Errare humanum est – starożytna sentencja pomaga nam godzić się z własnymi porażkami oraz uczy wyrozumiałości wobec cudzych błędów. Z kolei Chrystusowe napomnienie w sprawie łatwości dostrzegania źdźbła w oku bliźniego i równoczesnej ślepoty na belkę we własnym przypomina, że tak łatwo o wyrozumiałość wobec siebie, a znacznie trudniej wobec drugich. Jednak pewien rodzaj bezwzględności w ocenie zachowania innych ludzi nie musi wynikać z hipokryzji czy złej woli. Wręcz przeciwnie – jest konsekwencją wiary, że niektórzy ludzie są wyjątkowo dobrzy, mogą służyć i służą za moralne drogowskazy. A dokładniej – jest konsekwencją załamania się tej wiary w obliczu haniebnych i okrutnych działań osób, które stanowiły dla nas ucieleśnienie cnót. Jeśli w parze z utratą wiary w cnotliwość moralnych autorytetów idzie utrata wiary w sens bycia cnotliwym, to przewodnicy moralni z przeszłości nie tylko dopuścili się występku, ale ponadto doprowadzili do demoralizacji tych, którzy im zaufali.

Każdy z nas przeżył wiele rozczarowań zachowaniem innych osób i sam zapewne był źródłem rozczarowania dla kogoś. Jednak siła oddziaływania demaskacji naszych autorytetów i wzorów jest wyjątkowo duża. Skąd się bierze? Być może stąd, że wyraźną częścią naszej historii myśli etycznej jest nurt zwany etyką cnoty, a nasze codzienne poglądy na to, kto czyni dobro i kto czyni zło, są przez tę tradycję mocno ukształtowane. Jeśli jesteśmy przekonani o tym, że ktoś jest dobry, szlachetny i przyzwoity, to zakładamy, że w żadnym razie nie dokona czynów złych, haniebnych i nieuczciwych. Być może mamy rację, ale ponieważ nigdy nie będzie dane nam do końca poznać innych osób, zwłaszcza tych, których obraz mamy ukształtowany poprzez media, to bywa, że ten rodzaj rozumowania okazuje się zwodniczy.

Sprawdź, czy jeden z najważniejszych głosów na temat cnoty w kulturze europejskiej – Arystotelesowy – przekonuje cię i wzmacnia wiarę w siłę autorytetów.