Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zredaguj słownikową definicję ballady, wykorzystując informacje podane w galerii interaktywnej.

RZcSAfGN6Dftu
(Uzupełnij).
R1O8qgyCMAkOF1
Zdjęcie przedstawia stare wydanie wiersza "Romantyczność". Opisy: 1. Geneza gatunku. Nazwa gatunku wywodzi się od włoskiego słowa ballare – tańczyć. Termin „ballada” odnosił się początkowo do pieśni tanecznej. Normy ballady jako gatunku literackiego skrystalizowały się na przełomie XIV i XV w., 2. Cechy ballady jako gatunku. Balladę cechuje rytmiczność i melodyjność. Charakterystyczny jest również podział na strofy, obecność rymów oraz paralelizmów. Zdjęcie: Rękopis ballady Romantyczność, domena publiczna, 3. Synkretyzm. Ballada to utwór synkretyczny – ma wierszowaną formę i liryczny nastrój, ale zawiera także elementy typowe dla epiki (fabuła, narrator) i dramatu (wypowiedzi bohaterów w formie mowy niezależnej). Zdjęcie: Konstanty Górski, karta pocztowa, ok. 1904 r., domena publiczna, 4. Jednowątkowość. Ballady to utwory o stosunkowo niewielkiej długości, wykorzystujące poetykę skrótu. Są jednowątkowe i przedstawiają wyraźnie zarysowany konflikt.
Początek utworu z widocznym mottem, wydanie z 1823 roku
Źródło: domena publiczna.
R12K7DihJZsGj1
Obraz przedstawia idące boso przez zarośla (tatarak) dwie dziewczyny ubrane na ludowo. Pierwsza z nich przekracza leżącego, martwego mężczyznę. Opisy: 1. Ludowość. Tematyka ballad zazwyczaj zostaje zaczerpnięta z kultury ludowej. Widzimy tu ludowy kodeks moralny, a bohaterami ballad są często prości ludzie, gmin. Również język utworów jest stylizowany na ludowy, gwarowy. Mickiewicz chętnie podkreślał nawiązania do ludowych wierzeń, podań i legend, opatrując ballady podtytułami „ze śpiewu gminnego” (Rybka), „myśli ze śpiewu litewskiego” (Kurhanek Maryli), „z pieśni gminnej” (Lilije, Dudarz). W balladzie Świteź autor zamieścił przypis: „Jest wieść, że na brzegach Świtezi pokazują się Ondiny czyli nimfy wodne, które gmin nazywa Świteziankami”. Obraz – Jacek Malczewski, Rusałki, 1888, domena publiczna. Na obrazie wiejskie dzieci. Jedna z dziewczynek tańczy w kwiatach dziewanny. Obok niej chłopak ze słomianym kapeluszem w dłoniach. Za nimi trójka dzieci. Wszystkie dzieci są boso. 2. Bohaterowie. Ze względu na budowę ballady wydarzenia rozgrywają się najczęściej pomiędzy dwojgiem lub trojgiem bohaterów. Niekiedy autor wprowadza postaci drugoplanowe, jednak są one wymieniane tylko z imienia lub wręcz anonimowe, pozbawione własnych przeżyć, najczęściej zlewające się w tłum. Obraz – Jacek Malczewski, On i Ona, 1887, domena publiczna. Na obrazie chłopak rozciąga dużą sieć. Stoi w wodzie. Za nim dziewczyna, również w wodzie. Ma na głowie chustkę. Ubrana w sukienkę do kolan. 3. Natura. Ważną rolę pełni w balladzie natura. Typowa dla ballady sceneria to las, jezioro, mrok, księżycowa noc. Natura ukazywana w utworach jest potężna i tajemnicza. Jest to często przestrzeń symboliczna. Obraz – Jacek Malczewski, Rusałki, 1888, domena publiczna. Na obrazie trzy dziewczyny nad jeziorem nabierają wodę. Na wodą unosi się postać dziewczyny. 4. Świat fantastyczny. Świat realny przenika się w balladzie ze światem fantastycznym. W rzeczywistości ballad często mają miejsce zdarzenia irracjonalne, nadprzyrodzone, a przestrzeń zamieszkują fantastyczne istoty, m.in. świtezianki, duchy, zjawy, zmarli powracający zza grobu. Obraz – Jacek Malczewski, Opętany, 1887, domena publiczna. Na obrazie kobieta i mężczyzna w kwiatach dziewanny. Kobieta na kolanach. Mężczyzna na czworakach zbliża się do dziewczyny. Po prawej stronie kilka osób siedząc, przygląda się sytuacji.
Witold Pruszkowski, Rusałki, 1877
Źródło: domena publiczna.