Hymn XIX do Pana

Muzo opowiedz o miłym potomku Hermesa dwurożnym,
Hałas lubiącym i koźle mającym kopyta i nogi.
Leśną on łąką przemyka z nimfami do tańca skorymi,
Co stąpają po szczytach górskich dla kóz niedostępnych.
[…]
Raz go wabią strumienie łagodnym toczące się nurtem,
Innym razem po skałach o graniachgrańgraniach urwistych się włóczy,
[…]
Cieszy dźwięcznymi pieśniami na miękkiej łące, gdzie trawę
Gęstym pasmem ukwieca pachnący hiacynt i krokus.
Hymny o bogach szczęśliwych i wielkim Olimpie śpiewają,
[…]
Śpiewają, jak niegdyś przed laty
W źródła bogatą Arkadię, trzód karmicielkę, odwiedził,
Gdzie ma święty przybytek – zrodzony w górach KyllenyKylleneKylleny,
Tam to, chociaż był bogiem, wełniste owce wypasał
[…]

muzo Źródło: Hymn XIX do Pana, [w:] Liryka starożytnej Grecji, oprac. J. Danielewicz, tłum. W. Appel, Wrocław 1984, s. 360–361.

Wergiliusz Ekloga pierwsza

Melibeus
Pod rozłożystych buków spoczywając cieniem,
Tytyrze, ma mdłej słomce dumasz wiejskim pieniem,
My kraj własny, my lube rzucamy zagrody,
My uchodzimy z ojczyzny – ty wpośród swobody
Nadobną AmarylląAmaryllaAmaryllą brzmieć nauczasz lasy.
Tityrus
O Melibeju, bógbógbóg nam takie zrządził wczasy –
Boć on zawsze mym bogiem, jemu często w darze
Jagnię z mojej owczarni krwią skropi ołtarze,
On mym krowom, jak widzisz, błąkać się nie wzbrania
I mnie nucić na trzcinie, do czego chęć skłania.
Melibeus
Nie zazdroszczę; bardziej mnie dziwi taka dola,
Gdy zewsząd zamieszanie burzy nasze pola.
Ja sam popędzam kozy, pogrążon w żałobie.
[…]
Ale przecież, Tytyrze, wymień tego boga?
Tityrus
Miasto, które zwą Rzymem, w prostocie pasterza
Mniemałem, że do tego podobieństwem zmierza.
[…]
Tam ujrzałem młodzieńca, ku którego chwale
W każdy miesiąc ofiarę na ołtarzu palę.
On rzekł na moje prośby: – Jak wprzódy, wieśniacy,
Paście woły i cielce wuczajciewuczajciewuczajcie do pracy.

Melibeus
[…]
Szczęśliwy starcze! wpośród znajomych strumieni,
Przy poświęconych źródłach siądziesz w ciemnym chłodzie,
Tu na bliskiej od miedzy sąsiedniej zagrodzie
Rój hyblejskiRój hyblejskiRój hyblejski ssąc kwiaty, które wierzba roni,
Często ci lubym brzękiem sny przyjemne skłoni,
Tu pod wyniosłą skałą okrzesując drzewa
Wieśniak ci hucznym głosem po gajach zaśpiewa,
Gruchać będą tak lube twej pieczy gołębie
I nie przestaną jęczeć turkawkiturkawkiturkawki na dębie.
Tityrus
Wprzód więc chyże w powietrzu paść się będą łanie,
Morza wyschną i ryba na lądzie zostanie, […]
Niżeli obraz jego z serca mego zginie.
Melibeus
[…]
Szczęśliwa niegdyś trzodo, kozy ulubione,
Idźcie, już mnie zwabią jaskinie zielone
Ani me oczy więcej będą was ścigały
Wieszających się z dala po urwiskach skały
Nucić wierszy nie będę, już nie przy mnie, kozy,
Gryźć będziecie kwitnące szczodrzeńce i łozyszczodrzeniecszczodrzeńce i łozy.

meli Źródło: Wergiliusz, Ekloga pierwsza, [w:] tegoż, Bukoliki, tłum. K. Koźmian, z rękopisu, Warszawa 1998, s. 31–37.

Wergiliusz Ekloga dziesiąta

Ostatniej, AretuzoAretuzaAretuzo, pracy użycz tchnienia,
Krótkie memu GallowiGallGallowi mam zanucić pienia,
Lecz pienia godne samej LikoriLikorisLikori czytania.
My opowiemy Galla dręczące zapały,
Nie głuchym nucim, wszystko odpowiedzą lasy.
Jakież to wy ustronia dziewicze w te czasy,
Jakie gaje, NajadyNajadyNajady, obrały schronieniem,
Kiedy mój Gallus niszczał niegodnym płomieniem,
Bo ni Parnas, ni Pindus, ni AonParnas, Pindus, AonParnas, ni Pindus, ni Aon wysoki,
Ni AganippeAganippeAganippe wasze zatrzymała kroki?
Nad nim nawet wawrzyny i krzewy płakały,
Nad nim, gdy u samotnej spodu leżał skały,
Sam Menal sosnorodnyMenal sosnorodnyMenal sosnorodny wydawał westchnienie
I zimnego Liceja płakały kamienieLiceja […] kamienieLiceja płakały kamienie.
[…]
– Skąd ci – wszyscy pytają – ta z miłością walka? –
Przyszedł Apollo, mówi: – jakiż cię szał mieni?
Gallu, twoja Likoris, cel twoich płomieni,
Przez śniegi, przez obozy już za innym goni! –
[…]
Przyszedł Pan arkadyjski – widzieliśmy sami […],
Rzekł: – Co za sposób? Miłość nie przestaje na tem,
Ani się kozy liściem, murawa krynicą,
Pszczoły cisem, a miłość ŁazamiłazamiŁazami nie nasycą! –
On na to smutny powie: – Rozgłoście to przecie,
Sami Arkadyjczycy biegli śpiewać w świecie,
A zwłoki moje spoczną swobodnie w mogile,
Gdy wasz flet moją miłość w późne poda chwile.
[…]
Likori! tu gaj, łąki, tu chłodne strumienie,
Tu by sam zgon przy tobie zniszczył czucia moje.
Teraz miłość szalona, gdzie Mars toczy boje,
Wśród mieczów ciebie w obce nieprzyjaciół mieści,
Ty podal od ojczyzny – drżę na same wieści,
Sama beze mnie, sroga na moje cierpienie,
Zwiedzasz alpejskie śniegi i lody na Renie.
[…]
Pójdę i wierszem, jakim wieszcz Chalcydywieszcz Chalcydywieszcz Chalcydy słynie,
Zanucę na pasterza sykulskiegopasterz sykulskipasterza sykulskiego trzcinie.
[…]
Lecz czyż takie lekarstwo płomień mój ostudzi,
Umież ten bożekten bożekten bożek mięknąć nad niedolą ludzi?
Precz ode mnie i wiersze, i Nimfy, i knieje,
Zmiękczyć go mym cierpieniem – daremne nadzieje,
Choćbym wypił wśród zimy Hebru skrzepłe wodyHebru […] wodyHebru skrzepłe wody
I ponosił scytyjskie i słotyscytyjskie […] słotyscytyjskie i słoty, i lody,
Chociażbym w Etijopów gnał trzodę obszary,
Gdy schnie kora na jodle słonecznymi żary –
Wszystko miłość zwycięża, ustąpmy jej sile!

ost Źródło: Wergiliusz, Ekloga dziesiąta, [w:] tegoż, Bukoliki, tłum. K. Koźmian, Warszawa 1998, s. 103–137.