Autor: Joanna Oparek

Temat: Ponadczasowość tekstów Szekspira. Szekspir Forever! w reżyserii Andrzeja Seweryna

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

• wyjaśnia, z czego wynika ponadczasowść tekstów Szekspira;

• zestawia elementy gry aktorskiej Andrzeja Seweryna z motywem theatrum mundi;

• udowadnia ponadczasowość tekstów Szekspira;

• redaguje recenzję zachęcającą do obejrzenia spektaklu Andrzeja Seweryna.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• symulacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie oglądają spektakl Szekspir Forever! w reżyserii Andrzeja Seweryna.

2. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie tytułów sztuk Szekspira – prowadzący zajęcia może podawać pierwsze słowa bardziej złożonych tytułów – w charakterze podpowiedzi. Następnie prosi o określenie, czy wymienione tytuły to komedie, tragedie, czy sztuki problemowe i komentuje odpowiedzi uczniów.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał „Ponadczasowość tekstów Szekspira. Szekspir Forever! w reżyserii Andrzeja Seweryna”.

2. Nauczyciel ustala z uczniami cele lekcji oraz kryteria sukcesu.

3. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Następnie nauczyciel przechodzi do dyskusji moderowanej. Na wstępie prosi uczniów o podanie przykładów współczesnych sztuk teatralnych opartych na dziełach Szekspira. Nauczyciel może podać uczniom przykłady interesujących inscenizacji, np. Burza w reż. Pawła Miskiewicza, 2007; Macbeth w reżyserii Grzegorza Jarzyny. W dalszej kolejności prosi uczniów o przykłady realizacji filmowych. Podaje intersujące tytuły (np. Hamlet Zefirellego, Romeo i Julia Luhrmanna, Ran Kurosawy, West Side Story Laurentsa.
   Nauczyciel stawia pytanie:
   Jaki jest sens „przepisywania” sztuk Szekspira na nowe historie i inne czasy?
   Nauczyciel podsumowuje dyskusję.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie przechodzą do sekcji „Audiobook” – słuchają rozmowy Zygmunta Kałużyńskiego i Tomasza Raczka. Po wysłuchaniu nagrania przystępują do realizacji polecenia 1. Nauczyciel może otworzyć rozmowę na zadany temat, rezygnując z formy pisemnej. Jeśli jednak wybierze formę pisemną, prosi wybraną osobę o prezentację wypowiedzi, ocenia ją i komentuje.

2. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i wykonują indywidualnie ćwiczenie 1. Następnie, również indywidualnie, czytają tekst do ćwiczenia 5. i wspólnie tworzą schemat – opisujący kolejne etapy „zatapiania się” w zło. Jeden z uczniów zapisuje na tablicy propozycje klasy. Wybrana osoba prezentuje wypowiedź, a inni uczniowie uzupełniają, nauczyciel komentuje.

3. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenie 2. i 7. Wybrana para prezentuje wyniki wyszukiwania odpowiedzi, pozostali uczniowie dopowiadają, nauczyciel komentuje.

4. Ćwiczenia 3. i 4. uczniowie wykonują wspólnie – w formie swobodnej rozmowy. Przedstawiają na forum swoje propozycje odpowiedzi, a nauczyciel komentuje.

5. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o aktorskie odczytanie fragmentu Hamleta – do ćwiczenia 6. Następnie uczestnicy lekcji podają (w formie swobodnej wypowiedzi na forum) uniwersalne powody cierpienia wskazane w monologu.

6. Nauczyciel daje uczniom czas na pracę indywidualną – napisanie recenzji spektaklu Andrzeja Seweryna (ćwiczenie 8.). Dwie chętne osoby odczytują na forum swoje recenzje. Nauczyciel zachęca klasę do komentarzy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia.

2. Nauczyciel podkreśla inspiracje płynące z dzieł Szekspira dla filmu i literatury, wskazuje na uniwersalność historii, które odnaleźć można w wielu współczesnych dziełach filmowych i literackich.

3. Nauczyciel (odnosząc się do dyskusji po sekcji „Przeczytaj”) rozwija temat inscenizacji teatralnych sztuk Szekspira, które często bywają „przepisywane” przez dramaturgów i reżyserów na czasy współczesne, by opowiedzieć o aktualnych problemach. Może tu podać przykład spektaklu 007: Macbeth – w którym Grzegorz Jarzyna trawestuje tragedię Szekspira - akcja jest tłem dla konfrontacji cywilizacji zachodniej z islamem. Wymowa sztuki to ostrzeżenie dla cywilizacji zachodu, by nie zaraziła się szaleństwem fundamentalistów.

Praca domowa:

1. Metoda symulacyjna
   Wejdź w rolę dramaturga, przygotowującego nową inscenizację wybranej sztuki Szekspira.
   Uczniowie dzielą się na 3 grupy. Każda z drużyn wybiera jedną ze sztuk Szekspira i opracowuje pomysł na realizację opartego na sztuce spektaklu, osadzonego w czasach współczesnych. Odpowiada przy tym na pytania:
   Jaką współczesną historię ma opowiadać sztuka? W jakich realiach osadzona będzie akcja? Kim będą w tej historii bohaterowie oryginalnego utworu Szekspira? Jakie będzie przesłanie nowej sztuki? W jakim stopniu będzie ono zgodne z wymową oryginalnego utworu?.

Materiały pomocnicze:

• Polonista w szkole, pod red. A. Janus‑Sitarz, Kraków 2004.

• Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.