Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1
1

Schemat przedstawia podział genetyczny jezior. Przeanalizuj podane informacje, następnie porównaj trzy wybrane typy genetyczne jezior.

Schemat przedstawia podział genetyczny jezior. Zapoznaj się z informacjami, następnie porównaj trzy wybrane typy genetyczne jezior.

R1WPXgu2f6Yif1
W tabeli zamieszczono podział genetyczny jezior. Dzielą się na jeziora endogeniczne i egzogeniczne. Jeziora endogeniczne to jeziora tektoniczne i wulkaniczne. Opisano: 1. Jeziora tektoniczne. Występują w zagłębieniach powstałych w wyniku ruchu skorupy ziemskiej – w rowach tektonicznych (wydłużone, bardzo głębokie) i w zapadliskach (względnie płaskie dno, mniejsza głębokość). Zdjęcie satelitarne przedstawia podłużne jezioro. Teren wokół niego ma białą i brązową barwę. To jezioro Bajkał. Zdjęcie przedstawia podłużne jezioro. Teren wokół niego ma kolor żółty, jasnobrązowy, gdzieniegdzie zielony. To jezioro Tanganika., 2. Jeziora wulkaniczne. Powstały w kraterach lub kalderach nieczynnych wulkanów oraz w dolinach przegrodzonych spływającą lawą – mają niewielką powierzchnię, są dość głębokie, mają kształt kolisty lub zbliżony do kolistego. Na zdjęciu jest jezioro Albano (Włochy). Z prawej strony fotografii jest wysoki brzeg jeziora. Na drugim zdjęciu jest jezioro o turkusowym kolorze wody. W oddali są góry. To jezioro Sewan (Armenia). Opis. Jeziora egzogeniczne to następujące jeziora: polodowcowe, reliktowe, krasowe, deltowe, zakolowe, przybrzeżne, meteorytowe, eoliczne, osuwiskowe, biogeniczne, antropogeniczne. Opisano: 1. Jeziora polodowcowe. Powstały w wyniku erozyjnej i akumulacyjnej działalności lądolodów i lodowców górskich. Do jezior lodowcowych zalicza się jeziora rynnowe, morenowe, morenowe dolinne (podgórskie), jeziora wytopiskowe, jeziora cyrkowe (karowe). 1.1. jeziora rynnowe - wąskie, długie, głębokie, o stromych brzegach, w rynnach glacjalnych. Na zdjęciu jest Jezioro Hańcza. Brzegi porasta trawa i drzewa., 1.2. morenowe: w zagłębieniach morenowych, płytkie, rozległe, często z urozmaiconą linią brzegową. Na zdjęciu jest Jezioro Śniardwy. Brzegi porasta tatarak., 1.3. morenowe dolinne (podgórskie): w dolinie odciętej przez morenę czołową. Na zdjęciu jest Jezioro Como otoczone górami. Kształt jeziora przypomina odwróconą literę Y., 1.4. wytopiskowe (oczka): w zagłębieniach po wytopionych bryłach lodu – małe, okrągłe (owalne), płytkie, szybko zarastają., 1.5. cyrkowe (karowe) w cyrkach lodowcowych (karach), zwykle małe, owalne, głębokie. Zdjęcie przedstawia Czarny Staw nad Morskim Okiem. jezioro jest okrągłe, otoczone górskimi zboczami. 2. Jeziora reliktowe. Powstały w wyniku odcięcia części dawnych mórz na przykład przez powolne podnoszenie się skorupy ziemskiej lub obniżenie poziomu morza. Zdjęcie satelitarne Morza Kaspijskiego. To podłużny zbiornik wodny. Na zdjęciu satelitarnym jest Jezioro Aralskie - podłużne, wąskie, powyżej wąskiej części są jeszcze jeziora., 3. Jeziora krasowe. Powstały, kiedy wody wypełniły obniżenia krasowe na obszarach zbudowanych ze skał wapiennych lub gipsowych – w zapadliskach lub lejach krasowych – na ogół są małe, głębokie, o nieregularnych kształtach. Zdjęcie przedstawia Jezioro Szkoderskie. Brzeg jest piaszczysty. Stoją na nim trzy łódki. Jezioro otaczają wzniesienia. Na jeziorze jest wysepka. Zdjęcie prezentuje Jeziora Plitwickie. Jezioro ma dwa poziomy. Z wyższego kaskadami spływa woda do niżej położonego jeziora. Po prawej stronie jezior są wysokie, pionowe, białe skały., 4. Jeziora deltowe. Powstały w zagłębieniach w obrębie delt rzecznych – płytkie, o nieregularnym kształcie i różnych rozmiarach. Zdjęcie przedstawia Jezioro Druzno. Na powierzchni wody unoszą się liście grążela. W wodzie rośnie sitowie., 5. Jeziora zakolowe. Dawne meandry (zakola rzeczne) powstałe w odciętych odcinkach dolin rzecznych – są sierpowate, wąskie, płytkie. Na zdjęciu jest Jezioro Czerniakowskie. Brzeg porasta trawa oraz drzewa. W oddali stoją dwa kominy fabryki., 6. Jeziora przybrzeżne. Powstały na niskich wybrzeżach w wyniku oddzielenia przez mierzeję od morza zatoki, laguny – dość duża powierzchnia, niewielka głębokość, płaskie, często