Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się ze schematem ilustrującym cechy języka Juliana Tuwima. Znajdź w wierszu Zieleń oraz w tekstach zamieszczonych w sekcji „Przeczytaj” po jednym przykładzie dla każdego wskazanego elementu. Zapisz je poniżej.

R3hQ3BMuhx72e
Neologizmy (Uzupełnij) Potoczność (Uzupełnij) Instrumentacja głoskowa (Uzupełnij) Poetycka etymologia (Uzupełnij) Związki z tradycją (Uzupełnij) Koncepcja poety jako wirtuoza (Uzupełnij).
R18y4IEedFAHI1
Ilustracja przedstawia kilka sześciokątów ułożonych na kształt koła. Po środku napis: Właściwości języka Juliana Tuwima. Wkoło tego hasła ułożone są kolejne hasła: 1. Fonetyka i fonologia. 2. Morfologia. 3. Leksyka. 4. Etymologia. 5. Stylistyka. Opisy punktów znajdujących się na schemacie: 1. FONETYKA I FONOLOGIA Jednym z najważniejszych środków artystycznego wyrazu w twórczości Tuwima jest instrumentacja głoskowa, czyli takie ukształtowanie tekstu, które uwydatnia warstwę dźwiękową. Najczęściej uzyskuje się ją, umieszczając w bliskim sąsiedztwie podobnie brzmiące głoski. W twórczości poetów młodopolskich instrumentacja głoskowa była wykorzystywana głównie do budowania określonego nastroju, natomiast w poezji Tuwima służy ona także celom kompozycyjnym, tzn. ma łączyć elementy odległe znaczeniowo, ale brzmiące podobnie.
W białodrzewiu jaśnie dzni słoneczko,
Miodzie złoci białopałem żyśnie,
Drzewia pełni pszczelą i pasieczną,
A przez liście kraśnie pęk słowiśnie

(J. Tuwim, Słowisień), 2. MORFOLOGIA Tuwim w wielu swych utworach wykorzystuje wiedzę z zakresu morfologii, a szczególnie słowotwórstwa. Był – obok Leśmiana – mistrzem neologizmów i potrafił je wykorzystać na różne sposoby. Czasem neologizmy stają się osią konstrukcyjną tekstu, niekiedy mają wydobywać etymologię rdzenia wyrazu albo ukazywać właściwości polszczyzny. Oto przykłady neologizmów z wiersza Słowisień: sierpiec, ćwirnie, srebliście., 3. LEKSYKA Tuwim znał staropolskie słowniki, socjolekty wielu grup zawodowych i społecznych. Interesował się gwarami, żargonami, różnymi odmianami polszczyzny. Jego żywiołem była polszczyzna potoczna. Zapisywał dziesiątki stron słowami, które brzmiały według niego ciekawie lub wyróżniały się interesującą etymologią. Można go uznać za mistrza żartu językowego., 4. ETYMOLOGIA Uprawiana przez Tuwima poetycka etymologia pełni różne funkcje. Niekiedy jej wykorzystanie jej jedynie językowym żartem, czasem ma funkcję konstrukcyjną, gdy na etymologicznym koncepcie zbudowany jest cały utwór. Bywa też tak, że przez wykorzystanie etymologii Tuwim obrazuje sposób myślenia przeszłych pokoleń.
Że pobożny jestem Słowowierca,
Że po mojej ojczyźnie-polszczyźnie
Z różdżką chodzę, wiedzący, gdzie bryźnie
(J. Tuwim, Zieleń), 5. STYLISTYKA Wiedza poety z zakresu stylistyki w pewnym stopniu wynika z pasji leksykologicznej. Jako twórca tekstów poetyckich, kabaretowych, pastiszy, parodii, autor Zieleni posługiwał się różnymi odmianami stylowymi polszczyzny.