, wolność stowarzyszania się, swoboda w wyrażaniu własnych poglądów politycznych. Poliarchia stwarza przede wszystkim poczucie dostępności. Obywatele nie są wyalienowani z przestrzeni publicznej. Mogą zakładać partie polityczne, ubiegać się o zajmowanie urzędów oraz korzystać z dobrodziejstw wiedzy i nauki, zwolnionych od propagandowego balastu totalitarnej nowomowy. Równy dostęp do alternatywnych źródeł informacji daje obywatelom szansę partycypacji w życiu społeczno‑politycznym.

konrad Źródło: Konrad Wojciechowski, O idealnej demokracji, 4.05.2009 r., dostępny w internecie: publicystyka.ngo.pl [dostęp 25.03.2020 r.].

Konstytucja Federacji Rosyjskiej

Artykuł 111

1. Przewodniczącego Rządu Federacji Rosyjskiej powołuje Prezydent Federacji Rosyjskiej za zgodą Dumy Państwowej.

2. Wniosek w sprawie kandydata na Przewodniczącego Rządu Federacji Rosyjskiej przedkładany jest nie później niż w ciągu dwóch tygodni od chwili objęcia urzędu przez nowo wybranego Prezydenta Federacji Rosyjskiej lub od chwili dymisji Rządu Federacji Rosyjskiej albo w ciągu tygodnia od dnia odrzucenia kandydatury przez Dumę Państwową.

3. Duma Państwowa rozpatruje przedstawioną przez Prezydenta Federacji Rosyjskiej kandydaturę na Przewodniczącego Rady Ministrów w ciągu tygodnia od dnia przedłożenia wniosku w sprawie kandydatury.

4. Po trzykrotnym odrzuceniu przez Dumę Państwową przedstawionych kandydatur na stanowisko Przewodniczącego Rządu Federacji Rosyjskiej Prezydent Federacji Rosyjskiej powołuje Przewodniczącego Rządu Federacji Rosyjskiej, rozwiązuje Dumę Państwową i zarządza nowe wybory. (…)

Artykuł 117

1. Rząd Federacji Rosyjskiej może podać się do dymisji, którą przyjmuje lub której nie przyjmuje Prezydent Federacji Rosyjskiej.

2. Prezydent Federacji Rosyjskiej może zdymisjonować Rząd Federacji Rosyjskiej.

3. Duma Państwowa może wyrazić Rządowi Federacji Rosyjskiej wotum nieufności. Uchwała o wyrażeniu wotum nieufności dla Rządu Federacji Rosyjskiej podejmowana jest większością głosów ogólnej liczby deputowanych do Dumy Państwowej. Po wyrażeniu przez Dumę Państwową wotum nieufności dla Rządu Federacji Rosyjskiej Prezydent Federacji Rosyjskiej ma prawo zdymisjonować Rząd Federacji Rosyjskiej lub nie zgodzić się z decyzją Dumy Państwowej. W przypadku gdy Duma Państwowa w ciągu trzech miesięcy powtórnie wyrazi wotum nieufności Rządowi Federacji Rosyjskiej, Prezydent Federacji Rosyjskiej dymisjonuje Rząd Federacji Rosyjskiej albo rozwiązuje Dumę Państwową.

rosja Źródło: Konstytucja Federacji Rosyjskiej, tłum. Andrzej Kubik, dostępny w internecie: gdansk.mid.ru [dostęp 18.05.2020 r.].

Aleksandra Soboń-Smyk Raport Freedom House: nowe metody działania reżimów niedemokratycznych

W dzisiejszym świecie autorytarne władze zdają sobie sprawę, że niemożliwa jest całkowita kontrola informacji i ekonomii. Nie jest ona jednak wcale im potrzebna. Dziś reżimy stosują bardziej subtelne środki przymusu. Dyskurs publiczny jest sterowany, a nie całkowicie ograniczany, obywatele cieszą się niektórymi swobodami, jak możliwość podróży czy dostęp do dóbr konsumenckich, nie ma gospodarki centralnie sterowanej, choć większość dużych przedsiębiorstw jest pod kontrolą państwa. W czasach zimnej wojny natura reżimów niedemokratycznych była bardziej oczywista, dziś, gdy te reżimy są członkami organizacji międzynarodowych i ważnymi graczami globalnej ekonomii, stosunek do nich stanowi dla państw demokratycznych większe wyzwanie. W XXI wieku niemożliwa jest całkowita izolacja, a reżimom ze względu na interesy ekonomiczne zależy na związkach ze Stanami Zjednoczonymi i ich sojusznikami, choć chcą je ustalać na swoich warunkach. Siła krajów demokratycznych leży w tym, że ich systemy są otwarte i oparte na wartościach. System międzynarodowy oparty na przestrzeganiu praw człowieka i rządach prawa jest o wiele bardziej pożądany niż to, co reprezentują reżimy autorytarne. Dlatego obrona i aktywne promowanie tych wartości, które odróżniają państwa demokratyczne od reżimów, są niezbędne i leżą w dobrze pojętym interesie naszej części świata.

aleksandra Źródło: Aleksandra Soboń-Smyk, Raport Freedom House: nowe metody działania reżimów niedemokratycznych, 27.11.2009 r., dostępny w internecie: publicystyka.ngo.pl [dostęp 25.03.2020 r.].