bagniste brzegi. Na zdjęciu jest Jezioro Łebsko. Brzeg porasta sitowie, a dalej rosną drzewa. Zdjęcie przedstawia fragment Jeziora Gardno. Na brzegu rosną drzewa liściaste. W wodzie leży przewrócony pień drzewa., 7. Jeziora meteorytowe. Położone w zagłębieniach kraterów meteorytowych – zwykle nieduże, okrągłe lub pierścieniowe. Na zdjęciu satelitarnym jest Jezioro Siljan (Szwecja). Wokół jeziora teren jest zielony z licznymi mniejszymi zbiornikami wodnymi. Zdjęcie przedstawia Jezioro Kaali (Estonia). Jest okrągłe, niewielkie, otoczone drzewami., 8. Jeziora eoliczne (deflacyjne i wydmowe). Powstały w nieckach deflacyjnych i w obniżeniach między wydmami. Są małe, płytkie, okresowo wysychające, mogą być epizodyczne. Na czterech zdjęciach satelitarnych jest Jezioro Czad. Wokół jeziora na jednym ujęciu brzeg jest zielony, a na innych zdjęciach czerwony. Zdjęcie satelitarne przedstawia Jezioro Eyre. Składa się z kilku oczek wodnych. Teren wokół jeziora ma kolor brązowy, a środki jezior mają kolor biały., 9. Jeziora osuwiskowe. Powstały w dolinach zablokowanych przez osuwiska. Zdjęcie przedstawia Jeziorko Duszatyńskie-Górne otoczone przez gęsty las. Zdjęcie przedstawia Jezioro Sareskie (Tadżykistan) położone w górach. Jedno jezioro jest położone wyżej, drugie niżej., 10. Jeziora biogeniczne. Powstały przez zatamowanie doliny, na przykład przez bobry., 11. Jeziora antropogeniczne (sztuczne). Powstały w wyniku działalności człowieka. Są to zbiorniki zaporowe. Na zdjęciu satelitarnym jest podłużne Jezioro Kariba o nierównej, poszarpanej linii brzegowej. Na zdjęciu jest Jezioro Wolta. Ma kształt dwóch rozgałęzień, których linia brzegowa jest nierówna, postrzępiona.
Typy genetyczne jezior
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
1. Domena publiczna, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=48021581
1. Domena publiczna, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=338980
2. By Livioandronico2013 - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, [online], dostępny w interneciehttps://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=31139590
2. Domena publiczna, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=186761
4. By Wojciech Zabolotny, CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=59138816
5. By Lesnydzban - Own work, CC BY-SA 4.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=72797297
6. By Luca Casartelli - DSC_6340.jpg, CC BY-SA 2.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=32998402
8. By SkyMaja - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=43451203
9. Domena publiczna, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=55680
9. Domena publiczna, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=35700417
10. By Nik jerinic - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5240458
10. By Mark Ahsmann - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26985270
11. By Zielonooki - Own work, CC BY-SA 4.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=51157038
12. By Adrian Grycuk - Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/deed.en, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=78879388
13. By Tomasz "Nemo5576" Górny - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, , [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10768684
13. By Krzysztof Ziarnek, Kenraiz - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=22033872
14. Domena publiczna, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=500349
14. By Pt - Self-published work by Pt, CC BY-SA 3.0, http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=276238
15. Domena publiczna, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=196320
15. Domena publiczna, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=20711646
16. By Janmad - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=7082358
16. By Hausibek, CC BY-SA 3.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, [online], dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4909181.
R1AlJ0Bxzx6cI1
Typ jeziora (Uzupełnij) Charakterystyka (Uzupełnij) Typ jeziora (Uzupełnij) Charakterystyka (Uzupełnij) Typ jeziora (Uzupełnij) Charakterystyka (Uzupełnij).