Rafał Klepka Autorytaryzm

Pierwszą cechą konstytuującą autorytaryzm jest ograniczony pluralizm, który uwypukla jego odmienność od prawie nieograniczonego pluralizmu liberalnych demokracji i całkowitego braku pluralizmu w reżimach totalitarnych. Skala ograniczenia pluralizmu jest odmienna w różnych przypadkach i podtypach reżimów autorytarnych. Drugim elementem definiującym autorytarne reżimy jest obecność mentalności, a nie silnej ideologii. Zdaniem Linza w przeciwieństwie do bardziej sztywnej, systematycznej, racjonalnie rozwiniętej, utopijnej i wszechstronnej natury ideologii mentalność jest mniej systematycznym i bardziej amorficznym sposobem myślenia i odczuwania, bardziej emocjonalnym niż racjonalnym. Chociaż rozróżnienie to nie jest jednoznaczne, wskazać można, że w autorytaryzmach w centrum uwagi stawia się mniej lub bardziej niejednoznacznie rozwinięte wartości, takie jak ojczyzna, naród, porządek, hierarchia, tradycja, rasa, pochodzenie etniczne. Kluczową ich cechą polityczną jest to, że właśnie dlatego, że są one niejednoznaczne i nierozwinięte intelektualnie, tworzenie wokół nich szerszych koalicji politycznych w celu budowania podstaw reżimu jest znacznie łatwiejsze niż w przypadku precyzyjnych, rozwiniętych ideologii. Trzeci element konstytuujący autorytaryzm, brak szerokiej mobilizacji politycznej, stanowi o kolejnej jego zasadniczej różnicy w stosunku do reżimów totalitarnych. Cecha ta jest ściśle związana z poprzednią, gdyż pod nieobecność ideologii trudno realizować skuteczną politykę mobilizacji i przyciągać zaangażowanych wyznawców, którzy chcieliby usilnie popierać reżim.

klepka Źródło: Rafał Klepka, Autorytaryzm, dostępny w internecie: researchgate.com [dostęp 25.03.2020 r.].

(…)

Art. 9

Prezydent (…) przewodniczy Radzie Ministrów. (…)

Art. 21

Premier kieruje działalnością Rządu. (…)

Art. 24

1. Parlament uchwala ustawy. Kontroluje działalność Rządu. Ocenia jego politykę.

2. Parlament składa się ze Zgromadzenia Narodowego i Senatu.

3. Deputowani do Zgromadzenia Narodowego (…) są wybierani w wyborach bezpośrednich.

4. Senat (…) wybierany jest w wyborach pośrednich. (…)

Art. 39

1. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje zarówno Premierowi, jak i członkom Parlamentu.

2. Rządowe projekty ustaw są rozpatrywane przez Radę Ministrów (…) i wnoszone do prezydium jednej z izb. (…)

Art. 45

1. Każdy rządowy lub parlamentarny projekt ustawy jest rozpatrywany kolejno przez obie izby Parlamentu w celu przyjęcia tekstu w tym samym brzmieniu. (…)

kons Źródło: (…), dostępny w internecie: biblioteka.sejm.gov.pl [dostęp 25.03.2020 r.].

Waldemar Paruch Autorytaryzm w Europie XX wieku. Zarys analizy politologicznej cech systemu politycznego

Podstawową instytucją władzy państwowej w autorytaryzmie był suweren, rozstrzygający podstawowe kwestie polityczne. Biorąc pod uwagę aspekt formalny, możemy wyróżnić trzy sytuacje. W pierwszym wariancie w roli suwerena występowała jednostka sprawująca najwyższy urząd w państwie: króla, regenta, prezydenta, szefa państwa lub stojąca na czele rządu w charakterze premiera (kanclerza). Objęcie jednego z wymienionych urzędów następowało w następstwie zamachu stanu, otwierającego drogę do przeprowadzenia zmian ustrojowych. Drugi wariant polegał na wykonywaniu uprawnień suwerena przez polityka, który oddziaływał na organy państwa, nie będąc piastunem najwyższego urzędu w ramach przyjętych rozwiązań ustrojowych. Natomiast trzecie rozwiązanie było zdecydowanie odmienne – suwerenną władzę w państwie przejmowała grupa osób tworzących specjalną radę, funkcjonującą w sposób jawny lub tajny.

waldemar Źródło: Waldemar Paruch, Autorytaryzm w Europie XX wieku. Zarys analizy politologicznej cech systemu politycznego, Lublin 2009, s. 130–131.